Klik hieronder om deel 2 te lezen:
Bio special deel 2: De voordelen van écht biologisch eten
In de vorige twee delen van deze special hebben we kennisgemaakt met de term ‘biologisch’ en wat dit precies inhoudt. Ook, in het tweede deel, hebben we gezien wat de gezondheidsvoordelen kunnen zijn als je échte biologische producten eet.
Gelukkig zijn deze voordelen duidelijk aanwezig, dus de meerprijs die je betaald voor het biologische product, is altijd goed besteedt. Maar die meerprijs moet natuurlijk wel goed besteedt worden, dus is het erg belangrijk om te weten waaraan je dit besteed. Hoe kun je de échte biologische producten herkennen?
Fabrikanten prijzen hun producten aan met de meest mooie en veelbelovende termen en afbeeldingen. Erg leuk bedacht allemaal, maar de meeste van deze reclame-uitingen bewegen zich op de grens van het toelaatbare. Ze geven de consument het idee dat het allemaal diervriendelijk en/of biologisch is, maar in veel gevallen is het tegendeel waar.
Het is juist daarom dat er zowel op Europees- als op Nederlands niveau gecontroleerd wordt op de naleving van de regels die de biologische landbouw met zich meebrengt. En om het voor de consument gemakkelijker herkenbaar te maken, wordt een goedgekeurd product voorzien van een keurmerk. Dit keurmerk, in Nederland bijvoorbeeld het EKO-keurmerk, geeft je de garantie dat je een écht biologisch product koopt.
Een kleine opmerking hierbij is wel op zijn plaats, ondanks dat het misschien overbodig is: Een biologisch keurmerk wil niet altijd zeggen dat het product ook gezond is. Er bestaat bijvoorbeeld biologische suiker, terwijl de suiker op zich helemaal niet zo gezond is voor de tanden en voor het lichaam in het algemeen. Ook de smaak van het product is natuurlijk niet gegarandeerd, omdat dit heel erg subjectief is.
Wel is de algemene mening dat een biologisch product over het algemeen een vollere smaak heeft, of in ieder geval een smaak heeft. Dit laatste in tegenstelling tot sommige gewone producten (tomaten als waterballen etc.) die helemaal geen smaak hebben.
Alle bestaande keurmerken, en het zijn er heel veel, zijn natuurlijk gebaseerd op de minimale eisen van de Europese Richtlijnen. Maar ieder keurmerk kan elementen toevoegen of zwaarder mee laten wegen. Dat is de exacte reden voor de aanwezigheid van de vele keurmerken. Iedere organisatie die de eisen van het algemeen aanvaarde keurmerk EKO niet accepteren, stelt een eigen richtlijn op, waardoor een nieuw keurmerk aan de lijst kan worden toegevoegd. Laten we de meest gebruikte, en de meest relevante, keurmerken eens nader bekijken:
Europees Keurmerk
Er bestaat een Europees keurmerk, die je ook op de verpakkingen terug zult vinden. Het is een blauw logo met de woorden ‘Biologische Landbouw’ erin verwerkt, uiteraard in de eigen taal geschreven. De biologische producten die dit keurmerk dragen, zijn biologische producten die uit de EU komen, en waarvan ook de gebruikte halfproducten aan dezelfde voorwaarden voldoen.
Dit is allemaal vastgelegd in de EU-verordening EEG nr. 2092/91 voor biologische productiemethoden. Alle andere keurmerken die in Nederland en België gehanteerd worden, zijn allemaal gebaseerd op de minimale eisen van deze Europese Richtlijn. In Nederland is de Stichting SKAL uit Zwolle verantwoordelijk voor de controle en de certificering van het biologische EU-keurmerk.
Het Nederlandse EKO-keurmerk
Door dezelfde Stichting SKAL uit Zwolle, wordt ook de naleving en de uitreiking van het beter bekende EKO-keurmerk uitgevoerd. Inmiddels zijn er 3 soorten EKO-keurmerken, allemaal bedoeld voor verschillende doelgroepen:
EKO-keurmerk voor Producenten
Dit is het meest bekende keurmerk, en ook het keurmerk waar het ooit mee begonnen is. Het is een puur Nederlands keurmerk, waar een strenge controle wordt toegepast. Er wordt jaarlijks gecontroleerd op een lange lijst van punten, zowel aangekondigd als onaangekondigd. Op ieder product moet het keurmerk afgedrukt staan, toegevoegd met een code. Deze code geeft aan van welk bedrijf het product afkomstig is. Je kunt deze code checken op de website van SKAL. Op deze manier is alles transparant, en kun je zelf alles checken.
EKO-keurmerk Horeca
Als je lekker uit eten gaat, verwacht je een ongedwongen sfeer in het restaurant, ambiance en natuurlijk een prettige bediening. Maar bovenal verwacht je natuurlijk een lekkere maaltijd, gemaakt uit verse en zuivere producten, zonder toevoeging van geur-, kleur- en smaakstoffen. Eerlijk eten wat geproduceerd is met respect naar de natuur en het dierenwelzijn. Ook in de horeca heeft de biologische landbouw zijn intrede gedaan.
Steeds vaker kom je restaurants tegen die biologische menu’s op de kaart hebben staan. Om zeker te zijn van een biologisch restaurant, heeft de Stichting SKAL een speciaal eisenpakket en keurmerk ontwikkeld voor restaurants. Het keurmerk bestaat uit een toevoeging van een percentage, 40%, 60%, 80% of 100%. Dit percentage is de verhouding van inkoop van biologische producten, in verhouding tot de totale inkoop.
EKO-keurmerk Winkels
Als je een winkel tegenkomt die het speciale EKO-keurmerk voor winkels draagt, kun je hier onbezorgd al je biologische boodschappen doen. Een winkel mag het keurmerk dragen als het tenminste 90% biologisch gecertificeerde producten verkoopt. Ook moeten er extra inspanningen door de winkel gedaan worden in het beheer en de exploitatie van de betreffende winkel.
Er zijn inmiddels certificaten uitgereikt aan EkoPlaza in Alkmaar, EkoPlaza in Uden en GoodyFoods in Almere. Volgens de website van SKAL zullen er spoedig heel veel winkels volgen die dit jonge keurmerk mogen gaan voeren.
Nederlands Demeter-keurmerk
Het Demeter-keurmerk is een keurmerk van de Vereniging voor Biologisch-Dynamische Landbouw. De controle en de certificering wordt, net als het EKO-keurmerk, uitgevoerd door SKAL uit Zwolle. De naam Demeter is niet voor niets gekozen, het is namelijk de naam voor de Griekse godin van de landbouw.
De eisen van het Demeter-keurmerk gaan nog een paar forse stappen verder dan het EKO-keurmerk. Er zijn een aantal aanvullende, antroposofische, voorwaarden waaraan de bedrijven moeten voldoen. In deze biologisch-dynamische landbouw draait het allemaal om de zorg voor het landschap en de bodem als één geheel. Een belangrijk punt hierin is de zorg voor de natuurlijke kringloop binnen een bedrijf.
Hierin moet gestreefd worden naar een evenwicht tussen voeding voor zowel de mens als voor het dier, uiteraard met behoud van de bodemvruchtbaarheid. Gewassen worden daarom verbouwd met een ruime vruchtwisseling. Ook wordt er gekeken naar de meer natuurlijke processen, zoals het gebruik van kosmische invloeden en maanstanden bij het telen van de producten.
De lokale bio-boer
Voor de lokale biologische boer is er het keurmerk Erkend Streekproduct. Dit keurmerk is ter ondersteuning van de kleinschalige, biologische boeren. Deze streekeigen producten hebben al het EKO-keurmerk, maar wordt aangevuld met een keurmerk die het Erkende Streekproduct aangeeft.
Maar aangezien het hele proces van keuren en de jaarlijkse controle door de boeren zelf betaald moet worden, zullen er ongetwijfeld biologische boeren zijn die geen keurmerk hebben, eenvoudigweg omdat ze dit niet meer kunnen betalen, bovenop alle extra kosten die al gemaakt moeten worden om biologisch te kunnen produceren.
Er is helemaal niets mis mee om ook direct van deze kleine boeren te kopen. Het grote voordeel is dat je zelf kunt zien hoe het er op de boerderij aan toe gaat, en hoe de producten gemaakt worden.
Het zijn ook juist deze boeren die jouw steun hard nodig hebben.
Biologische restaurants
Zoals eerder gezegd, zijn er al heel veel restaurants waar je lekker biologisch kunt eten, ook al hebben de meesten (nog) geen EKO-keurmerk. Maar als je denkt dat alleen toprestaurants biologische producten gebruiken, heb je het helemaal mis! Er zijn ook steeds meer eetcafés en eenvoudige restaurants die er in slagen om een heerlijk biologisch menu op tafel te zetten tegen een redelijke prijs. Gewoon een keer proberen!
To bio, or not to Bio
Om nu direct helemaal over te gaan op alléén maar biologisch eten, is ook weer een beetje overdreven. Maar alle feiten uit deze special op een rijtje gezet, geeft dit toch te denken: Het is een feit dat, als we met elkaar niet beter op deze planeet passen, in de latere generaties een eerlijke en biologische vorm van landbouw steeds moeilijker wordt.
Laten we er gezamenlijk, als consument, voor zorgen dat échte biologische producten een kans krijgen, voor het belang van de planeet, de dieren, het milieu en natuurlijk voor jezelf. Laat je niet verleiden door alle reclame-uitingen van grote fabrikanten, maar concentreer je bij het kopen van biologische producten op de eerder genoemde keurmerken.
