Eerste keer ongesteld: Wat wil je weten?

De puberteit is een erg lastige periode. Niet alleen voor jou, maar zeker ook voor je omgeving. Door de aanmaak van hormonen staat je hele lichaam op zijn kop: Je gaat je anders gedragen, kijkt anders naar jongens en je begint seksuele gevoelens te krijgen.

Maar niet alleen je innerlijke verandert, maar juist ook je uiterlijk. Je krijgt borsten, je heupen worden wat breder en je schaamhaar begint te groeien. Eén van de onvermijdelijke consequenties van opgroeien is de menstruatie.

We krijgen regelmatig vragen van jonge lezers die meer informatie willen hebben over de eerste keer ongesteld zijn. In dit artikel een kleine greep uit de meest gestelde vragen:

Wat is menstruatie nu precies?

Om even heel kort te gaan: Menstruatie, of ongesteld zijn, is een natuurlijk proces in je lichaam waarbij je bloed verliest. Dit is het gevolg van het afstoten van het baarmoederslijmvlies, omdat je die betreffende maand niet zwanger geworden bent.

Om dit beter te kunnen begrijpen, zal ik je uitleggen wat er in de periode gebeurt, voordat je ongesteld wordt. Het wordt dan ook duidelijk waarom je ongesteld wordt:

Iedere maand bereidt je lichaam zich voor om zwanger te worden, en dan moet er heel wat gebeuren. Je baarmoeder gaat zich in de eerste 1 a 2 weken voorbereiden door extra slijmvliezen aan te maken waar de eventueel bevruchtte eicel zich in kan nestelen. Zodra dit klaar is, wordt er één (heel soms meerdere) eicel vanuit de eierstokken ‘losgelaten’.

Dit noemen we de eisprong.

De eicel gaat op reis richting baarmoeder. Op het moment dat, tijdens de reis, het eitje bevrucht wordt met mannelijk sperma, dus als je seks gehad hebt zonder condoom, nestelt het bevruchte eitje zich behaaglijk in de slijmvliezen van de baarmoederwand en gaat zich ontwikkelen tot een baby.

Maar als de eicel niet bevrucht wordt, dan worden alle voorbereiding op een bepaald moment afgestoten door het lichaam. De aangemaakte slijmvliezen in de baarmoeder worden verwijderd, samen met wat lichaamsvloeistof, wat bloed en natuurlijk het onbevruchte eitje. Dit hele proces duurt 20 tot 40 dagen, maar je kunt gemakshalve een gemiddelde nemen van 28 dagen, 4 weken dus.

Wanneer wordt ik voor de eerste keer ongesteld?

In het overgrote deel van de gevallen wordt je ongesteld tussen je 11de en je 15de levensjaar. Maar er zijn uitzonderingen. Meisjes kunnen vroeger zijn, maar ook later. Met name dit laatste komt niet zo heel vaak voor. In de meeste gevallen begint je menstruatie op gang te komen nadat je borsten zich beginnen te ontwikkelen, je heupen wat breder worden en je schaamhaar en okselhaar begint te groeien. Je kunt dus zelf een klein beetje inschatten wanneer het gaat geburen.

Ook is de eerste keer vaak niet zo heel erg heftig en zal alleen maar het verlies van een klein beetje roodbruin bloed zijn. Dit noemen we spotting en is een duidelijk teken dat het hele proces van menstruatie op gang begint te komen. Pas daarna volgt de échte ongesteldheid en ben je geslachtsrijp. Dit laatste betekent dat je in principe zwanger kunt worden, maar daar ben je dan natuurlijk nog veel te jong voor.

Moet ik tampons of maandverband gebruiken?

Het maakt in principe niet uit of je tampons of maandverband gebruikt. Iedereen heeft haar eigen voorkeuren. Voordeel van maandverband is dat het vrij goedkoop is. Nadeel kan zijn dat sporten wel eens problemen op kan leveren. Het is erg gênant als je gaat lekken tijdens het sporten. Ook is het een beetje gênant bij het verkleden en douchen.

In die gevallen kun je beter een tampon gebruiken. Deze zijn wel wat duurder, maar over het algemeen geven deze meer comfort en zekerheid, speciaal bij het sporten. Het inbrengen van een tampon vraagt in het begin wel een beetje oefening. Als het goed is voel je de tampon niet zitten, na het inbrengen. Het inbrengen zelf kan soms een beetje pijnlijk zijn, omdat de spieren van je vagina nog erg strak gespannen kunnen zijn.

Kan ik zwanger worden voordat mijn menstruatie begint?

De kans is klein, maar in theorie kan dat wel gebeuren. De menstruatie vindt immers pas plaats twee weken na de eisprong. De 4 weken voor je eerste menstruatie kun je al vruchtbaar zijn, zonder dat je het weet. Bij het eerste bloedverlies weet je immers pas dat de menstruatie op gang gekomen is en dat je sinds 4 weken vruchtbaar bent.

Doet de menstruatie pijn?

Ook dat verschilt van persoon tot persoon. De eerste keren dat je je menstruatie hebt, zal het waarschijnlijk helemaal geen pijn doen, want je verliest dan waarschijnlijk maar een heel klein beetje bloed. Als je al een aantal keren ongesteld bent geweest, weet je pas hoe je lichaam reageert, of je bijvoorbeeld veel bloed verliest of maar heel weinig, of het regelmatig is, en ook of het pijn gaat doen of niet.

De pijn kan uiteenlopen van een vreemd gevoel in de onderbuik, tot heftige buikpijn, wel of niet in combinatie met hoofdpijn. Als dat laatste aan de hand is, kun je contact opnemen met je huisarts om naar een oplossing te zoeken. In veel gevallen zal de huisarts je dan de anticonceptiepil voorschrijven.

Door de gecontroleerde afgifte van hormonen zal de menstruatie regelmatiger worden, en veel minder pijn gaan doen. Je bent dan ook beschermd tegen een eventueel ongewenste zwangerschap, maar dat is op dat moment niet het doel van de pil.

Hoe kan ik weten wanneer de menstruatie begint?

Dat is iets wat je in principe niet kunt weten. Ieder lichaam is anders, en zal anders reageren op de hormonen die door je lichaam razen tijdens de puberteit. Er zijn wel bepaalde signalen die vooraf gaan aan het begin van de menstruatie: Je borsten beginnen een beetje te groeien, je krijgt okselhaar, je schaamhaar begint te groeien en je heupen worden een beetje breder.

Dat zijn allemaal signalen dat de ontwikkeling van je meisjeslichaam naar een vrouwenlichaam begonnen is. Zodra je deze tekenen bij jezelf herkent, zal ook de eerste menstruatie niet lang meer op zich laten wachten.

Kan ik gewoon sporten tijdens mijn menstruatie?

Jazeker, helemaal geen probleem! Vroeger werd er altijd aangeraden om niet te sporten tijdens de menstruatie. Het waarom is niet erg duidelijk. Tegenwoordig zijn de inzichten verandert en zijn er ook betere materialen beschikbaar om eventueel doorlekken te voorkomen. Het is daarom erg verstandig om tijdens het sporten een tampon te gebruiken. Voordelen zijn dat niemand het ziet zitten, je kunt niet doorlekken en je kunt rustig gaan douchen na afloop zonder gênante situaties.

Is mijn menstruatie altijd regelmatig?

Ook dit is weer persoonsafhankelijk. In de meest ideale situatie heb je een cyclus van 28 dagen, dus 3 weken niets en dan 1 week ongesteld, waarvan een paar dagen écht bloedverlies. Maar deze cyclus kan verschillen en kan variëren van 20 tot zelfs 40 dagen. Kijk dus niet raar op als je een paar dagen te laat bent.

Als je het helemaal gehad hebt met de onregelmatigheid van je menstruatie, kun je een afspraak maken met je huisarts voor het gebruiken van de anticonceptiepil. Deze pil zorgt voor een stabielere hormoonhuishouding zodat je exact kunt voorspellen wanneer je ongesteld gaat worden. Een ander voordeel van het gebruik van de pil is het feit dat je je ongesteldheid ook uit kunt stellen. Dit moet je niet maand na maand doen, maar kan voor een keertje erg handig zijn, tijdens de vakantie bijvoorbeeld.

Overigens is de menstruatie in het begin nagenoeg altijd erg onregelmatig. Dit ligt aan het feit dat je lichaam zich nog aan moet passen aan alle veranderingen in je lichaam onder invloed van je hormonen. Aan de andere kant kan een onregelmatige menstruatie ook het gevolg zijn van intensief sporten, gebruik van bepaalde medicijnen, spanningen, stress, of een laag lichaamsgewicht. Op het moment dat je twijfelt hierover, neem dan even contact op met je huisarts.

Deze kan je zeker verder helpen!

Kan ik zwanger worden tijdens mijn menstruatie?

Jazeker! Als je seks hebt tijdens je menstruatie, heb je nog steeds kans om zwanger te worden, hoewel die kans wel wat kleiner is dan normaal. Overigens is het helemaal geen goed idee om onbeveiligde seks te hebben in bepaalde periodes waarin de kans op zwangerschap het kleinst is. Dat brengt hele grote risico’s met zich mee. Gebruik liever een condoom zodat je zeker bent dat je beschermd tegen een ongewenste zwangerschap en daarnaast ben je beschermd tegen een Seksueel Overdraagbare Ziekte (SOA).

Tot slot…

De eerste keer ongesteld kan een hele ingrijpende gebeurtenis zijn. Je weet soms niet wat er gebeurt met je lichaam en het kan je bang maken. Maak je geen zorgen, want het is het begin van een periode waarin jouw meisjeslichaam verandert naar een écht vrouwenlichaam.

Heb je twijfels hierover? Praat er dan over met je ouders of iemand anders die je kunt vertrouwen.

Als je nog meer wilt weten over de eerste keer ongesteld, of de menstruatie in het algemeen, aarzel niet om hieronder (eventueel anoniem) je vraag te stellen!