Faalangst deel 3: Omgaan met faalangst

Klik hieronder om deel 2 te lezen:
Faalangst deel 2: Faalangst komt overal voor!

We hebben in de eerste twee delen van deze special kennis kunnen maken met de oorzaken en de mogelijke gevolgen van faalangst, een geestestoestand die vaker voorkomt dan je denkt. Je bent dus echt niet de enige! Laten we in dit derde deel gaan kijken naar de mogelijkheden om deze angst beter te kunnen beheersen en zelfs helemaal te kunnen vergeten! De toverwoorden hiervoor zijn ontspannen en een beter zelfvertrouwen.

Visie vanuit de theorie van Maslow

Abraham Maslow, een Amerikaanse psycholoog, heeft een model gemaakt waarin hij uitlegt dat een mens in het algemeen niet optimaal kan functioneren als er niet voldaan wordt aan een vijftal basisbehoeften. Als één van de basisbehoeften ontbreekt, is een persoon per definitie neurotisch of lijdt aan andere onvolkomenheden. Naast allerlei andere psychologische problemen, is ook faalangst alleen op te lossen als het lichaam optimaal functioneert. Laten we deze vijf basisbehoeftes even op een rijtje zetten:

• Primaire, fysieke behoeften (fysieke behoeften zoals eten, drinken, onderdak en kleding)
• Behoefte aan lichamelijke veiligheid (Behoefte aan bestaanszekerheid)
• Sociale behoefte (saamhorigheid, liefde en bij een groep horen)
• Behoefte aan erkenning (reputatie, zelf-imago, zelfrespect en eigendunk)
• Behoefte aan zelfactualisatie (Doen wat je roeping is, doen wat je zelf wilt, zelfverwezenlijking)

Manieren om te ontspannen

Eén van de meest effectieve manieren om faalangst het hoofd te kunnen bieden is ontspannen. Door het ontspannen van je spieren, je lichaam en je geest, kan het lichaam beter functioneren: Je handen gaan niet beven, je zweet minder en natuurlijk werkt je geheugen beter. Maar wat kun je doe om te ontspannen? Laten we eens een aantal oefeningen op een rijtje zetten:

Liggende houding

Om te ontspannen, is de meest efficiënte manier om op je rug te gaan liggen, met de armen iets verwijderd van het lichaam en de handpalmen naar boven gericht. Je benen iets uitelkaar en je voeten naar buiten laten hangen. Draag hierbij geen klemmende kleding, en al helemaal geen riem of iets anders dat de ademhaling via de buik kan belemmeren.

Voor het beste resultaat, moet de kamer niet te licht zijn. Doe de gordijnen gewoon dicht, en laat het licht uit. In deze houding, ga je je concentreren op ieder deel van je lichaam door deze eerst in te spannen, en daarna te voelen hoe het is om datzelfde lichaamsdeel te ontspannen. Doe dit voor je handen, armen, schouders, buik, bovenbenen etc. Als je dit op een goede manier doet, zal je een heel ontspannen en zwaar gevoel krijgen. Zo zwaar zelfs, dat je het idee hebt dat je door de grond gaat zakken.

Zittende houding

Zoek een gemakkelijke leunstoel op, en ga lekker onderuit zitten, met je benen iets uitelkaar. Schouders ontspannen laten hangen en de handen op de bovenbenen of op de stoelleuning. Ook kun je in kleermakerszit gaan zitten, met de handen op je knieen en je ogen gesloten.

Adem heel rustig in en uit, en probeer je hoofd leeg te maken. In beide houdingen ga je je weer concentreren op alle onderdelen van je lichaam: Span en ontspan ze één voor één, waarna je, als je het goed doet, volledig ontspannen bent.

Staande houding

Om te kunnen ontspannen in een staande houding, kun je je voeten iets naar buiten draaien en je benen een klein beetje uitelkaar. De handen, armen en schouders gewoon ontspannen laten hangen. Door op deze manier te gaan staan, kun je eventueel met gesloten ogen de inspanning en ontspanning van je spieren oefenen. Het resultaat is een volledig ontspannen lichaam. Voordeel van deze houding is het feit dat je dit prima staande in de trein of tram kunt doen.

Eigenwaarde verbeteren

Er zijn allerlei trainingen en methodes beschikbaar om de faalangst te kunnen overwinnen. Alle elementen uit deze trainingen zullen een bijdrage leveren. Hierbij moet je denken aan het uiten van woede, het uithuilen van verdriet, schreeuwen om je agressie kwijt te raken, ontspanningsoefeningen of het herhalen van een zin om de geest rustig te maken.

Dit zal allemaal een bijdrage leveren, maar het belangrijkste element is toch het herstellen van de eigenwaarde. Inzicht in wie je bent en wat je kan. Om met name dit laatste te ontdekken, kun je een oefening doen. In de oefening beschrijf je jezelf, maar het is nog een stukje beter om het samen met je partner of een hele goede vriend te doen. Deze personen kennen jou door en door, en zullen waarschijnlijk verrassend nieuwe inzichten geven.

De oefening om je eigenwaarde en zelfkennis te verbeteren werkt als volgt:

Maak een grote stapel kaartjes, en schrijf hierop alle mogelijke eigenschappen die een mens maar kan hebben. Deze hoeven (nog) niet perse van toepassing te zijn op jezelf.

Maak eerst voor jezelf, dus zonder hulp van buitenaf, een stapeltje met eigenschappen waarvan je denkt dat je daar goed in bent, een neutraal stapeltje, en een stapeltje met eigenschappen waarin je volgens jou slecht in bent. Bedenk bij jezelf goed waarom je deze keuzes en beoordelingen maakt. Schrijf dit achterop het betreffende kaartje.

Laat daarna je partner hetzelfde doen door stapeltjes te maken die op jou van toepassing zijn. Laat je partner ook de reden achterop het kaartje schrijven. Doe ditzelfde eventueel nog een keer met een hele goede vriend.

Als dit gedaan is, bespreek dan met z’n tweeën of drieën de resultaten. Laat iedereen zijn of haar argumenten op een eerlijke manier aandragen. Je zult zien dat er een discussie ontstaat waarin je eigenschappen zult ontdekken die je zelf (nog) niet gezien hebt, laat staan positief voor je zelf beoordeelt. Je zult zien dat je meer weet, en vooral meer kan, dan jezelf denkt.

Wat kun je verder doen?

Allereerst is het natuurlijk van groot belang dat je accepteert dat je last hebt van faalangst. Hierbij moet je in de gaten houden dat je het probleem niet uit je leven kunt bannen, maar meer iets waarmee je om moet leren gaan. Dit neemt de eerste druk al weg!

Naast de twee eerder genoemde elementen, die overigens van heel groot belang zijn, zijn er ook nog andere zaken die kunt doen om met faalangst om te kunnen gaan.

Verdiep je in de problematiek van faalangst

Zoek op internet naar alle mogelijke informatie over faalangst. Lees ervaringen van anderen en wissel eventueel ervaringen en oplossingen uit. Praten met gelijkgestemden geeft jezelf de bevestiging dat je niet de enige bent. Dit geeft op zich al meer rust.

Ga sporten

Om je hoofd te legen, en om adrenaline kwijt te raken, is sporten een prima instrument. Ook vlak voor een belangrijk gesprek of presentatie!

Bestudeer je eigen gedachten

Als je stress voelt opkomen bij bepaalde gebeurtenissen, ligt dit nooit aan de gebeurtenis zelf, maar aan de gedachten die in je eigen hoofd opkomen. Door deze gedachten te analyseren (waarom, wanneer en hoe) krijg je stapje voor stapje meer controle over je eigen gedachten en hersenspinsels.

Doe dingen waar je gewoon goed in bent

Dit hoeft niet direct met werk te maken te hebben, hoewel dat ideaal zou zijn natuurlijk, maar vooral in je vrije tijd. In je vrije tijd heb je zelf de keuze wat je wilt doen. Dingen doen waar je goed in bent, en waar je ook daadwerkelijk resultaten in haalt, zijn erg belangrijk voor je zelfvertrouwen.

Ga relativeren

Als je naar je baas gaat voor een opslag, moet je bij jezelf denken wat het ergste is wat zou kunnen gebeuren. Het beroemde ‘nee heb je, ja kun je krijgen’ is hier van toepassing. Het ergste wat kan gebeuren is dat je een ‘nee’ krijgt. So what?

Conclusie en aanbevelingen

Faalangst is ontzettend lastig, en kan behoorlijk je leven verzieken. Bedenk goed dat het iets is wat je met wat inspanning prima onder controle kunt krijgen. Ontspanningsoefeningen en de verbetering van je eigenwaarde zijn elementen waar je aan kunt werken, en waar je de grootste resultaten in zult boeken.

Daarnaast kun je gaan sporten en je eigen gedachten bestuderen, om steeds meer de controle over jezelf te krijgen. Mocht dit allemaal niet lukken, ga dan professionele hulp zoeken!