Stemmingswisselingen: Oorzaken en gevolgen

Het kan zomaar gebeuren dat je humeur omslaat, zonder dat je er een echte reden voor kunt vinden. En ontdek je dat je deze humeurwisselingen niet of heel lastig kunt controleren? Je kunt dit wel degelijk controleren, maar misschien niet op de manieren die je zou verwachten.

De ene dag ben je heel ontspannen en kun je alles hebben. Er is geen voor een slecht humeur, maar de volgende dag heb je een humeur om op te schieten! Zonder dat de omstandigheden noemenswaardig gewijzigd zijn. Het kan natuurlijk voorkomen dat een externe situatie je beïnvloed heeft, maar als je die niet kunt bedenken, dan zijn er meer interne oorzaken. En deze kun je voor een groot deel manipuleren. Niet alleen goed slapen en goed eten heeft invloed op de humeurwisselingen, maar vooral ook je hormoonspiegel. In dit artikel gaan we hier dieper op in, en geef ik je tips hoe je dit aan kunt pakken.

1. Let op je voeding

Niet alleen je omgeving, dus alles wat er om je heen gebeurt, is van invloed op je stemming, maar vooral ook wat je eet. Uit een recent onderzoek is gebleken dat mensen die veel transvetten en verzadigde vetten, de slechte vetten, eten, veel meer kans maken op stemmingswisselingen en in het ergste geval een depressie. Als je je stemming juist positief wilt beïnvloeden, is onder andere omega-3 vetzuur van belang. Regelmatig vette vis eten dus! Ook snelle koolhydraten zijn funest voor je humeur. Het eten van bijvoorbeeld witbrood, suiker of witte pasta zorgt voor een gigantische piek in je bloedsuikerspiegel. De insuline doet zijn werk en de bloedsuikerspiegel zal drastisch gaan zakken waarna er opnieuw suiker gevraagd wordt door het lichaam. Een bekend proces, maar wist je dat je humeur in datzelfde proces dezelfde pieken en dalen meemaakt? Gespreid eten en zo veel mogelijk langzame koolhydraten zorgt dus ook voor een stabiel humeur.

Ook vitamine B speelt een grote rol in het reguleren van stemmingswisselingen. Volgens onderzoekers mag binnen de dagelijkse gevarieerde en gezonde voeding een hoge dosis vitamine-B beslist niet ontbreken. Volgens hen heeft de hele vitamine B familie een positieve invloed op stemmingswisselingen en het psychologisch evenwicht. Vitamine B kun je vinden in onder andere bladgroenten, aardappelen, melk en afgeleide producten, mager vlees en bruin brood. Helaas is in de hedendaagse snelle samenleving weinig plaats voor uitgebreid en gezond eten, en in de meeste gevallen al helemaal geen bladgroente. Jammer, maar je kunt in noodgevallen ook een voedingssupplement nemen.

Magnesium werkt regulerend voor de spieren, het zorgt voor ontspanning van de spieren. Daarnaast heeft magnesium een positieve invloed op de transmissie van zenuwprikkels en vermindert het de stress. Allemaal factoren die stemmingswisselingen kunnen verbeteren.

Doen:

Dus, om stemmingswisselingen te lijf te gaan met behulp van voeding, is gezond en gevarieerd eten van groot belang. Met name vette vis, fruit en groenten. Verdeel de maaltijden over de dag, om pieken in je bloedsuikerspiegel zo veel mogelijk te voorkomen. Kies bewust voor gezonde, onverzadigde vetten en laat zo veel mogelijk de suikerrijke producten staan.

2. Hou je hormonen in bedwang

Hormonale wisselingen hebben een hele grote invloed om je humeur. Dit geld natuurlijk ook voor mannen, maar vrouwen zijn hier het meest gevoelig voor. Waarom? Omdat er een aantal aantoonbare momenten zijn in het leven van een vrouw, waar de hormoonspiegel behoorlijk van slag is. Denk maar eens aan de momenten rondom de menstruatie: Veel vrouwen zijn humeurig vlak voordat de menstruatie moet beginnen. Ook zijn er natuurlijk flinke schommelingen tijdens de eisprong. Maar ook tijdens de zwangerschap en ruim daarna tijdens de borstvoeding springen de hormonen alle kanten op. En wat dacht je van de overgang?

In deze periodes wordt het lichaam van de vrouw sterk beïnvloed door de hormonen waardoor ze zich of opmerkelijk rustig voelt, of heel erg geïrriteerd. Kortom: Stemmingswisselingen die van het ene op het andere moment over kunnen slaan.

Overigens moet ik hier wel bij zeggen dat deze hormoonschommelingen voor iedere vrouw hetzelfde zijn, maar de reactie van ieder lichaam is verschillend. Niet iedereen hoeft dus op de bepaalde momenten last te hebben van de wisselingen van je humeur.

Vrouwen die last hebben van PMS (het Pre-Menstrueel Syndroom) zijn hier nog eens extra gevoelig voor. Bij PMS werken bepaalde chemische stoffen die verantwoordelijk zijn voor het doorgeven van berichten in de hersenen, zogenaamde neurotransmitters, onvoldoende. Hierdoor wordt het humeur van de vrouw met name in het tweede deel van de menstruatiecyclus het sterkst beïnvloed. Typische symptomen bij PMS zijn agressie, depressie, spanning, prikkelbaar en pijnlijke borsten. Al met al een breed pallet aan oorzaken voor stemmingswisselingen. De klachten worden over het algemeen intenser naarmate de overgang in zicht komt. Daarna zal alles als sneeuw voor de zon verdwijnen, omdat er niet meer sprake is van een maandelijkse menstruatiecyclus.

Tijdens en na de zwangerschap komt hetzelfde probleem om de hoek kijken, maar dan over het algemeen positief. Tijdens de zwangerschap heb je een vrij hoge hormoonspiegel, waardoor je een goed gevoel hebt. En als de negen maanden bijna over zijn, wordt dit zelfs nog wat hoger en wordt dit ook nog eens aangevuld met endorfine, een hormoon die door de hersenen aangemaakt wordt en die je humeur positief beïnvloeden.

Maar, direct na de bevalling stort dit hele verhaal als een kaartenhuis in elkaar. Je bent negen maanden lang helemaal ‘verslaafd’ geraakt aan die hormonen, en dan is het ineens weg! Hierdoor kunnen echte ontwenningsverschijnselen ontstaan die variëren van prikkelbaarheid en depressieve gevoelens, tot heel veel huilen en slapeloosheid. Dit kan ongeveer 2 weken duren voordat alles weer normaal is. Als de depressieve gevoelens en somberheid veel langer aanhouden, is het belangrijk om professionele hulp in te schakelen. Er is dan namelijk sprake van een zogenaamde Postnatale Depressie.

Doen:

Probeer tijdens al deze periodes zo veel mogelijk de stress buiten de deur te houden. En als tegenhanger, probeer ook meer te ontspannen. Let ook op je voeding, want dit heeft meer invloed op je hormonen dan je denkt. Laat bijvoorbeeld suikerrijke producten staan en kies liever voor een gezonde snack. Let vooral op Vitamine B6, magnesium en calcium. Ook regelmatig bewegen is van belang in verband met de positieve werking op de aanmaak van Serotine, het zogenaamde gelukshormoon.

3. Slaap voldoende

Ook voldoende slapen heeft invloed om je stemming en humeur de volgende ochtend. Natuurlijk kun je erg knorrig zijn als je slecht geslapen hebt. Je bent moe waardoor je zeer prikkelbaar kunt zijn. Dit gebeurt iedereen wel eens. Maar je kunt je slaapgewoontes wel aanwenden om dit te vermijden en een positieve bijdrage te leveren aan je stemmingswisselingen. Allereerst moet je natuurlijk voldoende slapen. Over het algemeen wordt een nachtrust van minimaal 7 uur aanbevolen, maar dat kan van persoon tot persoon verschillen. Maar extreem veel langer slapen, en natuurlijk ook extreem veel korter slapen heeft een negatief effect op je humeur.

Ook de omstandigheden waaronder je (in)slaapt zijn van belang. Kijk eens kritisch naar je slaapkamer: Kun je je slaapkamer helemaal donker maken? Heb je televisie op de slaapkamer? Slaap je met een klein lampje aan? Uit onderzoek is gebleken dat inslapen met de televisie (nog) aan, dus intensief naar een scherm kijken voor het inslapen, een slecht effect heeft op de nachtrust.

Het belangrijkste is het feit dat je in het donker moet slapen. Dit heeft te maken met de aanmaak van Melatonine, een stofje die je een goed gevoel geeft. Melatonine wordt tijdens de nachtrust aangemaakt en, vreemd genoeg, alléén als het inderdaad donker is. Slaap je dus met de gordijnen open of heb je hele lichte gordijnen, dan is je slaapkamer al héél vroeg helemaal verlicht. Er wordt dan geen Melatonine meer aangemaakt.

Doen:

Doe er alles aan om je slaapkamer tijdens de nacht donker te houden, tot en met het moment dat je ontwaakt. Koop dus goede, verduisterende gordijnen. Vergeet ook niet om de lichtsterkte van je digitale wekker te dimmen. Deze produceren soms zo veel licht dat je er bijna een boek bij kunt lezen. Verban daarnaast de televisie en andere schermen uit je slaapkamer. Je lichaam moet weten dat de slaapkamer een plek is om te rusten en om te vrijen. Niks meer en niks minder.

Tot slot

Hormonen hebben heel duidelijk een eigen wil, maar met eerder genoemde tips zijn we wel degelijk in staat om deze enigszins bij te sturen. Maar dat is niet het enige. Als aanvulling kun je natuurlijk ook de zogenaamde prethormonen stimuleren. Regelmatig seks, lekker dansen, zwemmen, fietsen en stevig wandelen zorgen allemaal stuk voor stuk voor een heerlijk gevoel van welbehagen, kalmte en rust. Dit komt door de aanmaak van Serotonine, Dopamine en Endorfine, stuk voor stuk hormonen die je blij maken. Dus, voel je je humeurig, ga dan een lekkere wandeling maken of duik het bed in met je partner: Dit is uiteindelijk het beste, volledig natuurlijke, antidepressivum!