Top 10 ongezonde ‘gezonde’ producten uit de supermarkt 

Iedere keer als ik mijn wekelijkse rondje door de supermarkt loop, verbaas ik me altijd (met een heel cynische ondertoon) waarom iedereen steeds dikker wordt:

De supermarkt ligt helemaal vol met prima producten, de één nog gezonder dan de ander. Allemaal met een afbeelding van een wulpse, en vooral slanke, dame die ogenschijnlijk erg gelukkig is met haar perfecte gezinnetje aan dezelfde tafel.

“Koop mij! Koop mij!”, schreeuwt de verpakking, “Koop mij, dan wordt je net zo mooi en gelukkig als mij…” En dan heb ik het nog niet eens over alle beloftes die op de verpakking staan.

Namen en claims die, overigens geheel binnen de wet, van alles beloven zodat ik, als consument, maar door mijn knieën ga en hoopvol het product in mijn karretje leg:

Vanavond zal ik net zo gelukkig zijn als het gezinnetje op de verpakking. Lekker gezond eten maakt een gelukkig mens….

Maar als ik eenmaal thuisgekomen de etiketten even kritisch ga lezen, wordt mijn luchtballonnetje op een brute wijze doorgeprikt: Het is helemaal niet zo gezond, en al die suikers… Als gezin eten we het wel op, maar er is géén plotselinge verandering.

We lijken in geen enkel opzicht op het voorbeeldgezinnetje op de verpakking. Weer een illusie armer en wat lichaamsvet er bij…

Ok, nu even serieus: We weten natuurlijk allemaal dat een goede verpakking het grootste deel van de verkoop is. Marketingspecialisten doen hun uiterste best om dit zo mooi mogelijk te maken, inclusief bijpassende Tv-spots, Facebook-campagnes, radiospotjes en noem maar op.

Als je maar vaak genoeg hoort en leest dat het ‘gezond’ is, dan zal het ook wel ‘gezond’ zijn. Iedereen praat er toch over?

Onlangs besteedde Tros Radar ruime aandacht aan de gebakken lucht in de supermarkt, de producten die veel beloven maar uiteindelijk niets te bieden hebben, tenminste niet wat ze beloven.

Wat mij erg opvalt is het feit dat deze producten vaak de duurdere merkproducten zijn. Duur wil dus beslist niet altijd zeggen dat het ook goed is, of betrouwbaar is wat ze zeggen. Maar aangezien ‘duur’ bij veel mensen nog steeds gelijk is aan ‘dan zal het wel goed zijn’, is ook dit een hele slimme marketingstrategie.

Ook wordt in sommige gevallen de naam van het voedingscentrum gebruikt. In mijn ogen zou het voedingscentrum neutraal moeten zijn, en zich niet inlaten met de commercie. Maar de ideeën hierover schijnen bij het voedingscentrum toch wat anders te liggen.

De 10 meest ongezonde ‘gezonde’ producten uit de supermarkt schappen:

Biscuit Moments Aardbei, van Kellog’s Special K

“Special K is je partner op elk moment van de dag met 4 verschillende gamma’s graantussendoortjes” 

Een hele mooie uitdrukking die je toelacht vanaf een helder gekleurde verpakking. Alles wekt de suggestie dat het om een slank en licht koekje is. De aardige, en vooral slanke, mevrouw die op de verpakking staat, checkt nog even haar agenda om te kijken of het inderdaad tijd is voor haar ‘Special K Moment’

Ziet er allemaal dus erg gezond uit, maar als je de doos omdraait om het etiket te lezen, is de teleurstelling groot: De koekjes zijn per twee verpakt. Erg slim, want daardoor ga je ze dus alle twee opeten.

Daarnaast zit er in één koekje maar liefst 49 kcal. Om dit even te vergelijken: In één Bastognekoekje van LU zitten er 50 kcal. Maar dat koekje durft niemand als ‘gezond’ te verkopen, en dus al helemaal niet als verantwoord tussendoortje.

Twee koekjes met een totaal van bijna 100 kcal, samen met een waslijst van vreemde ingrediënten, horen niet thuis in de tas van een vrouw die lekker slank wil zijn. Wat mij overigens ook verbaasde is het feit dat het een echte kunst is om zo’n eenvoudig koekje te maken van zoveel ingrediënten. Verantwoord tussendoortje? Dacht het niet!

Ambachtelijke Slagerskwaliteit Grillworst, Slagerij Zandvliet

“Origineel gegrild, Slagerij Zandvliet sinds 1929, ambachtelijke slagerskwaliteit, glutenvrij”

Tegenwoordig wordt alles ‘ambachtelijk’ gemaakt, wat de indruk wekt dat er inderdaad 3 dames, met een gezamenlijke leeftijd van 270 jaar, in een grote pot staan te roeren zoals in de reclame van bijvoorbeeld Bertolli Pasta Sauzen.

Zo is het ook een beetje gesteld met de grillworst van Slagerij Zandvliet. Ik zou persoonlijk die slagerij wel eens met een bezoekje willen vereren. Volgens de opdruk van de verpakking bestaat Slagerij Zandvliet al sinds 1929, en is de worst ambachtelijk bereid volgens het aloude recept. Maar wat schetst mijn verbazing als je het etiket leest:

Een indrukwekkende lijst met E-nummers. 

Vreemd, zouden opa en oma Zandvliet in 1929 zo vooruitstrevend zijn geweest dat ze al E-nummers gebruikten? Dat ze al de kennis hadden van kleurstoffen, aroma’s, conserveermiddelen en anti-oxidanten die ze aan de worst toevoegden? Een erg twijfelachtig verhaal wat er wederom op gericht is om je te laten denken dat dit beslist géén industrieel vervaardigd product is.

Overigens is de aanduiding ‘ambachtelijk’ niet wettelijk beschermd, en mag dus voor ieder product gebruikt worden, of het nu écht ambachtelijk is gemaakt of niet. In 99,9% van de gevallen kom je helaas bedrogen uit…

Trouwens, wat betekent: “Origineel gegrild”? Op een originele, unieke manier? Of op de originele, aloude manier zoals opa  Zandvliet het deed in 1929? Wat denk jij?

Ontbijtkoekrepen van Peijnenburg

“Minder dan 2% vet. Een bron van voedingsvezels, sinds 1883 dé nummer 1 van Nederland. Eet jij wel voldoende vezels? Het nieuwe eten, een initiatief van het voedingscentrum. Voor meer informatie: kijk op voedingscentrum.nl”

We zijn allemaal opgegroeid met het eten van dikke plakken ontbijtkoek, bij voorkeur met een lekkere laag échte roomboter. Maar als je nu het etiket goed leest, dan schrik je toch wel even. Er zit maar liefst meer dan 40% suikers in die ontbijtkoek, en maar een twijfelachtige hoeveelheid van 3% vezels.

Ok, het is een bron van vezels, maar het bronnetje is wel erg klein. Om dus flink wat vezels binnen te krijgen moet je nagenoeg de hele ontbijtkoek opeten. Ik hoef je waarschijnlijk niet voor te rekenen wat dit aan suikers is, met de opzienbarende hoeveelheid van 40%.

En vetarm? Minder dan 2% vet? Dat zegt allemaal helemaal niks, want als jij zo veel suikers binnen krijgt, gaat je lichaam de overtollige suikers (=energie) omzetten in lichaamsvet en opslaan in de buikstreek voor eventueel later gebruik. Vetarme ontbijtkoek met 40% suikers is dus een farce waar je helemaal niks mee opschiet.

Overigens vindt ik het persoonlijk een hele slechte zaak dat een instituut als het voedingscentrum haar naam hier aan verbind. Zo gezond is het allemaal niet, maar dit wordt wel gesuggereerd door de naam van het voedingscentrum te gebruiken.

Want als het voedingscentrum het zegt, dan zal het wel zo zijn. Des te meer reden om je eigen ogen te gebruiken en het etiket goed te bestuderen. Zelfs het voedingscentrum kun je niet meer op hun blauwe ogen geloven.

Waldkorn-brood

“The Original, Op zoek naar de herkomst”

Ik moet eerlijk zeggen dat het Waldkorn-brood voor mij een grote desillusie was toen bleek dat dit helemaal niet zo gezond is als ze altijd beweerden. Vond het zelf altijd het lekkerste brood wat er was. Lekker donker brood, dan zal het toch wel gezond zijn?

Wist je dat Waldkorn-graan helemaal niet bestaat? Waldkorn is een mix van granen met allemaal extra stoffen om het donkerder te maken. Als we het etiket nader bekijken, blijkt dat er tarwebloem in zit. En laat tarwebloem nu het meel zijn waar witbrood van gemaakt wordt. Maar hoe komt dat brood dan zo donker? Dit komt door de verbrande mout, of moutstroop, wat er aan toegevoegd wordt.

En al die pitjes en stukjes? Sojastukjes, suiker, glucosestroop en emulgator. Een erg slechte start als we op zoek gaan ‘naar de herkomst’. Als je echt zeker wilt weten dat een brood ook écht brood is, koop dan gewoon volkorenbrood.

Volkoren is een wettelijk beschermde term die alléén gevoerd mag worden als het ook écht uit volkoren bestaat. Donkerder brood hoeft dus niet altijd per definitie beter te zijn.

Fruit&Co Multifruit van Hero

“Van de zon wordt iedereen vrolijk. Daarom proef je iedere dag volop zon in Fruit&Co. Een heerlijke koelverse fruitdrank die iets extra’s doet voor je weerstand. Fruit&Co is een bron van vezels.”

Een geweldige tekst die eigenlijk nietszeggend is. Aangezien het vanuit de koeling verkocht wordt, krijg je de indruk dat je een vers geperst sapje koopt. Maar niets is minder waar. het etiket leert ons dat de inhoud bestaat uit concentraat, aangelengd met water en synthetische vezels genaamd ‘Polydextrose’.

Deze vezel wordt los toegevoegd en is een uitvinding van een Amerikaan. Polydextrose is een kunstmatig gemaakte vezel op basis van dextrose. Allemaal erg kunstmatig waar de zon helemaal niet aan te pas komt.

Stevia van Natrena

“‘Stevia, zoet uit de natuur, op basis van de Stevia plant. De Stevia plant wordt al eeuwenlang door de oorspronkelijke bewoners van Paraguay gebruikt als zoetmiddel. Stevia is wereldwijd ontdekt vanwege zijn goede eigenschappen, het plantje is van nature 300x zoeter dan suiker en bovendien calorie-arm.’”

Stevia Kristalpoeder van Natrena is wel één van de meest opmerkelijke producten. Het is niet voor niets dat deze vorig jaar het ‘gouden windei’ van Foodwatch won, een twijfelachtige eer die ieder jaar wordt toegekend aan het meest misleidende product. Sindsdien heeft Natrena wel de website aangepast, maar het blijft nog steeds misleidend.

Stevia is een natuurlijke zoetstof wat bekend staat om het feit dat het géén calorieën bevat en nagenoeg géén invloed heeft op je bloedsuikerspiegel. Een ideaal product. Maar als de aanduiding STEVIA heel groot op het etiket staat, wordt duidelijk de indruk gewekt dat alles wat in die pot zit ook daadwerkelijk uit stevia bestaat.

Wat een teleurstelling dat de inhoud van de pot maar uit 3% Stevia bestaat. De reden die Natrena hiervoor aangeeft is het feit dat Stevia zo geconcentreerd is dat het in de pure vorm moeilijk doseren is. Daarom hebben ze de pot voor de resterende 97% aangevuld met Maltodextrine, een zeer goedkope stof die we ook wel kennen als de poedervorm van moutstroop.

Maar Natrena vergeet daarbij te vermelden dat Maltodextrine wel degelijk een grote invloed heeft op de bloedsuikerspiegel, wat veel voordelen van de originele Stevia teniet doet. Daarbij komt ook nog het feit dat de pot erg duur is voor maar 3% Stevia en 97% zeer goedkoop vulmiddel.

Danone Actimel

“Ondersteunt het immuunsysteem. Het kleine flesje waar veel in zit. Actimel heeft een aantal bijzondere eigenschappen. Aan Actimel is de exclusieve L. Caseï Danone toegevoegd. Daarnaast voegen we vitamine B6 en D toe die je immuunsysteem ondersteunen.”

Huh? Een Danone-bacterie? Klinkt erg exclusief inderdaad. Het schijnt zo exclusief te zijn, dat deze bacterie ook daadwerkelijk de enige bacterie is die aan het flesje is toegevoegd. Maar we weten ook dat een gezonde darmflora uit tientallen, of zelfs honderden, verschillende soorten en stammen bacteriën bestaat, dus het aanvullen van ‘maar’ één bacterie zal waarschijnlijk niet echt een positieve werking hebben.

Aangezien het wetenschappelijk (nog) niet is bewezen dat dit soort drankjes inderdaad je immuunsysteem verbeteren en ondersteunen, en het feit dat het hier maar om één bacterie gaat, mocht Danone de claim over het immuunsysteem niet meer op de verpakking zetten.

Maar als je vitamine D, B6 of calcium aan het product toevoegt is de claim wel toegestaan. Zo gezegd zo gedaan, Danone paste het recept aan en voegde vitamines toe, waardoor de claim weer gebruikt mocht worden. Maar of dit een geweldig effect op de darmflora heeft, is twijfelachtig. Bovendien voegt Danone suikers toe aan dit drankje.

Becel Pro-Activ

“Verlaagt actief cholesterol, wetenschappelijk bewezen, aanbevolen door de Hartstichting, Becel pro-activ is een product met 35% vet, met toegevoegde plantensterolen. Al vanaf het gebruik van twee porties Becel pro-activ per dag kan het slechte (LDL-) cholesterol worden verlaagd.”

Op de verpakking zie je allemaal claims staan die de indruk wekken dat we hier hét perfecte smeersel voor op je brood te pakken hebben. Met name de aanduidingen dat het aanbevolen is door de hartstichting, inclusief logo van de hartstichting, wekken verwarring. Als de hartstichting dit zegt, zal het toch wel zo zijn?

Als we de kleine lettertjes gaan lezen, ontstaat er een heel ander beeld: Het blijkt dat deze margarine alleen bedoeld is voor mensen die een te hoog cholesterol hebben. Mensen die al cholesterolverlagende medicijnen gebruiken, moeten eerst met hun arts overleggen of ze deze margarine wel op hun boterham mogen smeren.

Daarnaast zitten er transvetten in margarine, hoewel deze hoeveelheid wel fors verlaagd is onder druk van onderzoeksresultaten in de jaren negentig. Maar toch zitten ze er nog steeds in. Transvetten zijn niet goed voor de gezondheid, dat weten we allemaal. Bovendien hebben wij de emulgatoren, kleurstoffen en aroma’s die op het etiket vermeld staan, helemaal niet nodig. Ga gewoon échte roomboter eten, puur natuur en veel beter voor je gezondheid en wissel af met olijfolie!

Quaker Cruesli Balans Appel/Peer

“Balans, luchtig en verantwoord, bevat ten minste 70% minder vet, start je dag goed met Cruesli Balans, je kiest dan bewust voor een lekker, luchtig en compleet ontbijt.”

Als je de verpakking ziet, blijkt wel dat daar heel diep over nagedacht is: Een heldere kleur en een wat smallere doos dan de andere, vergelijkbare, producten. Dit wekt de suggestie dat het hier om een ‘licht’ product gaat. De verpakking zegt dat er 70% minder vet in zit, maar wat het etiket verklapt is het feit dat er maar liefst 25% suiker in zit.

Het ‘vetarme’ wordt op deze manier teniet gedaan, want de overdaad aan suiker wordt door je lichaam omgezet in lichaamsvet, welke ook nog eens wordt opgeslagen in je buikstreek. Weg voordelen! Een échte muesli bevat helemaal geen suikers, heeft het ook niet nodig.

Als je het zoeter wilt maken, kun je daar beter zelf voor kiezen door bijvoorbeeld Stevia te gebruiken (nee, niet die van Natrena, maar de échte Stevia). Als je de échte en pure Cruesli wilt hebben, moet je even door de knieën gaan om op de onderste schappen te kijken. Dit is in de meeste gevallen ook nog eens goedkoper. Echter, havermout is natuurlijke en veel beter alternatief!

Mango Dream van Coolbest

“At Coolbest we’re always on a quest to find the best mangoes to squeeze our Mango Dream.”

Als je de verpakking bekijkt zie je prachtige foto’s die waarschijnlijk gemaakt zijn tijdens de eeuwigdurende zoektocht naar de beste mango’s. Dit wekt de duidelijke indruk dat het hier om een versgeperst sapje gaat, mede door het feit dat het vanuit de koeling verkocht wordt.

Maar als we het etiket lezen bestaat dit sapje voor méér dan 60% uit concentraat, aangevuld met water en suiker. Het is een lang houdbaar product, wat inhoudt dat het net zo goed naast de frisdranken kan staan. Maar vanuit de koeling verkopen wekt een ‘versere’ indruk. Heel slim. En wat betreft die mango’s? In het hele pak zit maar 10% mango.

Leer etiketten lezen!

Uit deze voorbeelden blijkt duidelijk dat het noodzaak is om de wettelijk verplichte etiketten goed uit te pluizen. Probleem hierbij is het feit dat er wel wetgeving is over de etiketten, maar dat daar nog veel gaten in zitten waardoor de fabrikanten hoeveelheid en soort kunnen ‘verdoezelen’.

Het doel van de fabrikant is duidelijk: laat ook op het etiket zien dat het product gezond is. Dat dit gebeurt door allerlei mooie uitdrukkingen, wel of niet in combinatie met té moeilijke termen of schuilnamen, maakt het voor de consument alleen maar lastiger. Ook zou er een wettelijk voorschrift moeten komen voor de grootte van de letters. Het blijkt dat zelfs voor diegene die goede ogen hebben, vaak onmogelijk is om dit zonder vergrootglas te lezen.

Hierbij wil ik je een aantal snelle tips geven over hoe je etiketten kunt lezen en interpreteren:

Aanduiding koolhydraten en suikers

Je ziet heel vaak staan hoeveel koolhydraten in het product zitten, met de aanduiding ‘waarvan suikers’. Het doel hiervan is dat je gaat denken: “hoe minder suikers hoe beter”. Dit is misleidend, want ook zetmeel en witmeel wordt door je lichaam omgezet in suikers, en hebben dus nagenoeg hetzelfde effect als de hoeveelheid ‘waarvan suikers’.

Té moeilijke termen?

De fabrikanten mogen zelf bepalen of ze de chemische naam voor een ingrediënt gebruiken, of de ‘gewone’ naam, of het E-nummer. Ook zijn er voor een bepaald E-nummer heel veel verschillende benamingen. Kortom, je weet niet meer waar je aan toe bent. Je kunt de volgende stelregel hanteren:

Als de lijst voor het grootste deel bestaat uit onbegrijpelijke namen en/of E-nummers, hoe meer het product bewerkt is. Je moet je dan afvragen of je dat allemaal op wilt eten. Lekker laten liggen dus!

Schuilnamen

Pas op voor veel gebruikte schuilnamen. De fabrikanten willen dat je een gezonde indruk krijgt, ook na het lezen van het verplichte etiket. Een heel mooi voorbeeld hiervan is het gebruik van transvet. Iedereen weet dat transvet ongezond is, dus de fabrikant zal het niet in zijn hoofd halen om dit op het etiket te zetten. Hiervoor gebruiken ze bijvoorbeeld de schuilnaam Gehydrogeneerde Plantaardige Olie. En plantaardig is gezond, toch? Het is gewoon een andere naam voor transvet!

De volgorde van de ingrediënten

In de meeste gevallen is de hoeveelheid van het eerstgenoemde product het grootst. Dus als suikers, of koolhydraten in het algemeen, als eerste in de lijst staat, kun je wel weer in het schap leggen.

Blijf zoeken

Het etiket met de ingrediënten is een wettelijke verplichting, maar de plaats en de lettergrootte is niet wettelijk vastgelegd. Op veel producten wordt het etiket afgedrukt op een nagenoeg onvindbare plaats, en/of in een kleur die bijna niet opvalt. Blijf dus zoeken naar het etiket, want het MOET er op staan.

Conclusie

Persoonlijk vind ik al deze ontdekkingen heel erg schokkend. Ondanks de goedbedoelde wettelijke verplichtingen, zitten er nog té veel gaten hierin. Gaten waar de fabrikanten heel handig gebruik van maken en je als consument mee misleiden. Mijn advies? Neem je bril of vergrootglas mee naar de supermarkt en ga etiketten lezen!

Heb jij nog aanvullingen? Laat het mij weten door hieronder een reactie achter te laten!