Wat is de Paleo levensstijl?

Een Paleo dieet, ook wel bekend als het paleolithische dieet of holbewoner dieet, bestaat uit natuurlijke voedingsmiddelen om een goede gezondheid en een gezonde lichaamsbouw te bereiken. Het menselijk lichaam heeft zich al meer dan 2 miljoen jaar ontwikkeld met wat we gewoon in de natuur tegenkwamen: vlees van wild, vis, groenten, wilde vruchten, eieren en noten.

Volgens verschillende voorstanders van de Paleo levensstijl zorgde dit dieet met veel dierlijke vetten, eiwitten, en weinig koolhydraten ervoor dat de mens gezond was. Echter, ons dieet veranderde drastisch toen landbouw en veeteelt steeds normaler werden. Volgens de mensen die een Paleo levensstijl volgen zorgt dit voor ‘onnatuurlijk eten’ in ons dieet.

Het idee achter de Paleo levensstijl

Het idee is dat onze genen en fysiologie ontwikkeld is door middel van natuurlijke selectie. Dit betekent dat ons lichaam het beste zou werken met het voedsel dat we hadden tijdens de vroege evolutie van de mens. Dit betekent het complete spectrum van dierlijk voedsel met inbegrip van hun vetten en organen, evenals eieren, groente en beperkte hoeveelheden vruchten en noten.

Aan de andere kant hebben we het voedsel dat we pas sinds 10.000 jaar geleden zijn gaan eten, sinds de agrarische revolutie. Volgens de volgers van het Paleo dieet is dit soort voeding niet geschikt voor onze genen en stofwisseling en kan dus grote schade aanrichten in ons lichaam.

Dit zorgt voor wat vaak het metabool syndroom wordt genoemd. Denk hierbij aan obesitas, type 2 diabetes, hypertensie, hart- en vaatziekten, auto-immuunziekten, osteoporose, Alzheimer en tal van andere problemen die onze voorouders volgens hun niet kenden.

Volgens die volgers van Paleo zijn bepaalde producten die door voedingsdeskundigen wel worden aanbevolen extreem slecht voor ons. Vooral omdat deze worden aanbevolen vanwege slechte wetenschap en een economische agenda. Ze zeggen dat producten zoals verzadigd vet, cholesterol en rood vlees in de afgelopen decennia zijn gedemoniseerd. V

olgens de voorstanders van Paleo moeten we juist graanproducten, teveel suiker, plantaardige oliën uit zaden, peulvruchten en zuivelproducten vermijden. Echter, veel van deze producten zijn voor ons de dagelijkse kost.

Het dieet en levensstijl zijn niet alleen gebaseerd op het nabootsen van wat onze voorouders aten, maar volgens voorstanders ook op feitelijke resultaten gebaseerd. De waarheid is echter dat daadwerkelijk wetenschappelijk bewijs er voor dit dieet er niet is.

Wat mag je wel en niet eten?

Een van de moeilijkste aspecten van de Paleo levensstijl is proberen erachter te komen of een bepaald product daadwerkelijk ‘Paleo’ is. Zelfs binnen de Paleo gemeenschap worden bepaalde producten hevig betwist. Dit is dan ook slechts een beperkt overzicht.

Vermijd ‘giftige’ voedingsmiddelen

Volgens de Paleo kenners zijn giftige voedingsmiddelen onder andere:

• Granen – Tarwe, rogge, gerst, haver, bruine rijst
• Peulvruchten – Sojabonen, pinda's, kikkererwten, bruine bonen
• Plantaardige oliën – Sojaolie, arachideolie, maïsolie, koolzaadolie
• Toegevoegde suikers – Frisdrank, snoep, gebak, vruchtensappen. Wat suiker uit natuurlijke bronnen zoals fruit is geen probleem
• Zuivelbronnen met veel eiwit (caseïne) en suiker (lactose) en weinig gezond botervet

Eet voedingsstofrijke voedingsmiddelen

Je kunt een breed scala van groenten, knol- en zetmeelrijke groenten, vlees, gevogelte, vis, schaal- en schelpdieren, gezonde vetten, eieren en fruit eten. Noten en zaden zijn ook goed, maar met mate.

De nadruk moet op het eten van een verscheidenheid van voedingsmiddelen rijk aan vitaminen en mineralen worden gelegd. Denk bijvoorbeeld aan:

• Orgaanvlees – Lever, nier, beenmerg, hart, zwezerik
• Groene bladgroenten – Spinazie, boerenkool, snijbiet, rucola
• Vlees van gras gevoede herkauwers – Rund, hert, lam
• Weekdieren en andere schaal-en schelpdieren – Oesters, mosselen, wilde zalm, sardines
• Eierdooiers
• Bouillon gemaakt van botten
• Gefermenteerde levensmiddelen – zuurkool, kimchi

Bevorder een sterk immuunsysteem en gezonde spijsvertering

Naast een dieet arm aan giftig voedsel, hoog in voedingsstofrijk voedsel, en geoptimaliseerd naar jouw persoonlijke wensen, zijn er nog een paar belangrijke punten voor de Paleo levenswijze. Je wilt een sterk immuunsysteem, een gezonde darmwerking en een lichaam dat over het algemeen erg sterk op kan treden tegen de voortdurende aanvallen van infecties, virussen en schadelijke bacteriën. Denk bijvoorbeeld aan:

• Zorg voor genoeg blootstelling aan de zon of neem extra vitamine D supplementen wanneer de zon geen optie is
• Verminder en beheers stress in je leven
• Zorg voor gezonde slaapgewoonten
• Zorg voor regelmatig en gezonde lichaamsbeweging

Gezonde vetten uit noten, zaden, avocado's, olijfolie, visolie en grasgevoerd vlees

Dit is het gedeelte van het Paleo dieet waar Optimale Gezondheid wel volledig achterstaat . Wetenschappelijk onderzoek en epidemiologische studies tonen aan dat diëten die rijk zijn aan enkelvoudig onverzadigde en omega-3 vetten problemen met obesitas, kanker, diabetes, hart- en vaatziekten en cognitieve achteruitgang drastisch verminderen.

Verzadigd vet wordt al een geruime tijd gedemoniseerd door gezondheidsautoriteiten en de media. Wat is de basis voor dit idee achter verzadigd vet? Zijn de huidige aanbevelingen voor een zeer lage verzadigde vetinname gerechtvaardigd? Hoeveel verzadigd vet (en welke soorten), moeten we eten? Zonder een historisch en wetenschappelijk perspectief van deze vragen is het bijna onmogelijk om hierop te antwoorden.

Een van de grootste afwijkingen van ons voorouderlijk dieet is de hoeveelheden en soorten vet die we tegenkomen in het moderne graan gevoerde vlees tegenover de hoeveelheden en soorten vetten in gras gevoed of wild vlees, gevogelte en vis. Wat we zien is dat wild vlees opvallend mager is en relatief lage hoeveelheden verzadigde vetten bevat en toch grote hoeveelheden van goede omega-3 vetten zoals EPA en DHA heeft. Het idee achter de volledige analyse van het vetzuurprofiel van verschillende soorten wilde herten en elanden is dat scharrelvlees veel gezonder is dan conventioneel vlees.

Voordelen voor de gezondheid

Voor de meeste mensen is het feit dat ze met een Paleo levensstijl goede resultaten zien qua gewichtsverlies alles wat ze nodig hebben. Verbeterde bloedlipiden en gewichtsverlies zijn voor veel mensen bewijs genoeg.  Echter, sommige mensen willen weten waarom ze iets doen.

Met een zeer eenvoudige verandering van voedingsmiddelen die we eten verhogen we onze inname van vitaminen, mineralen en antioxidanten. We hebben het er regelmatig over gehad dat geraffineerde granen en suikers funest zijn voor onze gezondheid. Vaak betekent een Paleo dieet dat mensen de kant-en-klaar maaltijden in de schappen laten liggen en zelf gaan koken. Dit is altijd een positieve stap.

Eventuele nadelen van de Paleo levenswijze

Zoals al eerder besproken is er weinig wetenschappelijk bewijs dat aantoont dat een Paleo dieet daadwerkelijk langdurige gezondheidsvoordelen heeft. Mensen vallen natuurlijk snel af, maar vergeet niet dat deze mensen nu ook ineens geen ‘slecht’ eten binnenkrijgen. We weten allemaal dat pizza niet goed voor ons is, maar het is gemakkelijker om een pizza links te laten liggen omdat je een Paleo dieet volgt in plaats van dat je zelf denkt: “Ik weet dat het niet goed voor mij is”.

Het kan duur worden

Als je niet oppast, kan dit soort dieet duur zijn. Als je goed oplet en een beetje onderzoek doet dan is gezond eten bijvoorbeeld wel betaalbaar. Maar bijvoorbeeld het eten van biologisch fruit en groenten, scharrelkip, en gras gevoederd rundvlees is duurder bij de normale supermarkt dan het ‘standaard’ vlees en fruit dat in de schappen ligt.

Het is echter bij boerenmarkten bijvoorbeeld wel mogelijk om goed geprijsde vleeswaren, eieren, fruit en groenten te krijgen die lokaal worden geteeld en ook gezond zijn. Hoewel je iets meer geld uitgeeft merk je het verschil wel bij de algemene gezondheid.

Het is niet gemakkelijk

Het is moeilijk om Paleo te eten in onze Nederlandse maatschappij. Een normaal ontbijt bestaat uit toast, koek ontbijtgranen, of iets anders. Veel van die dingen hebben een redelijk slechte voedingswaarde, zitten vol met koolhydraten en calorieën en zijn samengesteld uit bewerkte granen die in het Paleo dieet vermeden moeten worden.

Uit eten gaan in restaurants kan moeilijk zijn want "Paleo-goedgekeurd" is niet iets wat je meestal op een menu terug zult vinden. Een Paleo levensstijl betekent dat je moet denken aan een zorgvuldige planning en genoeg wilskracht moet hebben om het constant vol te kunnen houden.

Het is alleen maar vlees!

“Maar dit is een vlees dieet en het eten van al dat vlees is slecht!” Veel mensen zeggen wel dat het Paleo dieet voornamelijk uit vlees bestaat, maar dit is niet waar. Het is niet een vlees dieet of geen koolhydraat dieet zoals het Atkins dieet. Het grootste bestanddeel van het Paleo dieet is gewoon groenten. In een echt Paleo dieet zit er bij elke maaltijd een matige hoeveelheid gezond (biologische kippen, gras gevoederd rundvlees, hormoonvrij, etc.) vlees gecombineerd met voedzame groenten of een matige hoeveelheid vruchten.

Er langzaam aan beginnen

Misschien wil je de Paleo levensstijl wel proberen, maar wil je misschien niet ‘volledig’ Paleo eten. Misschien zijn er bepaalde voedingsmiddelen die je gewoon niet op wilt geven of misschien is het gewoon op dit moment financieel niet mogelijk om grasgevoerd rundvlees te kopen. Dat is op zich geen probleem.

Door slechts een paar kleine veranderingen (bijvoorbeeld geen vloeibare calorieën meer, in plaats van rijst kies je voor gestoomde groenten, minder brood eten, etc.) merk je al snel genoeg dat er bepaalde veranderingen optreden. Vergeet niet dat 20% gezonder beter is dan 0% gezonder. Als je dan merkt dat alles gewoon goed gaat en jij je er lekker bij voelt, dan kun je altijd nog meer Paleo levensveranderingen doorvoeren.

Een methode die veel mensen gebruiken is de 80%-methode. Echt goed en gezond eten door de week  (alles Paleo), en dan geef jij jezelf in het weekend één dag om te eten wat je wilt - pizza, ijs, hamburgers, etc. Dit zorgt ervoor dat het verlangen naar ‘ongezond’ eten gestild word zonder dat jij je er aan te buiten gaat.