We kennen in onze omgeving allemaal wel iemand die last heeft van diabetes. En dat is ook helemaal geen wonder, want het is één van de meest voorkomende aandoeningen in de Westerse wereld!

Wat de gevolgen zijn van diabetes, weten de meeste mensen wel. Maar hoe diabetes precies ontstaat, wat het verschil is tussen diabetes type 1 en Type 2, en hoe je diabetes kunt voorkomen is bij veel mensen minder bekend.

In dit artikel zet ik alle voor je op een rijtje!

Het verschil tussen diabetes type 1 en diabetes type 2

Allereerst ga ik even wat basisbegrippen met je doornemen, onder andere het verschil tussen diabetes type 1 en type 2, en wat insuline nu precies is.

Wat is diabetes Type 1?

Diabetes Type 1 ontstaat wanneer de cellen in het lichaam die insuline produceren zijn vernietigd en het lichaam niet in staat is om insuline te produceren.

Wie krijgt er doorgaans diabetes Type 1?

Ongeveer 10% van alle volwassenen met diabetes heeft diabetes Type 1 en wordt dagelijks behandeld door hetzij injecties of via een insulinepomp een dosis insuline in te nemen. Het is ook aan te raden om een gezond dieet te volgen en regelmatig fysieke activiteiten te doen. Diabetes Type 1 kan zich op elke leeftijd ontwikkelen, maar verschijnt meestal voor de leeftijd van 40 jaar en in het bijzonder in de kindertijd. Het is de meest voorkomende vorm van diabetes in de kindertijd.

Wat is diabetes Type 2?

Diabetes Type 2 ontwikkelt zich wanneer de insuline producerende cellen in het lichaam niet voldoende insuline kunnen produceren of wanneer de insuline, die wordt geproduceerd, niet goed werkt (ook wel bekend als insuline-resistentie).

Wie krijgt er doorgaans diabetes Type 2?

Diabetes Type 2 komt meestal voor bij mensen boven de 40 jaar, maar bij Zuid-Aziatische mensen, die een groter risico lopen, komt het vaak al voor vanaf de leeftijd van 25 jaar. Het komt ook steeds vaker voor bij kinderen, adolescenten en jonge mensen van alle etniciteiten. Tussen de 85% en 95% van alle mensen met diabetes hebben diabetes Type 2 en worden behandeld met een gezonde voeding en meer lichaamsbeweging. Daarnaast is er vaak medicatie en/of insuline vereist.

Bij diabetes Type 2 is er onvoldoende insuline (of de insuline werkt niet goed), zodat de cellen slechts gedeeltelijk ontgrendeld zijn en glucose zich in het bloed opbouwt.

Wat is insuline?

Insuline is een hormoon. Het werkt als een chemische boodschapper, die je lichaam helpt om de glucose in je bloed te gebruiken om je energie te geven. Je kunt het vergelijken met een sleutel die de deur naar de lichaamscellen ontsluit. Wanneer de deur wordt geopend, kan de glucose naar de cellen waar het wordt gebruikt als brandstof.

Bij diabetes Type 1 is het lichaam niet in staat om insuline te produceren, dus er is geen sleutel om de deur te openen en de glucose bouwt zich dan op in het bloed.

Het lichaam kan geen glucose gebruiken om energie te produceren en probeert het van elders te krijgen en begint in plaats hiervan vet en eiwitten af te breken. Dit kan leiden tot gewichtsverlies. Omdat het lichaam de glucose niet benut belandt het uiteindelijk in de urine.

Niemand weet zeker waarom deze insulineproducerende cellen zijn vernietigd, maar de meest waarschijnlijke oorzaak is dat het lichaam abnormaal reageert op de cellen. Dit kan worden veroorzaakt door een virus of een andere infectie.

Het ontstaan van diabetes

Insulineresistentie is de oorzaak van zowel prediabetes als diabetes Type 2. Ok, dus wat is de oorzaak van insulineresistentie? Er wordt nu algemeen aangenomen dat insuline resistentie nauw betrokken is bij de ophoping van vet in onze spiercellen. De vet toxiciteit aan de binnenkant van onze spieren is een belangrijke factor voor de oorzaak van insulineresistentie en diabetes Type 2, omdat het interfereert met de werking van insuline.

Ik heb onderzocht hoe vet onze spieren insuline resistent maakt, of dat vet afkomstig kan zijn van het vet dat we eten of het vet dat we met ons meedragen, en of alle vetten hetzelfde. Het is het soort vet dat voornamelijk in dierlijke vetten zit en niet in plantvetten dat bijzonder schadelijk blijkt te zijn met betrekking tot vet geïnduceerde insuline-ongevoeligheid. Maar deze insulineresistentie in onze spieren begint al jaren voordat diabetes wordt gediagnosticeerd.

De insulineresistentie begint zich al meer dan een decennium, voordat diabetes daadwerkelijk wordt gediagnosticeerd, te ontwikkelen omdat de bloedsuikerspiegel dan al langzaam omhoog kruipt. En dan, opeens, houdt de alvleesklier ermee op en schieten de bloedsuikers omhoog. Wat zou aan dit relatief snelle uitvallen van de insulinesecretie ten grondslag liggen?

Ten eerste pompt de alvleesklier steeds meer insuline uit en probeert de vet geïnduceerde insulineresistentie in de spieren te overwinnen. Die hoge insulineniveaus kunnen leiden tot de ophoping van vet in de lever, de zogenaamde vette leverziekte. Voordat diabetes Type 2 wordt gediagnosticeerd, heet de lever al geleden. Als vet zich opbouwt in onze lever, wordt deze ook resistent tegen insuline.

Normaal gesproken produceert de lever voortdurend bloedsuiker om onze hersenen tussen de maaltijden door alert te houden. Zodra we ontbijten, wordt de insuline vrijgegeven om de maaltijd te verwerken wat zorgt voor een glucoseproductie door de lever. Maar als onze lever is gevuld met vet, wordt de insuline resistent net als onze spieren en reageren deze niet op het ontbijtsignaal; het blijft dus maar bloedsuiker uitpompen en je bloedsuikerspiegel is dan de hele dag bij alles wat je eet hoog. De alvleesklier pompt dan nog meer insuline om om te kunnen gaan met de hoge suikers en onze lever wordt als maar vetter en vetter. Dat is een van de twee vicieuze cirkels van diabetes. Vette spieren, in het kader van teveel calorieën, leidt tot een vette lever, wat vervolgens leidt tot een nog vettere lever. Dit gebeurt allemaal nog voordat wij diabetes hebben.

Een vette lever kan dodelijk zijn. De lever gaat proberen om zich van het vet te ontdoen door het in de vorm van een zogenaamde VLDL terug te brengen in de bloedstroom. Hierdoor zal er in de pancreas cellen worden opgebouwd, waar de insuline op de eerste plaats wordt geproduceerd. Nu weet je hoe diabetes zich ontwikkelt: vette spieren leiden tot een vette lever, wat leidt tot een vette pancreas. Het is nu duidelijk dat diabetes Type 2 een aandoening is van overtollig vet in onze organen of we nu overgewicht hebben of niet.

Het enige dat ons weerhield van het krijgen van diabetes – het ongecontroleerd de pan uitrijzen van bloedsuikers - is dat de alvleesklier te hard werkte door het uitpompen van de extra insuline om insulineresistentie te overwinnen. Maar als de zogenaamde eilandjes van Langerhans of bèta-cellen in de pancreas worden gedood door de vetopbouw, begint de insulineproductie te falen en blijven we zitten met het slechtste van twee werelden: insulineresistentie gecombineerd met een falende alvleesklier. Niet in staat om de weerstand te overwinnen, gaat de bloedsuikerspiegel alsmaar omhoog en krijg je op een gegeven moment: diabetes Type 2.

Dit heeft ook gevolgen voor het ontstaan van kanker. Obesitas leidt tot insulineresistentie en onze bloedsuikers beginnen omhoog te gaan, dus onze alvleesklier begint meer insuline te pompen om te proberen om meer suiker in onze spieren te krijgen en uiteindelijk loopt het vet over in de alvleesklier, waar het de insuline producerende cellen doodt. Vervolgens ontwikkelen we diabetes, waarbij wij moeten beginnen met het injecteren van hoge insulineniveaus om de insulineresistentie te overwinnen en deze hoge insulinespiegels zijn kankerbevorderend. Dat is een van de redenen waarom we denken dat zwaarlijvige vrouwen vaker borstkanker krijgen. Het gaat allemaal om het vet dat we in onze spiercellen krijgen, wat insulineresistentie veroorzaakt: vet komt uit onze maag (obesitas) of vet gaat in onze maag (verzadigde vetten uit onze voeding).

Welke risicofactoren kunnen leiden tot diabetes Type 2?

Er zijn twee grote categorieën van risico's die gepaard gaan met de ontwikkeling van diabetes Type 2 - die je niet kunt veranderen (oncontroleerbare risicofactoren) en die je wel kunt veranderen (beheersbare risicofactoren). Hoe meer risicofactoren je hebt, hoe hoger jouw risico is op het ontwikkelen van diabetes Type 2.

Oncontroleerbare risicofactoren

Hoewel deze factoren buiten jouw controle liggen, is het belangrijk om te weten of je in één van deze hogere risicocategorieën valt.

• Jouw risico op het ontwikkelen van diabetes Type 2 neemt toe naarmate je ouder wordt. Diabetes is het meest van invloed op mensen die ouder dan 40 jaar zijn en 65-plussers hebben een nog hoger risico. Het wordt aanbevolen dat mensen van 45 jaar en ouder elke drie jaar worden getest op diabetes.
• Er zijn aanwijzingen dat diabetes in de familie zit. Als bijvoorbeeld je ouders of een broer of een zus diabetes Type 2 hebben, neemt jouw risico op het ontwikkelen van diabetes toe.
• Bepaalde bevolkingsgroepen zoals - Afro-Amerikanen, Hispanic/Latino Amerikanen, Amerikaanse Indianen, Aziatische Amerikanen en Amerikanen van de Pacifische eilanden - hebben een hoog risico op het ontwikkelen van diabetes Type 2.
• Vrouwen die tijdens de zwangerschap zwangerschapsdiabetes hadden, lopen 50% meer kans om binnen 10 jaar diabetes Type 2 te ontwikkelen. De geboorte van een baby, die zwaarder dan negen pond weegt, verhoogt ook het risico voor een vrouw. Andere ziekten en aandoeningen die risicofactoren voor diabetes Type 2 vormen omvatten prediabetes en alle omstandigheden die het vermogen van de alvleesklier om insuline te produceren beïnvloeden, zoals pancreatitis, PCOS (polycysteus ovarium syndroom), een hoge bloeddruk, een ongezond cholesterolgehalte, het metabool syndroom, verminderde glucosetolerantie (IGT) en vaatziekten (zoals een hartaanval of een beroerte).

Je kunt in meerdere van de bovengenoemde categorieën vallen of in ééntje. In beide gevallen, moet je veel aandacht besteden aan de beheersbare risicofactoren hieronder, want er zijn verschillende leefgewoonten die je kunt wijzigen om jouw kans op het ontwikkelen van diabetes Type 2 te verminderen.

Beheersbare risicofactoren

Factoren die controleerbaar zijn, zijn gerelateerd aan je levensstijl - de keuzes die je elke dag maakt over wat je eet en of je wel of geen oefeningen doet. Zelfs als je een hoog risico hebt op diabetes, kun je de controle over deze factoren nemen om jouw risico te verminderen.

• Meer dan 80% van de mensen met diabetes Type 2 hebben overgewicht of obesitas. Het hebben van overtollig gewicht rondom de buik en de taille (bekend als de "appelvorm"), verhoogt het risico op diabetes. Hoewel je het niet kunt veranderen waar je lichaam vet opslaat (dat is genetisch bepaald), kun je wel ongeacht jouw lichaamsvorm gewicht verliezen. Bereken je taille-tot-heup verhouding en vind meer informatie over jouw lichaamsvorm en hoe je het kunt verbeteren. Je kunt je risico met elke pond die je verliest verminderen. In feite, kan het verminderen van slechts 10% van je lichaamsgewicht (25 pond voor iemand die 250 pond weegt) grote voordelen hebben. Gebruik je gratis SparkPeople voedingsplan om jouw gewichtsverliesdoelen te bereiken.
• Fysiek inactieve mensen hebben meer kans op het ontwikkelen van diabetes Type 2. Als je geen oefeningen doet of minder dan drie keer per week deelneemt aan de geplande oefeningen, zou je gevaar kunnen lopen. Om te beginnen, lees Oefeneningen doen met diabetes.
• Verschillende soorten medicijnen, waaronder antidepressiva en antipsychotica, kunnen je risico drastisch verhogen. Als je al een hoog risico op het ontwikkelen van diabetes hebt, overleg dan met je arts over het vinden van een alternatief medicijn voor je conditie, die geen negatieve bijwerking heeft.
• Hoewel het soort voedsel dat je eet, niet echt diabetes veroorzaakt, is wat je kiest om te eten direct gerelateerd aan je gezondheid en je gewicht. Als je dieet rijk is aan calorieën en ongezonde voedingsmiddelen (suiker, verzadigd vet, cholesterol, transvetten), kan je dieet bijdragen aan je risico op diabetes.
• Zwaar alcoholgebruik kan de alvleesklier permanent beschadigen en afbreuk doen aan haar vermogen om insuline af te scheiden, wat kan leiden tot diabetes Type 2. Beperk het alcoholgebruik tot niet meer dan een drankje per dag voor vrouwen of twee drankjes per dag voor mannen.
• Rokers hebben 50% tot 90% meer kans om diabetes te ontwikkelen dan niet-rokers. Roken kan de alvleesklier schaden, de bloedsuikerspiegel verhogen, het vermogen van je lichaam om insuline te gebruiken schaden en is de oorzaak van een groot aantal andere gezondheidsproblemen. Als je rookt, neem dan vandaag nog stappen om te stoppen, om jouw risico op ernstige gezondheidsproblemen, met inbegrip van diabetes Type 2 te verminderen.

Het goede is dat je kunt werken aan het veranderen van de risicofactoren die je kunt controleren. Onderzoeken tonen aan dat een gezond gewicht en lichaamsbeweging het risico op diabetes Type 2 met bijna 60% kan verminderen. Je moet nauw samenwerken met je arts om een risico-reductieplan voor diabetes dat veilig en effectief voor jou is te ontwikkelen.

Vijf manieren om diabetes Type 2 te voorkomen

Tot 90% van de gevallen van diabetes Type 2 kan worden voorkomen door een gezonde levensstijl. Hier zijn vijf manieren om te vóórkomen dat je een deel wordt van de diabetes-epidemie.

Vanwege de ernst van de consequenties van insulineresistentie en diabetes Type 2, is het voorkomen van deze ziekte zeker ons beste wapen bij het verminderen van de schade veroorzaakt door een overschot aan bloedsuiker. Gelukkig voor ons, is het preventieve potentieel buitengewoon: het aannemen van een gezonde levensstijl kan 90% van de diabetes Type-2 gevallen voorkomen! Om te zien hoe we het risico op diabetes kunnen verminderen, zullen we wat leefstijlfactoren bekijken.

Suikerziekte voorkomen 1: Zorg voor een gezond lichaamsgewicht

Gezien het feit dat overgewicht en obesitas een rol spelen bij de ontwikkeling van diabetes type-2, is het handhaven van een normaal lichaamsgewicht een essentieel aspect van een preventieve aanpak.

Het meest spectaculaire voorbeeld van hoe het gewichtsverlies het risico op diabetes kan beïnvloeden is ongetwijfeld het effect van bariatrische chirurgie (het verminderen van het formaat van de maag) bij morbide zwaarlijvige mensen. Radicaal de grootte van de maag verminderen doet obesitas snel afnemen en elimineert vrijwel volledig diabetes Type-2!

Suikerziekte voorkomen 2: Verminder de inname van levensmiddelen met veel suiker

Je kunt ook het risico op diabetes aanzienlijk verminderen met bijzondere aandacht voor de hoeveelheid en in het bijzonder de aard van de koolhydraten die je eet: dat wil zeggen, de suiker in je dieet. Er zijn drie belangrijke soorten koolhydraten.

• De eerste zijn eenvoudige suikers, zoals die in fruit, zuivelproducten, ahornsiroop of honing en suikers die zijn toegevoegd aan de verschillende producten die in supermarkten worden verkocht. Toegevoegde suiker is heel belangrijk: in 2001 vertegenwoordigde het meer dan 10% van de verbruikte calorieën door de Europeanen of het equivalent 60g (12 theelepels) suiker per dag! Dit overschot aan suiker is soms moeilijk te identificeren omdat de industrie veel bronnen van suiker in de bereiding van voedingsmiddelen gebruikt. Maar vergis je niet. Wanneer een productetiket gebruikmaakt van termen als sucrose, dextrose, fructose verrijkt maïssiroop, glucose-fructose, moutsiroop enz., kan het maar één ding betekenen: er is suiker toegevoegd! Hoe hoger deze items in de lijst van ingrediënten staan, des te meer het product bevat.
• De tweede belangrijkste vorm van suiker is zetmeel. Dit wordt gemaakt door het combineren van een aantal suikermoleculen. Zetmeel zit in granen, aardappelen en in bepaalde groenten en peulvruchten. In het algemeen wordt de suiker die in zetmeelvorm in voedingsmiddelen zit, langzamer verteerd dan eenvoudige suikers. Omgekeerd worden alle zetmeelsoorten niet gedigereerd met dezelfde snelheid: bijvoorbeeld aardappelzetmeel heeft een structuur die heel snel afbreekt in suikers terwijl het zetmeel in peulvruchten veel resistenter is.
• De derde belangrijkste vorm zijn voedingsvezels plantaardige vezels, die alleen in plantaardige producten zoals groenten, fruit en volkoren granen te vinden zijn. Deze vezels zijn zo complex, dat onze maag ze niet kan verteren en alleen de bacteriën in onze darmen slechts een kleine hoeveelheid van het suikergehalte kunnen extraheren.

Het belangrijkste verschil tussen de verschillende soorten koolhydraten is de snelheid waarmee ze door de darmen worden geabsorbeerd en in de bloedbaan worden getransporteerd. Bij eenvoudige suikers dwingt hun snelle assimilatie de alvleesklier om te reageren door het afscheiden van grote hoeveelheden insuline. Omgekeerd, in het geval van plantenvezels of complex zetmeel, breekt de darm deze suikers veel langzamer af, waardoor het suiker geleidelijk in het bloed zal verschijnen en je minder insuline zult produceren. Om de effecten van koolhydraten op de bloedglucose te onderscheiden, gebruiken wij de concepten van glycemische index en glycemische lading.

De inname van een voedingsmiddel met een hoge glycemische lading, zoals bijvoorbeeld cornflakes, verhoogt de bloedsuikerspiegel snel, wat in het streven om alle suiker te vangen vind er een grote afscheiding van insuline plaats. Het kan echter gebeuren dat de hoeveelheid insuline, die door de pancreas in reactie op deze suikerspiegel geproduceerd wordt, te groot is, wat kan resulteren in een overmatige absorptie van glucose en paradoxaal genoeg, een hypoglycemische toestand een paar uur na het eten van een maaltijd.

Omgekeerd levert het consumeren van voedingsmiddelen met complexe koolhydraten (met een lage glycemische lading, zoals volkoren producten en peulvruchten) een veel kleinere hoeveelheid glucose en insuline in het bloed. Onder deze omstandigheden is de glycemie, zonder hypoglycemische episodes, over een langere periode gestabiliseerd. Door het vermijden van bloedglucoseschommelingen vermindert dit soort koolhydraten de insulineproductie en voorkomt het een overbelasting van de alvleesklier.

Suikerziekte voorkomen 3: Kies de juiste vetten

Het type vet in de voeding kan een grote invloed hebben op de ontwikkeling van diabetes Type-2. Bepaalde verzadigde vetten, bevorderen bijvoorbeeld indirect insulineresistentie en ontsteking. Omgekeerd heeft oliezuur, het belangrijkste vet in olijfolie, een anti-inflammatoire werking, waardoor het risico van insulineresistentie wordt vermindert. Het is opmerkelijk dat omega-3 vetten de insulinerespons van onze organen kunnen verbeteren. Om hart- en vaatziekten te voorkomen, is het gebruik van olijfolie als het belangrijkste vet in combinatie met aanhoudende omega-3 inname een belangrijk element in de preventie van diabetes.

Suikerziekte voorkomen 4: Kom in beweging

Naast de centrale rol bij het voorkomen van hart- en vaatziekten, is regelmatige lichaamsbeweging essentieel om diabetes Type-2 te voorkomen. Spieren zijn de belangrijkste organen, die betrokken zijn bij de opname van glucose in reactie op insuline. Daarom verbetert een regelmatige lichaamsbeweging, door het behoud van een optimale spierfunctie, onze gevoeligheid voor insuline, waardoor het voor een stabiele bloedsuikerspiegel zorgt.

Een onderzoek onder mensen met prediabetes die onder meer leden aan hyperglycemie (meer dan 1,1g glucose per liter) en hoge bloeddruk, bleek dat gedurende drie jaar regelmatige lichaamsbeweging (150 minuten per week) de glycemie werd vermindert en dat de bloedsuikerspiegel werd verlaagt.

Suikerziekte voorkomen 5: Breng je eten op smaak met kruiden

Hoe ongelooflijk het ook mag lijken, bepaalde kruiden kunnen belangrijk zijn bij het voorkomen van diabetes Type 2. Het duidelijkst is ongetwijfeld kaneel, een aromatische stof die de glucosetolerantie verbetert en het vermogen heeft om te interfereren met de creatie van glycatie producten, die de binnenkant van een bloedvat beschadigen. Deze eigenschap wordt op grote schaal waargenomen in het plantenrijk omdat kruiden en specerijen zoals Jamaicaans piment, zwarte peper, tijm en vele andere kruiden ook glycatie reacties kunnen blokkeren. Kurkuma lijkt ook de bloedsuikerspiegel te kunnen verlagen en dat is waarom het wordt gebruikt in de traditionele Indiase geneeskunde (Ayurveda). Bovendien is kurkuma een krachtige ontstekingsremmer en een erg goed preventief wapen ter vermindering van de schade veroorzaakt door een suikeroverschot in het cardiovasculaire systeem. Specerijen blijven ons verrassen!

Tot slot

Suikerziekte is de meest voorkomende ziekte in de Westerse wereld. Sommigen spreken bijna van een epidemie!

Het is een aandoening die hand in hand gaat met de hedendaagse manier van consumeren: We zijn vergeten hoe we eigenlijk zouden moeten eten, waardoor ons lichaam, de motor van alles, gaat haperen en stotteren. Dit resulteert in, wat we soms noemen, bepaalde welvaartsziektes. Diabetes is daar ééntje van.

In dit artikel hebben we al een mooie basis gelegd over hoe je suikerziekte kunt bestrijden en hoe je het kunt voorkomen. Maar als je nog een paar stappen verder wilt gaan, raad ik je aan om mijn eBook over diabetes te downloaden. Dit boek staat helemaal vol met belangrijke en bruikbare tips over hoe jij diabetes de baas kunt kunt worden.

Klik hier om dit eBook met tips GRATIS te downloaden! >>>

Bronnen

www.hormone.org/diseases-and-conditions/diabetes/what-causes-diabetes

www.webmd.com/diabetes/tc/type-2-diabetes-what-happens#1

www.livestrong.com/article/32042-diabetes-occur/