Niet te nadenken maar gelijk antwoord geven, wat is het grootste orgaan van ons lichaam? De meeste mensen zullen er verbaasd van staan erachter te komen dat het de huid is. Dat komt omdat veel mensen waarschijnlijk de huid niet als orgaan zien. Het maakt niet uit hoe je de huid ziet, onze huid is erg belangrijk, waarschijnlijk belangrijker dan de meeste mensen zou denken. Het bedekt en beschermt alles in je lichaam.
Zonder huid zouden alle spieren, botten en organen maar een beetje alle kanten uitpuilen, geen prettig idee en zeker geen prettig gezicht. Onze huid zorgt ervoor dat alles bij elkaar wordt gehouden. Het zorgt ook voor het volgende:
- Het beschermt ons lichaam
- Het zorgt ervoor dat ons lichaam op de juiste temperatuur blijft
- Het geeft ons de mogelijkheid om iets te ‘voelen’ (sensatie)
Niet te missen: de epidermis
De huid bestaat uit drie lagen, elk van deze drie lagen heeft zijn eigen belangrijke delen. De laag aan de buitenzijde wordt de epidermis genoemd. De epidermis is het deel van onze huid die we elke dag kunnen zien. Kijk even een minuut naar je eigen handen, hoewel je met het blote oog niets kun zien is onze epidermis hard aan het werk. Onderaan de epidermis worden constant nieuwe huidcellen gemaakt.
Wanneer deze cellen klaar zijn beginnen ze in de richting van de bovenkant van onze epidermis te bewegen. Deze tocht kan ongeveer twee weken tot een maand duren. Zolang de nieuwere cellen maar omhoog blijven komen dan gaan de oudere cellen constant langzaam naar de bovenkant en stijgen helemaal tot aan de oppervlakte van onze huid. Wat je ziet op jouw handen toen je er net naar keek (en natuurlijk ook op andere plekken op ons lichaam) zijn in feite dode huidcellen, het echt werk kunnen we niet zien.
Au revoir oude huidcellen
Deze oude cellen zijn taai en sterk, precies iets wat goed zou zijn voor het afdekken en beschermen van ons lichaam. Maar ze blijven echter maar een tijdje bij ons. Al snel zullen ze afschilferen. Hoewel je het niet kunt zien gebeuren verliezen we elke minuut van de dag ongeveer 30.000 tot 40.000 dode huidcellen aan het oppervlak van onze huid.
In de tijd die je nodig had om tot hier te lezen ben je waarschijnlijk ongeveer 40.000 cellen verloren. Dat is bijna vier kilogram aan cellen per jaar! Maar je je hoeft er niet bang voor te zijn dat onze huid opeens gaat slijten. Onze epidermis is altijd bezig met het maken van nieuwe huidcellen die naar boven stijgen om de oude cellen te kunnen vervangen. De meeste cellen in de epidermis (ongeveer 95% van alle cellen) werkt constant om nieuwe huidcellen maken.
De rest van de cellen – melanine
En hoe zit het met de overige 5% van de cellen in de epidermis? Deze zijn bezig met het aanmaken van melanine. Melanine geeft de huid zijn kleur. Hoe donkerder je huid is, hoe meer melanine je hebt. Wanneer je in de zon gaat liggen maken deze cellen extra melanine aan om je te beschermen tegen het verbranden door ultraviolette straling van de zon, of UV, stralen.
Dat is ook gelijk de reden dat onze huid bruin wordt wanneer je veel tijd doorbrengt in de zon. Ook al is melanine een krachtig goedje, het is niet genoeg om ons alleen te beschermen. Daarom is het ook een goed idee om zonnebrandcrème en beschermende kleding te dragen zoals bijvoorbeeld een hoed, om een pijnlijke zonverbranding te voorkomen. Het nu beschermen van de huid ook kan helpen bij het voorkomen van huidkanker als je ouder wordt.
De dermis zit onder de epidermis
De volgende laag bij onze huid is de dermis. We kunnen de dermis zelf niet zien, want deze is verborgen onder onze epidermis. De dermis bevat zenuwuiteinden, bloedvaten, talgklieren, en zweetklieren. Het bevat ook elastine en collageen, deze zijn zowel taai als elastisch.
De zenuwuiteinden in onze huid vertellen onze hersenen hoe dingen aanvoelen wanneer we ze aanraken. Ze werken samen met onze hersenen en het zenuwstelsel. Zo krijgen onze hersenen gelijk een boodschap over wat je op dat moment aanraakt. Is het de zachte vacht van een kat of het ruwe oppervlak van een spons?
Het kan zo zijn dat wat je op dat moment aanraakt gevaarlijk voor je is, hierdoor werken de zenuwuiteinden samen met onze spieren om ervoor te zorgen dat we onszelf niet pijn doen. Als je iets erg heets aanraakt dan reageren de zenuwuiteinden in je huid meteen, het eerste wat je denkt is: “Au! Dat is heet!”
De zenuwen versturen dit bericht snel door naar de hersenen of de ruggenmerg, die als reactie hierop onmiddellijk de spieren bevelen om je hand weg te halen bij het hete voorwerp. Dit alles gebeurt in een fractie van een seconde, zonder dat je er ooit bij na hoeft te denken.
Dermis = veel bloedvaten en nog veel meer
Onze dermis zit ook vol met kleine bloedvaten. Deze houden de cellen in de huid gezond door ervoor te zorgen dat ze de zuurstof en voedingsstoffen krijgen die ze nodig hebben en door afval af te voeren. Deze bloedvaten zijn moeilijk te zien bij kinderen, maar als mensen ouder worden (denk rond de 70 en ouder) dan is het mogelijk om deze bloedvaten met het blote oog te zien. Wanneer de dermis ouder wordt, dan wordt deze dunner. En hierdoor is het gemakkelijker om doorheen te kijken.
De dermis is ook de thuisbasis van onze olieklieren. Deze worden ook wel talgklieren genoemd, en deze klieren zijn altijd bezig met de productie van talg. Talg is een huideigen natuurlijke olie. Het stijgt naar de oppervlakte van onze epidermis om de huid gesmeerd te houden en te beschermen. Het zorgt er ook voor dat onze huid waterdicht blijft. Zolang er talg aanwezig is op de huid dan zal onze huid geen water opnemen. Hierdoor kan onze huid niet doorweekt worden met vocht.
Je hebt ook zweetklieren op de epidermis. Ook al kunnen we het niet altijd voelen, je zweet eigenlijk altijd een heel klein beetje. Het zweet komt door de poriën, kleine gaatjes in de huid die het mogelijk maken zodat zweet kan ontsnappen. Wanneer de talg en het zweet samenkomen dan vormen ze een beschermend laagje dat een beetje plakkerig aanvoelt.
Een gemakkelijke manier om dit laagje in actie te zien is door een speld op te pakken met jouw vingers. Was hierna goed je handen met water en zeep en droog ze volledig uit. Probeer nu diezelfde speld opnieuw op te pakken. Het zal niet zo gemakkelijk gaan omdat de kleverige laag weg is. Maak je echter geen zorgen – dit laagje zal snel weer terug komen.
Als derde volgt de subcutane laag
De derde en onderste laag van de huid heet de subcutane laag. Het is meestal gemaakt van vet en helpt het lichaam warm te blijven en eventuele stoten te absorberen, bijvoorbeeld wanneer je tegen iets aanloopt. Deze onderhuidse laag houdt ook onze huid tegen alle weefsels die eronder zitten aan.
Deze laag is ook waar we het begin van haar kunnen vinden. Elke haar op je lichaam groeit uit een klein buisje in de huid dat een follikel heet. Elke follikel heeft zijn wortels diep in de onderhuidse laag en gaat omhoog door de dermis. Je hebt haarzakjes over je hele lichaam, behalve op onze lippen, onze handpalmen en onze voetzolen. En je hebt meer haarzakjes op sommige plaatsen dan in andere – zo zijn er bijvoorbeeld meer dan 100.000 follikels alleen al op je hoofd!
Onze haarzakjes vertrouwen op onze talgklieren om de glans van ons haar te brengen. Met elke follikel in de dermis laag is een klein talgklier verbonden die talg vrijgeeft op dat haartje. Dit zorgt ervoor dat elk haartje een deklaagje heeft met olie, waardoor het haar glans heeft en het een beetje waterdicht wordt.
De huid kan ons opwarmen en afkoelen
Onze huid kan ons helpen wanneer we het te warm of te koud hebben. Onze bloedvaten, ons haar, en onze zweetklieren werken samen om ervoor te zorgen dat ons lichaam op de juiste temperatuur blijft. Als je bijvoorbeeld maar rondjes blijft rennen in de hitte dan kun je oververhit raken. Als je buiten aan het sporten bent wanneer het koud is dan kan onze binnentemperatuur dalen. Wat er ook buiten aan de hand is, onze huid kan helpen.
Ons lichaam is behoorlijk slim en verfijnd. Het weet precies hoe het onze temperatuur rond de 37 °C moet houden om ervoor te zorgen dat wij en onze cellen gezond blijven. Onze huid kan reageren op signalen die door de hypothalamus worden verzonden, dit is de inwendige thermometer van onze hersenen.
Wanneer we bijvoorbeeld op een warme dag aan het joggen zijn dan krijgen de bloedvaten het signaal van de hypothalamus om warmte van ons lichaam vrij te geven. Dit gebeurt door warm bloed dichter bij de oppervlakte van onze huid te brengen. Dat is de reden waarom je soms een rood gezicht hebt wanneer je intensief bezig bent en het warm krijgt.
Om ons af te koelen komen onze zweetklieren ook in actie door veel zweet te produceren om lichaamswarmte af te voeren via de lucht. Hoe warmer je het op dat moment hebt, hoe meer zweet je klieren zullen produceren. Zodra het zweet de lucht raakt verdampt het van je huid af, waardoor het lichaam begint af te koelen.
Maar wat gebeurt er als we bijvoorbeeld buiten aan het joggen zijn als het vriest? Of wanneer we aan het schaatsen zijn? Als je het koud hebt dan zullen je bloedvaten ervoor proberen te zorgen dat je lichaam zo weinig mogelijk warmte verliest door zo klein mogelijk te worden en ervoor te zorgen dat het warme bloed zo ver mogelijk bij het huidoppervlak uit de buurt blijft. Je merkt dan waarschijnlijk wel kleine bultjes op je huid, dit noemen veel mensen ‘kippenvel’ maar de officiële naam is spasmodermie of horripilatie.
Klik hieromnder om deel 2 te lezen:
Optimale gezondheid voor je huid deel 2: Gezonde gezichtsreiniging
