Alles over slapen deel 1: Hoeveel slaap hebben we nodig?

Veel mensen zien slapen slechts als "rusttijd", dat betekend dat hun hersenen zijn uitgeschakeld en hun lichaam tot rust komt. Mensen denken vaak dat ze wel iets minder kunnen slapen, en ze denken dan dat dit geen probleem zal zijn, omdat andere verantwoordelijkheden veel belangrijker lijken, of misschien er iets heel interessants op televisie is. Uit onderzoek blijkt echter dat de hersenen e n het lichaam een aantal belangrijke taken uitvoeren tijdens het slapen, deze helpen mensen gezond te blijven en op hun best te functioneren.

Ons lichaam is druk bezig
Terwijl je slaapt zijn je hersenen hard aan het werk met bepaalde stappen die noodzakelijk zijn voor het leren van nieuwe methoden en het aanmaken van herinneringen. Zonder voldoende slaap is het niet mogelijk om scherp te zijn of snel te reageren. Een gebrek aan slaap kan zelfs leiden tot humeurproblemen. En er zijn steeds meer aanwijzingen waaruit blijkt dat een chronisch gebrek aan slaap het risico op obesitas, diabetes, hart- en vaatziekten, en andere infecties kan verhogen.

Veel mensen luisteren toch niet 
Ondanks de feiten die duidelijk aangeven dat voldoende slaap net zo belangrijk is als bijvoorbeeld goede voeding en lichaamsbeweging, met andere woorden van vitaal belang is voor onze gezondheid, kiezen veel mensen ervoor om elke nacht minder te slapen dan we nodig hebben. De non-stop "24/7" aard van de wereld van vandaag moedigt langere werkuren aan en soms zijn mensen tot diep in de nacht bezig. We hebben ook continue toegang tot entertainment en andere activiteiten. Om dit bij te kunnen benen, om ervoor te zorgen dat ze niets missen, bezuinigen mensen op slaap.

Onwaarheden over minder slapen
Een veelgehoord fabeltje dat mensen graag vertellen is dat ze ooit van iemand gehoord hebben dat mensen kunnen leren om goed te functioneren op weinig slaap (bijvoorbeeld minder dan zes uur per nacht), zonder dat mensen daar negatieve effecten aan over houden. Uit onderzoek blijkt echter dat volwassenen minstens zeven tot acht uur per nacht moeten slapen om goed uitgerust te zijn. In 1910, wat evolutie betreft niet lang geleden) sliepen de meeste mensen negen uur per nacht. Landelijke enquêtes tonen aan dat ongeveer 30 procent van Nederlandse volwassenen minder dan zeven uur per nacht slapen. Maar liefst 30 procent van de volwassenen zeggen ook dat ze minstens een paar dagen per maand last hebben van slaperigheid overdag, soms zelfs zo ernstig dat ze problemen hebben met het werk, autorijden, en sociaal functioneren.

Waarom slapen we precies?
Er zijn duizenden slaap onderzoeken uitgevoerd door de jaren heen, maar we weten nog steeds niet precies waarom we slapen. De oude grap is dat de functie van slaap het genezen van slaperigheid is. Voorafgaand aan 1951 dachten wetenschappers dat slapen niet meer was dan de “uit-stand” voor zowel ons lichaam en de hersenen. Dit dacht men totdat een afgestudeerde student aan de Universiteit van Chicago zijn zoon tijdens het slapen aan een machine zette die hersengolven kon meten. Hierdoor kwamen we achter het idee van rapid eye movement (REM) - slaap perioden waarin de hersenen haar activiteiten versnellen. Tijdens de REM slaap hebben onze ogen een zenuwtrekking, kunnen de spieren in onze ledematen en gezicht bewegen, en dromen we.

Een populaire slaap theorie
Een populaire slaap theorie is dat onze hersenen alle informatie die zij die dag hebben ontvangen nog even doorlopen terwijl we slapen. Dan beslissen onze hersenen wat er moet blijven en waar het opgeslagen zou moeten worden. We moeten onze hersenen bij deze theorie zien als een computer desktop. Wanneer we slapen wordt alles wat we die dag geleerd hebben opgeborgen in de juiste mappen, of juist verplaatst naar de prullenbak. Gedragswetenschappen ondersteunen dit idee weliswaar, maar slaap is zo mysterieus en verschillend voor elk persoon dat het moeilijk is om overtuigende resultaten vast te leggen.

Het is wel nodig
Hoewel we niet precies weten waarom we slapen, weten we wel dat we moeten slapen - alle zoogdieren slapen. Een rat in het laboratorium die normaal gesproken drie jaar oud wordt zal binnen drie weken sterven als ze zonder slaap moeten leven. We weten dat als we te weinig slaap krijgen, we het gevoel hebben dat we lusteloos, traag en wazig worden. Slaaptekort op lange termijn heeft een zodanige impact op de menselijke psyché, dat het door vrijwel elk leger ooit is gebruikt als een vorm van marteling. Er zijn studies die duidelijk maken dat zonder slaap moeten fungeren vergelijkbaar is met dronken zijn.

We weten dus dat we van slaap genieten, geen andere keuze hebben dan te moeten slapen, en dat we ons zonder slaap voelen alsof we een beetje dronken zijn.

Hoeveel slaap hebben we nodig?

Iedereen heeft behoefte aan verschillende hoeveelheden slaap, maar de meeste mensen zijn het er mee eens dat volwassenen tussen de zes en acht uur slaap per nacht nodig hebben. Niemand gaf deze informatie echter door aan Leonardo da Vinci. Leonardo da Vinci gebruikte iets dat polyfasische slaap genoemd wordt - het nemen van dutjes van 20 - tot 30-minuten om de paar uur, de hele dag en nacht door. Sommige mensen geloven heilig in "Da Vinci slapen," maar het wordt over het algemeen niet onderschreven door de normale wetenschap.

De hoeveelheid slaap veranderd
De hoeveelheid slaap die je nodig hebt verandert als je ouder wordt. Pasgeboren baby's hebben het helemaal voor elkaar - ze slapen 16 tot 18 uur per dag. Dus als je slaapt als een baby krijg je waarschijnlijk die dag niet veel gedaan. Zodra baby’s ongeveer drie maanden oud zijn beginnen ze dagen te erkennen als dag en nacht. Dit heet het circadiane ritme. Tegen de tijd dat ze een jaar oud zijn, een jaar waarin veel geslapen wordt, slapen baby’s ongeveer 10 tot 12 uur per nacht en slapen nog eens drie tot vijf uur door de dag heen. Dat is geen slechte levensstijl. Wanneer ze eenmaal tot peuter opgroeien, komen deze lange dutjes niet meer voor.

Zodra kinderen de puberteit halen zullen ze meer slaap nodig hebben dan in hun pre-puberale periode. Hun biologische klok is aan het veranderen. Hierdoor is het moeilijker om in slaap te vallen en ook moeilijker om in de ochtend wakker te worden. Het is zelfs zo dat tieners hun slaap hormonen niet produceren tot 1 uur s’ nachts, dit in vergelijking tot 10 uur s’ avonds bij volwassenen. Dus vader en moeder – het is niet altijd de schuld van de tiener dat ze niet kunnen slapen en ook in de ochtend niet wakker te maken zijn. Het is echt vrij normaal. Onderzoek uitgevoerd op tieners kwam erachter dat het wegnemen van slechts een uur slaap leidt tot slechtere testscores, lagere reactietijd, minder informatie terugroepen en een lagere responsiviteit.

Wanneer kinderen voor het eerst op zichzelf gaan wonen op vrij vroege leeftijd is wanneer slaap echt een probleem wordt. Weg onder de duim van hun ouders krijgen deze studenten of jonge arbeiders vaak niet de hoeveelheid slaap die ze nodig hebben. Een studie toont aan dat een kwart van alle studenten chronisch slaap beroofd zijn.

Ook teveel slapen is niet goed voor ons
Er bestaat ook zoiets als te veel slapen, dus het is belangrijk om de juiste hoeveelheid slaap te vinden. Uit een zes-jaar durende studie van meer dan een miljoen volwassenen bleek dat de hoogste sterftecijfers zich voordeden bij degenen die of minder dan vier uur per nacht sliepen of meer dan acht uur sliepen. Meer dan acht uur slapen op een regelmatige basis kan ook leiden tot depressie, hoge bloeddruk en hart- en vaatziekten.

Dus de reden om uit bed te komen is ernstiger dan "Ik heb honger" of "Ik moet plassen." Als dat nog niet genoeg is dan moet deze volgende statistiek je aanmoedigen om de alarm klok in te stellen – de mensen die gemiddeld meer dan negen uur per nacht slapen hebben twee keer zoveel kans om de ziekte van Parkinson te ontwikkelen als mensen die zes uur of minder krijgen.

Klik hieronder om deel 2 te lezen!
Alles over slaap deel 2: Slaap problemen