Fructose Intolerantie: We weten allemaal dat overtollige fructose (suiker) gevaarlijk voor je metabolisme is. Voor de meeste mensen zijn kleine hoeveelheden fructose geen probleem - niemand heeft ooit diabetes gekregen van het eten van te veel bosbessen - maar iedereen is het er vast wel mee eens dat te veel suiker, vooral geraffineerde suiker, wel heel slecht voor je is. Maar zelfs als je er niet genoeg van eet om je een suikerkick of extra calorieën te geven, kan fructose ook een heel ander soort probleem veroorzaken, namelijk fructose intolerantie. Als je buikpijn, diarree of andere spijsverteringsproblemen krijgt na het eten van fruit of honing, kan dit de oorzaak zijn.

Wat is fructose?

Biochemisch is alles wat eindigt op ‘ose’ een suiker. De meest bekende suikers zijn glucose, sucrose, lactose en fructose. Fructose wordt vaak 'fruitsuiker' ('fructus' is Latijn voor 'fruit') genoemd, omdat het meestal voorkomt in allerlei soorten fruit, vooral appels, peren, mango's en meloenen. Maar fructose zit ook in veel groenten zoals artisjokken, bloemkool en vooral in wortelgroenten zoals uien, bieten en zoete aardappelen. Honing bestaat voor ongeveer 40% uit fructose.

Omdat fructose zo zoet is, gebruiken commerciële fabrikanten het vaak om voedsel en dranken zoet mee te maken. Een veel voorkomende fructose-gebaseerde zoetstof is fructose maissiroop HFCS (een mengsel van glucose en fructose) wat veel wordt gebruikt in frisdranken, sappen en andere voedingsmiddelen.

Wat is fructose intolerantie?

Definitie van fructose intolerantie of FM = (fructose-malabsorptie) is een verworven aandoening die vermoedelijk wordt veroorzaakt door een defect transportsysteem (GLUT-5) in de dunne darm. Eén op de drie Europeanen lijdt aan fructose intolerantie!

Sommige mensen kunnen fructose niet volledig in hun dunne darm, het begin van het spijsverteringskanaal, opnemen. Fructose wordt zonder de hulp van spijsverteringsenzymen in de dunne darm geabsorbeerd. Zelfs bij gezonde personen kan echter slechts ongeveer 25-50 gram fructose goed worden opgenomen. Personen met een fructose intolerantie kunnen minder dan 25 gram absorberen. In de dikke darm vermindert fructose, die onvoldoende of op osmotische wijze is geabsorbeerd, de opname van vocht. De onverteerde fructose wordt vervolgens naar de dikke darm gebracht waar onze normale bacteriën het snel verslinden. De bacteriën veranderen dan in vetzuren en gassen met een korte keten, waterstof, koolstofdioxide en methaan. Hierdoor blaast de darm zich op. Dit wordt door de persoon ervaren als een opgeblazen gevoel, krampen, gas en uitzetting. Als gevolg van de onverteerde fructose-deeltjes kan er ook diaree optreden.

Symptomen van fructose intolerantie

De symptomen kunnen op elke leeftijd voorkomen en beginnen. De symptomen variëren afhankelijk van de persoon en de hoeveelheid fructose die ze hebben gegeten. Sommige mensen verdragen veel meer fructose dan anderen.

De meest voorkomende symptomen zijn:

• een opgeblazen gevoel
• gas
• kramp
• diarree
• darmgeluiden
• gasproductie
• reflux (bijv. zure smaak in de mond, brandend maagzuur)
• misselijkheid
• braken

Wanneer er gedurende langere perioden diarree optreedt, kunnen er tekorten aan voedingsstoffen en de symptomen, die daarbij horen, optreden. De meest voorkomende voedingsstoffen zijn foliumzuur, zink, ijzer, tryptofaan, calcium, vitamine C en E. Verhoogde niveaus in het bloed van amylase en lipase-enzymen uit de pancreas komen ook vaak voor. Sommige mensen kunnen ook symptomen zoals vermoeidheid, hoofdpijn, hersenmist, stemmingswisselingen en obstipatie ervaren.

De diagnose van fructose intolerantie

Een zelfdiagnose van een fructose intolerantie is vaak moeilijk omdat fructose, niet alleen in fruit, maar ook in ander voedsel voorkomt. Er moet zorgvuldig naar de voeding worden gekeken, vooral in het geval van verdenking van een ernstige fructose intolerantie bij jonge kinderen, bij wie specifieke genetische testen worden uitgevoerd om erfelijke fructose intolerantie uit te sluiten voordat de fructose ademtesten wordt uitgevoerd. Dit wordt aanbevolen om ernstige reacties op de ingenomen fructose te kunnen voorkomen. Ademtesten zijn de meest bruikbare en niet-invasieve testen voor het bepalen van de verschillende intoleranties voor suikers (bijvoorbeeld fructose, lactose, sucrose) en suikeralcohol (bijvoorbeeld sorbitol, xylitol).

De standaardtest, die wordt uitgevoerd om fructose intolerantie te kunnen evalueren, wordt een waterstofademtest genoemd. Dit is een eenvoudige test, die in de praktijk van je arts uitgevoerd kan worden en hiervoor hoeft geen bloed te worden afgenomen. Ze zijn goed gevalideerd, veel gebruikt, maar er bestaat nog steeds discussie over de ideale testvoorwaarden. Deze testen mogen niet worden gebruikt voor baby's en bij kinderen worden er lagere doseses van de teststof gebruikt. De testprocedures zijn voor alle intoleranties identiek. Sommige patiënten kiezen ervoor om te beginnen met een fructose eliminatiedieet in plaats van de waterstof ademtest. Dit kan het beste onder begleiding van een diëtist, die bekend is met fructose intolerantie, worden gedaan om ervoor te zorgen dat het dieet op de juiste manier wordt gestart en dat er tijdens de eliminatie ook adequate voeding wordt gehandhaafd. Als fructose intolerantie het probleem is en het dieet correct wordt uitgevoerd, levert dit vaak goede resultaten op. Als het eliminatiedieet geen duidelijke resultaten oplevert en een arts toch vermoedt dat het fructose intolerantie is, moet de ademtest worden uitgevoerd.

De behandeling van fructose intolerantie

De behandeling voor fructose intolerantie is het volgen van een dieet met weinig fructose. Dit is een dieet dat voedingsmiddelen met grote hoeveelheden fructose of een aanzienlijke hoeveelheid fructanen beperkt. Fructanen zijn een vorm van fructose, die voorkomt in tarwe en groenten. De identificatie van het fructose- en fructaangehalte is niet intuïtief en vereist specialistisch advies om te zorgen voor voldoende inname van vitamine, fruit en groenten. In het algemeen bevatten de voedingsmiddelen die als 'gezond' zijn geïdentificeerd fructose of fructanen en de vervanging door andere even gezonde alternatieven of de toevoeging van supplementen vormen de uitdaging voor de diëtist. Het gebruik van sorbitol en xylitol moet vanwege de hoge mate van gelijktijdige intolerantie en door de verergering van de symptomen tot een minimum worden beperkt.

Een variatiant: Erfelijke Fructose Intolerantie

Definitie van erfelijke fructose intolerantie: HFI, is een genetische aandoening die veroorzaakt wordt door een gebrek aan het enzym Fructose 1-fosfaat Aldolase en het komt bij 1:20.000 - 1:130.000 mensen voor (afhankelijk van de gebruikte onderzoeksbron) en leidt tot leverbeschadiging, nierbeschadiging en hypoglykemie (een lage bloedsuikerspiegel)

Wat is erfelijke fructose intolerantie?

Erfelijke fructose intolerantie is een aandoening waarbij een persoon het eiwit mist dat nodig is om de fructose af te breken. Fructose is een fruitsuiker, die van nature in het lichaam voorkomt. De door de mens gemaakte fructose wordt in veel voedingsmiddelen, waaronder babyvoeding en dranken, gebruikt als een zoetstof. Deze aandoening treedt op als het lichaam een ​​enzym dat aldolase B wordt genoemd mist. Deze stof is nodig om fructose af te breken. Als een persoon zonder deze stof fructose of sucrose (suikerriet of bietsuiker, tafelsuiker) eet, treden er gecompliceerde chemische veranderingen op in het lichaam. Het lichaam kan de opgeslagen vorm van suiker (glycogeen) dan niet omzetten in glucose. Als gevolg daarvan daalt de bloedsuikerspiegel en ontwikkelen zich gevaarlijke stoffen in de lever.

Erfelijke fructose intolerantie wordt geërfd, wat betekent dat het via je vader of je moeder kan worden doorgegeven. Als beide ouders een niet-werkende vorm van het adolase B-gen hebben, heeft elk van hun kinderen een kans van 25% (1 op 4) om te worden beïnvloed. Getroffen personen ontwikkelen in de kindertijd wanneer er vruchten, sappen of andere voedingsmiddelen, die fructose bevatten, in het dieet worden geïntroduceerd tekenen en symptomen van de aandoening. Na de inname van fructose kunnen mensen met erfelijke fructose intolerantie last krijgen van misselijkheid, een opgeblazen gevoel, buikpijn, diarree, braken en een laag bloedsuikergehalte (hypoglykemie). Getroffen zuigelingen kunnen er niet in slagen om te groeien en met de verwachte snelheid aan te komen.

Herhaalde inname van fructosebevattende voedingsmiddelen kan dan leiden tot lever- en nierbeschadiging. De leverschade kan leiden tot een verkleuring van de huid en het wit van de ogen (geelzucht), een vergrote lever (hepatomegalie) en chronische leverziekte (cirrose). Voortdurende blootstelling aan fructose kan leiden tot epileptische aanvallen, in coma raken en uiteindelijk door lever- en nierfalen de dood. Vanwege de ernst van de symptomen die optreden wanneer de fructose wordt ingenomen, ontwikkelen de meeste mensen met erfelijke fructose intolerantie een hekel aan fruit, sappen en andere voedingsmiddelen die fructose bevatten. Erfelijke fructose intolerantie moet niet worden verward met een aandoening die fructose intolerantie wordt genoemd.

Symptomen van erfelijke fructose intolerantie

Symptomen kunnen worden gezien nadat een baby voedsel begint te eten. De vroege symptomen van fructose intolerantie zijn vergelijkbaar met die van galactosemie (onvermogen om de suiker galactose te gebruiken). Latere symptomen hebben meer betrekking op een leveraandoening. Symptomen kunnen zijn:

• krampen
• overmatige slaperigheid
• prikkelbaarheid
• gele huid of ogenwit (geelzucht)
• slecht eten als baby
• problemen na het eten van fruit en andere voedingsmiddelen die fructose of sucrose bevatten
• braken
• leverfalen
• bloeden
• jicht
• soms de dood
• afkeer en vermijding van fruit en sappen, die fructose bevatten
• nierfalen

Diagnose van erfelijke fructose intolerantie

Het is erg belangrijk dat erfelijke fructose intolerantie zo vroeg mogelijk wordt gediagnosticeerd. Dit is belangrijk om te voorkomen dat er, tijdens de meest kritieke vormingsfase van het kind, ernstige schade ontstaat. Diagnostische testen die worden uitgevoerd op het pasgeboren kind of op een getroffen persoon zijn:

• Gedetailleerd lichamelijk onderzoek; evaluatie van de medische voorgeschiedenis van de familie
• DNA-testen met een bloedmonster (het is niet-invasief en veilig voor pasgeborenen)
• Leverbiopsie om de aldolase-activiteit te onderzoeken (dit kan niet bij een baby worden uitgevoerd)
• Fructose tolerantie test; door intraveneus fructose op gecontroleerde wijze te injecteren (dit kan niet bij een kind worden uitgevoerd)
• Nier-, leverfunctietesten

Veel klinische aandoeningen kunnen vergelijkbare tekenen en symptomen veroorzaken. Je arts kan daarom om andere klinische aandoeningen uit te sluiten en om tot een definitieve diagnose te komen aanvullende testen uitvoeren. Vanwege het gemak van de therapie (fructose via het dieet uitsluiten) kan, als de juiste diagnose wordt gesteld, prima worden omgegaan met de intolerantie. Eenmaal geïdentificeerd zal er worden om voedingsmiddelen die fructose, sucrose of sorbitol bevatten weg te laten uit het dieet.

De behandeling van erfelijke fructose intolerantie

Behandeling van fructose intolerantie hangt af van het stadium van de ziekte en de ernst van de symptomen. Stabiele patiënten zonder acute vergiftiging worden met een zorgvuldige dieetplanning, die fructose en zijn metabolische precursoren vermijdt, behandeld. Fructose wordt in het dieet door glucose, maltose of andere suikers vervangen. Patiënten, die hiervan last hebben, worden vaak door diëtisten, die een grondige kennis hebben van welk voedsel aanvaardbaar is, geholpen. Het verwijderen van fructose en sucrose uit het dieet is voor de meeste patiënten een effectieve behandeling. Complicaties worden behandeld. Sommige patiënten kunnen bijvoorbeeld medicijnen gebruiken om het niveau van urinezuur in hun bloed te verlagen en hun risico op jicht te verminderen.

Een natuurlijke behandeling: het low-FODMAP-dieet

Zoals eerder gezegd, kan fructose intolerantie worden behandeld met een strikt dieet. Een goed voorbeeld hiervan is het low-FODMAP-dieet. Dit dieet is bedoeld voor iedereen die problemen heeft met zijn darmen.

Onderzoekers hebben dit dieet, dat helpt bij fructose intolerantie, speciaal gecreëerd. Ze noemden het het FODMAP-dieet omdat dat een afkorting is voor het soort suikers en de suikervormige moleculen, die moeten worden vermeden: Fermenteerbare Oligo Di- en Monosacchariden en Polyolen. In het bijzonder zijn deze FODMAP's:

• Fructose - (zoals eerder beschreven)
• Fructanen - vergelijkbaar met fructose, aanwezig in groenten en tarwe, evenals inuline en FOS (fructooligosacchariden, een prebioticum)
• Lactose - ‘melksuiker’ in zuivelproducten (gemaakt van koemelk)
• Galactans - gevonden in linzen en bonen
• Suikeralcoholen - zoals sorbitol en xylitol
• Suiker - witte en bruine suiker

Het FODMAP-dieet wordt in twee fasen geïmplementeerd:

• In eerste instantie elimineer je gedurende vier tot zes weken volledig alle voedingsmiddelen, die hoog in FODMAP’s zijn.
• Hierna worden voedingsmiddelen met FODMAP’s vervolgens weer één voor één geleidelijk aan je dieet toegevoegd. Op deze manier wordt het gemakkelijker om te bepalen welk voedsel bij jou de meeste problemen veroorzaakt.

Ik wil wel zeggen dat, hoewel het FODMAP-dieet vaak kan helpen om je symptomen te verminderen, het op zichzelf geen remedie is voor spijsverteringsproblemen zoals het prikkelbare darm syndroom, coeliakie of het lekkende darm syndroom. Het is nog steeds essentieel om samen met je arts andere strategieën te implementeren om zo je spijsverteringskanaal beter in staat te stellen om de fructose te verteren.

Voordelen van een FODMAP-dieet

Een FODMAP-dieet beperkt voedsel dat hoog is in FODMAP’s.

De voordelen van een FODMAP-dieet zijn in meer dan 30 onderzoeken bij duizenden mensen met het prikkelbare darm syndroom getest.

Verminderde spijsverteringssymptomen

De symptomen van het prikkelbare darm syndroom kunnen sterk variëren en zijn onder andere maagpijn, een opgeblazen gevoel, reflux, flatulentie en problemen met de darmen.

Maagpijn is een kenmerk van de aandoening en een opgeblazen gevoel blijkt meer dan 80% van de mensen met het prikkelbare darm syndroom te treffen.

Het is waarschijnlijk onnodig om te zeggen dat deze symptomen slopend kunnen zijn. Eén groot onderzoek meldde zelfs dat mensen met het prikkelbare darm syndroom zeiden dat ze wel 25% korter zouden willen leven als dat dan symptoomvrij zou zijn.

Gelukkig is er ook aangetoond dat zowel maagpijn als een opgeblazen gevoel aanzienlijk afnemen als er een dieet met weinig FODMAP’s wordt gevolgd.

Uit vier belangrijke onderzoeken is gebleken dat als je een dieet met weinig FODMAP volgt, je kansen om maagpijn en een opgeblazen gevoel te verbeteren respectievelijk 81% en 75% groter zijn.

Verhoogde kwaliteit van leven

Mensen met het prikkelbare darm syndroom rapporteren vaak een verminderde kwaliteit van leven en ze zeggen ook last van ernstige spijsverteringsklachten te hebben.

Gelukkig hebben verschillende onderzoeken laten zien dat het FODMAP-dieet de algehele kwaliteit van leven verbetert.

Er zijn ook aanwijzingen dat een FODMAP-dieet het energieniveau bij mensen met het prikkelbare darm syndroom kan verhogen, maar er moet nog meer onderzoek worden gedaan om deze bevinding te kunnen ondersteunen.

Hoe kun je een FODMAP-dieet volgen?

Een FODMAP-dieet is complexer dan je misschien denkt en kent drie fasen.

Fase 1: Beperking

Deze fase omvat het strikt vermijden van alle voedingsmiddelen met FODMAP’s.

Mensen die dit dieet volgen, denken vaak dat ze alle FODMAP's op lange termijn moeten vermijden, maar deze fase duurt slechts ongeveer 3-8 weken. Dit komt omdat het voor de gezondheid van de darm belangrijk is om weer FODMAP's in het dieet op te nemen.

Sommige mensen merken in de eerste week een verbetering van de symptomen op, terwijl anderen de volledige acht weken nodig hebben. Zodra je voldoende verlichting van je spijsverteringsklachten ervaart kun je doorgaan naar de tweede fase.

Stage 2: Herintroductie

Deze fase omvat het systematisch herintroduceren van voedsel met FODMAP’s.

Het doel hiervan is tweeledig:

• Bepalen welke typen FODMAP’s je tolereert. Weinig mensen zijn gevoelig voor alle soorten.
• Om vast te stellen hoeveel FODMAP’s je kunt verdragen. Dit staat bekend als je 'drempelniveau'.

In deze stap test je één voor één gedurende drie dagen lang specifieke voedingsmiddelen.

Het wordt aanbevolen dat je deze stap onder begleiding van een getrainde diëtist die je de juiste voedsel kan voorschrijven ondergaat. Als alternatief kan deze app je helpen identificeren welk voedsel opnieuw moet worden geïntroduceerd.

Het is vermeldenswaardig dat je gedurende deze fase een FODMAP-dieet moet blijven volgen. Dit betekent dat zelfs als je een bepaald voedsel met FODMAP’s kunt verdragen, je het toch moet blijven beperken tot fase 3.

Het is ook belangrijk om te onthouden dat mensen met het prikkelbare darm syndroom, in tegenstelling tot mensen met de meeste voedselallergieën, wel kleine hoeveelheden FODMAP's kunnen verdragen.

Tot slot, hoewel spijsverteringsproblemen verzwakkend kunnen zijn, zullen ze geen langdurige schade aan je lichaam veroorzaken.

Fase 3: Personaliseren

Deze fase is ook wel bekend als het ‘aangepaste FODMAP-dieet’. Met andere woorden, je beperkt nog steeds enkele FODMAP's. De hoeveelheid en het type zijn echter afgestemd op je persoonlijke tolerantie die zijn geïdentificeerd in fase 2.

Het is om de variëteit en flexibiliteit van het dieet te kunnen vergroten belangrijk om door te gaan naar deze laatste fase. Deze eigenschappen houden verband met verbeterde tolerantie op de lange termijn, de kwaliteit van leven en de gezondheid van de darm.

Enkele tips om het FODMAP-dieet gemakkelijker te kunnen volgen:

Vooruit plannen

Het dieet kan moeilijk te volgen zijn als je niet voorbereid bent. Hier zijn een paar tips:

• Weet wat je moet kopen: zorg ervoor dat je een lijst met goede voedingsmiddelen hebt.
• Weg met slecht voedsel: ruim je koelkast en voorraadkast op en gooi deze voedingsmiddelen weg.
• Maak een boodschappenlijst: maak voordat je naar de supermarkt gaat een boodschappenlijst met voedsel dat laag is in FODMAP’s, zodat je weet welke voedingsmiddelen je moet kopen of juist moet vermijden.
• Lees van tevoren menu's: maak jezelf vertrouwd met de menuopties die laag in FODMAP’s zijn, zodat je voorbereid bent wanneer je bijvoorbeeld uit eten gaat.

Een FODMAP-dieet kan ook smaakvol zijn

Knoflook en ui zijn beide erg hoog in FODMAPs. Dit heeft geleid tot de algemene misvatting dat een FODMAP-dieet smaak mist.

Hoewel veel recepten ui en knoflook als smaakmakers gebruiken, zijn er ook veel kruiden en hartige smaakstoffen die in plaats daarvan kunnen worden gebruikt.

Het is ook de moeite waard om te benadrukken dat je nog steeds de smaak van knoflook kunt krijgen met behulp van bijvoorbeeld met knoflook doordrenkte olie, die wel weinig FODMAP's bevat.

Dit komt omdat de FODMAP's in knoflook niet in vet oplosbaar zijn, wat betekent dat de knoflooksmaak wel wordt overgebracht naar de olie, maar de FODMAP’s dus niet.

Andere suggesties voor kruiden die laag in FODMAP’s zijn zijn: bieslook, chili, fenegriek, gember, citroengras, mosterdzaad, peper, saffraan en kurkuma.

Ook vegetariërs kunnen een FODMAP-dieet volgen

Een uitgebalanceerd vegetarisch dieet kan ook laag in FODMAP’s zijn. Desondanks kan het volgen van een FODMAP-dieet als je een vegetariër bent een grotere uitdaging zijn.

Dit komt omdat peulvruchten en niet-eiwitrijk voedsel in vegetarische diëten vaak hoog in FODMAP’s zijn.

Dat gezegd hebbende, kun je wel kleine porties ingeblikte en afgespoelde peulvruchten in een FODMAP-dieet opnemen. De portiegroottes zijn meestal ongeveer 65 gram.

Er zijn ook veel eiwitrijke opties voor vegetariërs, waaronder tempeh, tofu, eieren, Quorn (een vleesvervanger) en de meeste noten en zaden die niet zo hoog in FODMAP’s zijn.

Een boodschappenlijst met voedingsmiddelen, die laag in FODMAP’s zijn

Veel voedingsmiddelen zijn van nature laag in FODMAPs. Echt dit zijn er meer dan je denkt!

Hier is een eenvoudige boodschappenlijst om je op weg te helpen.

• Eiwit: rundvlees, kip, eieren, vis, lam, varkensvlees, garnalen en tofu
• Volle granen: bruine rijst, boekweit, maïs, gierst, haver en quinoa
• Fruit: bananen, bosbessen, kiwi, limoenen, mandarijnen, sinaasappelen, papaja, ananas, rabarber en aardbeien
• Groenten: taugé, paprika, wortel, choy sum, aubergine, boerenkool, tomaten, spinazie en courgette
• Noten: amandelen (niet meer dan 10 per keer), macadamia-noten, pinda's, pecannoten, pijnboompitten en walnoten
• Zaden: lijnzaad, pompoen, sesam en zonnebloem
• Zuivel: cheddarkaas, lactosevrije melk en Parmezaanse kaas
• Oliën: kokosolie en olijfolie
• Dranken: zwarte thee, koffie, groene thee, pepermuntthee, water en witte thee
• Specerijen: basilicum, chili, gember, mosterd, peper, zout, witte rijstazijn en wasabipoeder

Bovendien is het belangrijk om de ingrediëntenlijst op verpakt voedsel te controleren om er zo achter te komen of het toegevoegde FODMAP's bevat.

Tot slot…

Fructose intolerantie is niet het einde van de wereld, maar kan wel degelijk een forse stempel drukken op de kwaliteit van je leven. Niet dat je niet zonder fructose kan, maar meer omdat letterlijk overal fructose in is verwerkt.

Let dus goed op de fructose-vrije, of fructose-arme, voedingsmiddelen koopt.

Bronnen

www.centre-sophrene.fr/intolerances%20allergies%20alimentaires%20fructose.htm

www.dovemed.com/diseases-conditions/hereditary-fructose-intolerance/

jmg.bmj.com/content/35/5/353

www.nutridis.at/en/story/fructose-malabsorption/