Onderzoeken naar het placebo-effect

In een vorig artikel bespraken we al uitgebreid wat het placebo-effect is en hoe belangrijk dit niet alleen is voor wetenschappelijk onderzoek naar de effecten van medicijnen en therapieën maar ook voor de genezing van veel patiënten.

Vandaag bekijken we een aantal opvallende onderzoeken naar het placebo-effect in meer detail.

Eén van de opmerkelijke conclusies van ons vorige artikel was inderdaad dat wetenschappers en artsen er steeds meer van overtuigd zijn dat het placebo-effect een belangrijke rol kan spelen in de genezing van patiënten.

De effecten die het heeft op onze gezondheid zijn immers wel degelijk meetbaar vast te stellen al kunnen ze dan niet verklaard worden door de therapie of de medicijnen die de patiënt gekregen heeft.

Vorige week nog werd een opmerkelijke studie gepubliceerd door een onderzoeker van de universiteit van Harvard, Dr. Kaptchuk. Hij en zijn collega's toonden aan dat bij een groep mensen die aan migraine leden, zij die een placebo-pil kregen zonder dit te weten verklaarden veel minder hoofdpijn te hebben dan zij die het echte medicament gekregen hadden maar te horen hadden gekregen dat dit een placebo was.

Dr. Kaptchuk suggereert dat we na het zien van dit soort resultaten toch moeten overwegen of sommige aandoeningen niet kunnen behandeld worden met placebo-pillen. Dit is natuurlijk een erg controversieel onderwerp onder artsen. Het wordt als onethisch gezien om je patiënt bewust een middeltje te geven waarvan je weet dat het op zichzelf geen effect kan hebben.

Maar in de praktijk komt het eigenlijk al vaak voor dat artsen hun patiënten placebo's geven, in de vorm van vitamines bijvoorbeeld, om zo toch maar niet onnodig antibiotica en dergelijke te moeten voorschrijven.

Zo verklaarde de helft van de Amerikaanse dokters die ondervraagd werden voor een studie uit 2008, verschenen in het British Medical Journal, dat ze dit met enige regelmaat doen.

Er is nog altijd discussie over hoe placebo's juist effect hebben op ons lichaam. Zoals je in ons vorige artikel kon lezen heeft het waarschijnlijk veel te maken met welk effect we verwachten na het krijgen van een bepaalde behandeling. Daar is ook enig bewijs voor.

Zo zijn er verschillende studies van de Italiaanse neurowetenschapper Dr. Fabrizio Benedetti die aangetoond hebben dat na inname van een placebo de circuits en chemische werking van onze hersenen zich op dezelfde manier aanpast als na het nemen van echte medicatie.

Het kan zijn dat ons brein zich dus 'laat bedotten' maar het effect uiteindelijk wel hetzelfde is, placebo of niet.

Nog wat opmerkelijke onderzoeksresultaten

Er is natuurlijk al ongelooflijk veel onderzoek gedaan naar placebo-effecten. Deze hier allemaal uitgebreid bespreken kunnen we hier niet maar we kunnen misschien wel nog een aantal interessante feiten op een rijtje zetten.

• In 2008 werd de data van verschillende onderzoeken gebundeld om na te gaan of antidepressiva zoals Prozac eigenlijk wel effectief waren. De auteurs van deze meta-studie concludeerden dat behalve bij zware depressies 'suikerpillen' eigenlijk even goed (of slecht) werkten als antidepressiva. Later werden deze resultaten wat genuanceerd, zo was driekwart van de patiënten beter af met antidepressiva zo bleek maar bij een kwart werd de depressie juist erger door de antidepressiva en beter door de placebo's.

• Uit een studie van 2010 door dezelfde Dr. Kaptchuk van het onderzoek hierboven bij mensen met het Prikkelbare Darm Syndroom bleek dat ook indien mensen verteld werd dat ze een placebo namen deze groep mensen toch merkbare verbeteringen van de symptomen meldden. Het is dus blijkbaar niet zo dat mensen moeten geloven dat ze echte medicatie gekregen hebben om het placebo-effect te bereiken.

• In een studie uit 2003 van het Departement voor Medische Wetenschappen in Rome bleek dat bij mannen met een erectiestoornis na het gebruik van beta-blokkers een placebo-pil deze problemen net zo goed deed verdwijnen als Viagra. De onderzoekers verklaarden dit door te stellen dat bij deze mannen de erectiestoornis waarschijnlijk het gevolg was van een angst voor de bijwerkingen van betablokkers, eerder dan de betablokkers zelf. Placebo's konden deze angst dus evengoed wegnemen. Het is met andere woorden beter een placebo te nemen dan het dure Viagra dat z'n eigen bijwerkingen kan hebben.

 Opmerkingen of vragen naar aanleiding van dit artikel? Aarzel niet en laat ze hier achter!

Interessant artikel? Deel het hieronder via social media!