Huidkanker is één van de vaakst voorkomende vormen van kanker in Nederland. Bijna een op de vijf Nederlanders krijgt er een keer last van. Het aantal mensen in Nederland dat last krijgt van huidkanker blijft maar stijgen. Ultraviolete (UV) straling is verantwoordelijk voor de ontwikkeling van de meeste vormen van huidkanker maar ook voor de veroudering van onze huid.
In dit artikel leer je waarom tomaten zo belangrijk zijn om je huid te beschermen tegen UV straling!
Meer over UV straling en onze huid
UV straling van de zon zorgt voor deze verouderings- en carcinogene effecten op de huid via oxidatieve stress, ontstekingen en schade aan ons DNA. Omdat het een belangrijk probleem is dat steeds normaler wordt is er veel belangstelling vanuit de wetenschappelijke gemeenschap voor het gebruik van antioxidanten uit plantaardig voedsel om ons lichaam te kunnen beschermen tegen de schade die wordt veroorzaakt door UV straling.
Van fotoprotectie is het eerder in dierproeven aangetoond dat het mogelijk is met verschillende meerdere antioxidante supplementen Naast de antioxidant effecten kunnen deze stoffen ook UV straling absorberen (wanneer het lokaal wordt toegepast), zijn ze in staat DNA-schade te herstellen, en kunnen deze antioxidanten helpen bij het verminderen van ontstekingen.
Vroegtijdige huidveroudering is een synoniem voor fotoveroudering en extrinsieke veroudering van de huid. Andere exogene factoren zijn onder meer blootstelling aan tabaksrook, stofdeeltjes in de lucht, infrarode straling, en ondervoeding. Hoewel er dus wel andere factoren zijn mag het duidelijk zijn dat UV straling veruit de belangrijkste is.
Zonbeschadiging omvat verschillende processen, denk bijvoorbeeld aan ontstekingen, oxidatieve stress, afbraak van de extracellulaire matrix, en de daaruit voortvloeiende ontwikkeling van huidkanker. Blootstelling aan de zon wordt beschouwd als een van de belangrijkste risicofactoren voor zowel non-melanoma en melanoma huidkankers.
Ultraviolette straling (UV) kan in drie categorieën worden ingedeeld op basis van golflengte: UV-A (320-400 nm), UV-B (280-320 nm) en UV-C (<280 nm). Hoge energie korte golflengte UV-C en een groter deel van UV-B wordt geabsorbeerd door de ozonlaag en onze atmosfeer; hierdoor zijn ze niet in staat het aardoppervlak te bereiken waar ze mogelijkerwijs levende organismen zouden kunnen beschadigen.
Welke soort UV straling zorgen voor problemen?
De langere golflengte van UV-B is slechts 5 tot 10% van de atmosferische UV. Maar toch is het betrokken bij een verscheidenheid van nadelige effecten voor het immuunsysteem van de huid. Denk bijvoorbeeld aan de oxidatieve stress response, zonbeschadiging en huidaandoeningen zoals huidkanker.
Terwijl UV-B meestal wordt geabsorbeerd door de bovenste laag van de huid komt UV-A dieper door in de huidlaag. UV-A straling komt veel meer voor dan de andere twee variaties, maar liefst 90% van waaraan we bloot worden gesteld is UV-A straling.
Veranderingen die worden veroorzaakt door zonbeschadiging zoals een ruwe huid, fijne rimpels, vlekkerige hyperpigmentatie, en verlies van huidelasticiteit, worden hoofdzakelijk toegeschreven aan de negatieve invloed van UV-A. Van UV-A wordt gedacht dat het vooral de huid beschadigt via het vervaardigen van reactieve chemische species.
Schade aan de opperhuidcellen kan al twee uur na de UV bestraling zichtbaar worden. Intracellulair oedeem (een opeenhoping van extracellulair vocht in weefsel, leidend tot een zwelling zonder toename van het aantal cellen) wordt ongeveer 16 tot 18 uur na blootstelling duidelijk, gevolgd door intercellulair oedeem na ongeveer 30 tot 48 uur.
Meer informatie over reactieve chemische species
Het menselijk lichaam gebruikt zuurstof voor routine metabolische reacties. Vrije radicalen worden soms in het lichaam aangemaakt tijdens normale metabolische processen of ze kunnen worden ingebracht vanaf door een externe bron, en ook hier speelt UV straling een belangrijke rol.
Kortom, een vrije radicaal is per definitie een atoom of groep van atomen met in elk geval een ongepaard elektron in de buitenste schil. Een ongepaard elektron is per definitie instabiel en ook zeer reactief. Een vrije radicaal met zuurstof kan worden aangeduid als reactieve zuurstofverbindingen (ROS).
Een vrije radicaal steelt een elektron uit een naburig molecuul. Al gevolg hiervan wordt er een nieuwe vrije radicaal gevormd. De nieuw gevormde groep steelt weer een elektron bij een ander molecuul, en dit zorgt voor een kettingreactie. Deze kettingreactie, wanneer het niet door ons antioxidan tnetwerk wordt stopgezet, leidt tot oxidatieve schade. ROS hebben een groot potentieel om belangrijke biologische systemen te beschadigen en dragen bij aan het verouderingsproces.
Oxidatieve stress is een toestand wanneer de productie van vrije radicalen groter is dan het vermogen van het lichaam om iets terug te doen en schade te voorkomen.
Polyfenolen tegen oxidatie
Polyfenolen vertonen duidelijk antioxiderende eigenschappen. De exacte mechanismen worden uitgebreid bestudeerd en zijn nog niet helemaal duidelijk. Polyfenolen (voorheen collectief als Vitamine P aangeduid) zijn plantaardige secundaire metabolieten. Ze zijn fysiologisch essentieel voor processen zoals de groei van de planten, pigmentatie, en bestuiving, om er maar een paar te noemen. Tot op heden hebben we al duizenden polyfenolen geïdentificeerd, en enkele honderden van deze polyfenolen zijn gevonden in eetbare planten.
[pullquote]Ongeveer 80% van de extrinsieke huidveroudering wordt toegeschreven aan ultraviolete (UV) straling[/pullquote]
Lycopeen (het belangrijke bestandsdeel in tomaten) is een polyfenol en een veelbelovend ingrediënt in de orale bestrijding van zonbeschadiging. Lycopeen is vooral terug te vinden in tomaten en tomaat afgeleide producten. Van lycopeen is aangetoond dat het de meest efficiënte variant is van alle carotenoïden. Klinische studies hebben aangetoond dat tomatenpuree (vermengd met olie) lycopeen bevat dat bescherming biedt tegen aspecten van acute zonbeschadiging en mogelijk ook zonbeschadiging op de lange termijn.
Lycopeen is de meest krachtige carotenoïde en de belangrijkste carotenoïde in menselijk plasma, diverse weefsels en de prostaat. De belangrijkste bronnen van lycopeen zijn tomatenproducten (zoals tomatensaus, tomatensoep, ketchup, en rauwe tomaten) maar ook watermeloen, roze pompelmoes, en papaja. Lycopeen is een lipofiel molecuul, ("vet-liefhebbend") dit betekent dat de absorptie wordt beïnvloed door lipiden.
De toevoeging van olijfolie aan blokjes gesneden tomaten tijdens het koken verhoogt de absorptie van lycopeen. Een van de grootste bronnen van lycopeen zijn zongedroogde tomaten in olie, gevolgd door tomatenpuree.
En waarom juist tomaten?
Lycopeen, bekend om zijn prostaatkanker-beschermende effecten, is een carotenoïde antioxidant aanwezig in rode en roze vruchten zoals tomaat, grapefruit, en papaja. Vooral gekookte tomatenproducten zoals tomatenpuree bevatten een hoge concentratie lycopeen.
Lycopeen is een krachtig antioxidant waarbij in vitro is aangetoond dat het schade aan DNA kan helpen voorkomen of beschadigde DNA kan helpen herstellen. Deze beschadiging van DNA zou mogelijk kunnen leiden tot de ontwikkelen van bepaalde vormen van kanker. Lycopeen stimuleert de productie van antioxidant-enzymen, remt signalen af die de progressie van tumoren bevorderen, en stimuleert de voorgeprogrammeerde dood van kankercellen.
Onderzoekers hebben onlangs getest of de antioxidante werking van lycopeen in tomatenpuree de schadelijke effecten van UV straling in menselijke proefpersonen zou kunnen verminderen. Een groep gezonde vrouwen at elke dag gedurende twaalf weken tomatenpuree en de onderzoekers zouden dan de roodheidreactie op UV licht meten aan het begin en aan het einde van het onderzoek studie.
Na twaalf weken van het regelmatig eten van tomatenpuree was er een duidelijke verbetering in de huid weerstand tegen UV-geïnduceerde roodheid. De tomatenpuree zorgde ook voor een verminderde mitochondriale DNA schade en verminderde de werking van een enzym dat extracellulaire eiwitten van de huid afbreekt, dit is een proces dat bijdraagt aan huidveroudering.
Deze resultaten zouden betekenen dat regelmatige tomatenconsumptie zou kunnen helpen om de schadelijke effecten van de zon voor de huid te kunnen beperken. Niet alleen tegen kanker, maar ook een snellere veroudering.
Daarnaast zijn tomaten niet alleen rijk aan lycopeen, maar bevatten ze ook duizenden andere beschermende stoffen, zowel ontdekt en nog niet ontdekt. Deze stoffen hebben waarschijnlijk hebben krachtige voordelen tegen hart- en vaatziekten en bezitten kanker-preventieve effecten.
Zorg ervoor dat je zowel verse, rauwe tomaten en gekookte tomaten eet om het volledige spectrum van fytochemicaliën die in tomaten zitten binnen te krijgen.
Praktische aanbevelingen
Het is te begrijpen dat een overvloed aan technische informatie soms overweldigend is. Vandaar dat ik hier ook wat praktische aanbevelingen heb voor de dagelijkse bescherming tegen UV straling.
- Gebruik altijd een goede externe zonnebrand tegen zowel UV-A -en UV-B straling
- Voeg de inhoud van vloeibare vitamine A + E complex capsules toe aan de zonnebrand
- Drink dagelijks genoeg groene thee
- Neem in de dagelijkse voeding de volgende lycopeen-rijke opties op: zongedroogde tomaten in olie, rauwe tomaten met plantaardige olie, watermeloen, roze pompelmoes, papaja
- Neem in de dagelijkse voeding voedingsmiddelen rijk aan vitamine E op: tarwekiemen en notenolie, amandelen en hazelnoten, zonnebloempitten en bladgroenten
- Neem in de dagelijkse voeding paranoten op: deze noten zijn de rijkste bron van selenium op aarde
- Neem in jouw dieet voedingsmiddelen rijk aan zink op: zonnebloempitten, schelpdieren, yoghurt
- Neem in de dagelijkse voeding granaatappelzaden of granaatappelsap op
- Als je besluit om een dagelijks antioxidant supplement te gebruiken, zorg er dan voor dat het in elk geval dat het lycopeen bevat, wees wel kritisch met de dosering van het supplement. Met name de in vet oplosbare vitamines moet je mee oppassen!
Zoals je hebt kunnen lezen is het belangrijk om je huid te beschermen tegen de gevaren van UV-straling. Gelukkig zijn er verschillende manieren om dat te doen: Je huid beschermen met een goede zonnebrand zalf, voldoende antioxidanten in je voedingspatroon en natuurlijk dagelijks tomaten eten!
Heb je zelf nog aanvullende tips om je huid te beschermen tegen het oxidatieproces? Laat het mij weten door hieronder een reactie achter te laten. Delen via social media wordt al erg gewaardeerd!Â
_______________________________
Bronnen
http://ajcn.nutrition.org/content/93/6/1263.full
http://www.researchgate.net/publication/8662620_Natural_phenolics_in_the_prevention_of_UV-induced_skin_damage._A_review/file/79e415075f7888ee42.pdf
