[vc_row][vc_column][vc_column_text]

De houdbaarheidsdatum van voedsel

Als je je koelkast controleert, check je natuurlijk eerst de houdbaarheidsdatum. Als het voedsel over de datum is, belandt het meestal direct in de afvalemmer. Maar wist je dat dit in veel gevallen helemaal niet nodig is?

Voedsel wat over de datum is hoeft nog helemaal niet bedorven te zijn, maar dat hangt van het soort eten af en de soort datum die op de verpakking vermeldt staat. Jazeker, in sommige gevallen is de datum een harde houdbaarheidsdatum, maar in veel gevallen is het alleen maar een advies.

Hoe dit allemaal in elkaar steekt, lees je verderop!

De bedoeling van de houdbaarheidsdatum

Dat is natuurlijk duidelijk: De houdbaarheidsdatum op een verpakking heeft als doel om jou, als consument, te informeren over de houdbaarheid van een product. Voor alle duidelijkheid: Het betreft altijd een voorspelde datum. Aangezien dit een voorspelling is, wordt er door de fabrikant een ruime marge ingebouwd. Met deze marge in acht genomen, bepaalt de fabrikant de uiteindelijk datum en wordt deze op de verpakking gezet. Het is dus een manier om de eindgebruiker te informeren.

Maar dat is beslist niet het hele verhaal. Er steekt veel meer achter.

Fabrikanten gebruiken deze vervaldatum ook om hun verantwoordelijkheid door te schuiven naar de consument.

Als jij een gekocht product te lang bewaart en op gaat eten als de houdbaarheidsdatum al verstreken is waardoor je een voedselvergiftiging oploopt, dan ben je zelf aansprakelijk hiervoor.

De fabrikant heeft immers aangegeven wat de uiterste datum is. Aan de andere kant, als ditzelfde gebeurt voordat de vervaldatum verstreken is, dan kan de fabrikant wel degelijk hiervoor aansprakelijk gesteld worden.

Ook voor de supermarkten is de houdbaarheidsdatum een belangrijk houvast. Volgens de wet mag er geen voedsel verkocht worden waarvan de houdbaarheidsdatum overschreden is, tenzij dit heel duidelijk aangegeven wordt. Dit om te voorkomen dat de supermarkten producten in de schappen laten staan, zodat onwetende en onoplettende consumenten de verlopen producten alsnog kopen.

Dit is voor de supermarkt een strafbaar feit.

De grijze zone

Dit zijn allemaal zaken die bij de wet vastgelegd zijn ter bescherming van de consument en om duidelijkheid te scheppen in de verantwoordelijk. Maar daar kunnen ook een paar kanttekeningen bij gezet worden.

Als we de houdbaarheidsdatum wat beter beschouwen, kan het natuurlijk niet zo zijn dat een product van de ene dag op de andere dag plotseling bedorven is. Net zoals een banaan met wat bruine vlekjes nog prima eetbaar is, zal een vervallen product ook nog prima eetbaar zijn.

Dit is een grijze zone waar de wet ons helemaal niet over spreekt.

Op dit moment zie je steeds vaker in de supermarkten nieuwe schappen verschijnen met producten die bijna over datum zijn, tegen een gereduceerde prijs natuurlijk. Voor ons als consument kan dat erg aantrekkelijk zijn, zeker als je van plan bent om het direct te verwerken.

Maar als je wat verder nadenkt, zijn er natuurlijk nog meer mogelijkheden. Wat zou je denken van een schap met producten die NET vervallen zijn. Zoals eerder gezegd, kan het niet zo zijn dat een product van de een op de andere dag bedorven is. Daarnaast is er nog het feit dat de fabrikant vaak een ruime marge aanhoudt omdat de houdbaarheidsdatum een voorspelling betreft, een verwachting.

Dit alles bij elkaar zorgt er voor dat vervallen producten in 9 van de 10 gevallen nog steeds prima eetbaar zijn en dus best in de schappen van de supermarkt mogen liggen, mits duidelijk aangegeven en natuurlijk met een interessante korting. Maar aan de andere kant rijst natuurlijk de vraag:

Waar ligt de grens. Hoe ver mag een product vervallen zijn? Moet er dan misschien een alleruiterste vervaldatum komen? Allemaal vragen die nog beantwoord moeten worden, mocht er ooit sprake zijn van een dergelijk systeem. Maar het is een feit dat de enorme voedselverspilling van voedsel uit deze grijze zone echt zonde is.

Verspilling in een land waar we focussen op een houdbaarheidsdatum, terwijl er aan de andere kant van de wereld mensen van de honger sterven. Toch iets om over na te denken…

Voedselverspilling

We hebben het op de blog al eens eerder gehad over de gigantische voedselverspilling in Nederland. Niet alleen van teveel klaargemaakt voedsel wat eerst in de koelkast verdwijnt, en een paar dagen later toch nog weggegooid wordt. Maar juist ook voedselverspilling door het letterlijk weggooien van voedsel wat over datum is, ook al is het maar 1 dag. Inderdaad, er zijn mensen die daar heel zwart-wit mee om gaan.

Zonde van al dat goede eten, want in 9 van de 10 keer is dat helemaal niet nodig.

Verse producten versus bewerkte producten

Het voorgaande is natuurlijk een heel algemeen verhaal over ‘producten’. Maar hier wil ik toch nog wat in relativeren, toch nog een onderscheid maken in soorten producten.

Er zijn natuurlijk verse producten waar je beslist geen risico’s mee moet en mag nemen voor wat betreft de houdbaarheidsdatum. Denk hier bijvoorbeeld aan verse zuivel en afgeleide producten.

Aan de andere kant heb je natuurlijk de industriële producten. Hieronder versta ik bijvoorbeeld koekjes, snoep, sauzen, gedroogde soepen, producten uit blik etc. etc. Deze zitten allereerst natuurlijk vol met hulpstoffen (jaja, de beroemde E-nummers) die er sowieso al voor een groot deel voor zorgen dat de producten al heel erg lang houdbaar zijn. Ook zijn deze vaak onder gecontroleerde omstandigheden verpakt, wat natuurlijk ook ten gunste komt van de houdbaarheid.

Je kunt je natuurlijk afvragen of je een lange houdbaarheid wenst, en daardoor allerlei ongewenste hulpstoffen mee-eet, of dat je verse producten eet waarbij je zeker bent van het feit dat je gezond en eerlijk eet. Maar dat is wellicht iets voor een heel ander artikel.

Etikettering

Als je inkopen doet bij de supermarkt, vind je op ieder product de houdbaarheidsdatum. Maar wist je dat er twee verschillende soorten houdbaarheidsdata bestaan? De datum die op de verpakking staat is dus niet een harde datum, ten minste voor sommige producten niet. Om beide soorten even nader toe te lichten:

Tenminste Houdbaar Tot (THT)

Dit is de houdbaarheidsdatum die op het overgrote deel van de producten wordt gebruikt. In feite zegt de fabrikant hiermee dat de kwaliteit van het product tot die datum gegarandeerd is (verantwoordelijkheid afschuiven!). Na die datum ‘bestaat er de mogelijkheid’ dat de kwaliteit achteruit kan gaan.

Niet dat het direct zal bederven, maar bijvoorbeeld de kleur kan veranderen, of de smaak en de geur kan wat minder uitgesproken worden. Maar dat wil beslist niet zeggen dat het niet meer eetbaar is. Integendeel, zeker gezien het feit dat de fabrikanten vaak hele ruime marges nemen, kunnen we stellen dat deze producten nog steeds prima eetbaar zijn, ook nadat de vervaldatum verstreken is.

Het is wel belangrijk om te weten dat de supermarkt producten gewoon mag verkopen, waarbij de THT-datum verstreken is, maar volgens de wet ligt de verantwoordelijkheid dan bij de supermarkt en niet meer bij de fabrikant. Aangezien niemand deze verantwoordelijk aan wil gaan, zullen ook de THT-producten snel uit de schappen verdwijnen en vernietigd worden.

Te Gebruiken Tot (TGT)

Deze aanduiding wordt eigenlijk alleen maar gebruikt op producten die je maar relatief kort kunt bewaren. Denk hierbij aan verse sapjes, voorgesneden groente, vis en vlees. Deze datum is een aanduiding die je niet moet, en mag, negeren. Hoewel ook hier een veiligheidsmarge ingecalculeerd is door de fabrikant, kun je het risico niet nemen door het toch te eten. Na de TGT-datum kunnen er toch nog bacteriën in en om het product groeien die je vaak niet kunt zien of ruiken. Maar je kunt er wel degelijk ziek van worden.

Als je producten koopt die een TGT-datum hebben, is het verstandig om deze te vervoeren in een koeltas en deze bij thuiskomst zo snel mogelijk in de koelkast te leggen. Daarna is de TGT-datum gegarandeerd. Als je het product bij thuiskomst direct in gaat vriezen, kun je over de TGT-datum heengaan, maar gebruik dan wel je neus en je ogen om te beoordelen of het inderdaad nog goed is. Bij twijfel, gewoon niet doen!

Producten zonder houdbaarheidsdatum

Er zijn ook producten waarbij een houdbaarheidsdatum niet verplicht is volgens de wet. Denk hierbij onder andere aan de volgende producten:

• Suiker, snoep en suikerwerk
• Keukenzout
• Azijn
• Vers brood
• Banket
• Alcoholhoudende dranken met een percentage hoger dan 10%
• Verse groente
• Vers Fruit
• Aardappelen

Maar hierbij wordt wel verwacht dat je je ogen en neus gebruikt om te beoordelen of het product (nog) eetbaar is of niet. De verantwoordelijkheid hiervoor ligt dus duidelijk bij jou als consument.

Tot slot…

Om voedselverspilling tegen te gaan, en daarmee dus ook geldverspilling, is het belangrijk om vooral je gezonde verstand te gebruiken, ondersteund door je ogen en neus. Negeer de TGT-datum niet, en gebruik de THT-datum als houvast om zelf te bepalen of een product nog eetbaar is of niet.[/vc_column_text][/vc_column][/vc_row]