[vc_row][vc_column][vc_column_text]

Hoe kun je voedselverspilling voorkomen?

Afgelopen week had ik een etentje met vrienden in een restaurant. Heel gezellige avond gehad en heerlijk gegeten. Maar de rijkelijk gevulde borden waren iets te veel van het goede, dus werd de tafel weer afgeruimd inclusief het resterende eten.

Ik bedacht me waar dat eten heen zou gaan:

Natuurlijk wordt het niet meer verwerkt in de keuken, dus rest alleen nog de afvalbak. Toen ik even snel om me heen keek naar de andere gasten, met veel etensresten op hun borden, besefte ik me dat voedselverspilling in de horeca een groot probleem is.

En hoe zit dat dan thuis?

Natuurlijk gooi ik wel eens wat weg omdat het over datum is, of omdat ik voor de zoveelste keer te veel rijst klaargemaakt heb. Het onderwerp intrigeert me, dus heb ik wat onderzoek gedaan naar de hoeveelheden verspilling in de horeca en thuis, en natuurlijk naar manieren hoe je dit het beste kunt voorkomen.

Eerst even wat cijfertjes

Als je het beschikbare cijfermateriaal bekijkt, is het wel even schrikken. Wist je dat we in Nederland ongeveer 800 miljoen kilo (1)  (jazeker, 800.000.000 kilo) aan eetbare etenswaar weggooien? Een derde daarvan is onvermijdelijk en/of niet eetbaar afval zoals botjes en schillen.

De rest (66%) is dus eetbaar voedsel, of was eetbaar voedsel. Dit zijn enorme hoeveelheden. Als we dit omrekenen naar keiharde euro’s, dan vertegenwoordigd deze verspilling een waarde van ruim 2,6 miljard euro (2.600.000.000 euro), per persoon 155 euro per jaar, per gemiddeld huishouden 305 euro per jaar.

Overigens is er niet alleen sprake van voedselverspilling bij ons thuis, of in de horeca, maar ook in de productieketen. Een klein voorbeeld hiervan: Als een boer 1000 kilo wortelen teelt, gaat er in het selectieproces al 220 kilo verloren. We willen immers alléén maar ‘mooie’ wortelen eten, zonder vlekjes.

Dus maar 780 kilo komt beschikbaar voor de consument. Na aankoop en bereiding wordt er nog eens 100 kilo verspilt door schilafval en te veel klaarmaken. Natuurlijk wordt dit in de koelkast bewaard, maar wordt na een paar dagen toch weer weggegooid. Uiteindelijk wordt er van de geteelde 1000 kilo wortelen maar 680 kilo uiteindelijk in onze magen terecht.

Het Nederlandse ‘spilgedrag’

Uit een onderzoek van het voedingscentrum (2011) is gebleken dat deze wij als consument geen flauw idee hebben van deze voedselverspillingen. Ruim 80% van de ondervraagden geeft aan dat ze weinig tot niets verspillen. Vreemd, want de eerder genoemde cijfers vertellen een heel ander verhaal.

Volgens het voedingscentrum ligt dit aan het feit dat het weggooien van voedsel vaak in kleine beetje gebeurt. Je staat er nooit bij stil dat al die kleine beetjes over het hele jaar een hele grote, onnodige, afvalbult vormt. Ook ziet de gemiddelde Nederlander zichzelf niet als een grote verspiller. Veel mensen uit het onderzoek wijst naar de horeca, de boeren, de voedselindustrie en de supermarkten als de grootste verspillers.

De betekenis van THT en TGT

Uit verschillende onderzoeken is gebleken dat mensen snel geneigd iets weg te gooien als de aangegeven datum op de verpakking verstreken is. Een natuurlijk gedrag, want die datum staat er natuurlijk niet voor niets. Maar hierin is direct al een grote winst te halen, want er is een verschil tussen THT en TGT.

Tenminste Houdbaar Tot (THT)

Heel vaak wordt voedsel weggegooid als de THT-datum verstreken is, natuurlijk tot grote vreugde van de voedselindustrie. Maar THT wil niets meer zeggen dan dat de fabrikant de kwaliteit van het product tot die datum garandeert. Na die datum is het dus niet bedorven. Bij een THT-datum is het dus verstandig om op je zintuigen af te gaan, en de datum verder te negeren. Overigens zijn de meeste van deze producten véél langer houdbaar door alle chemische toevoegingen, maar dat verteld de fabrikant natuurlijk niet….

Te Gebruiken Tot (TGT)

Deze aanduiding kun je maar beter niet in de wind slaan. Je ziet een TGT datum vaak op verpakkingen staan met zeer bederfelijke waar, zoals groenten en verse zuivelproducten. Als de datum verstreken is, kun je het dus maar beter weggooien om voedselvergiftiging te voorkomen.

Vraag jij wel eens naar een ‘doggy-bag’?

Ik begon dit artikel met het voorbeeld van het restaurant. Als ‘grapje’ wordt er wel eens gezegd dat je een zakje kunt vragen om het overgebleven eten mee te nemen naar huis, zogenaamd voor de hond. Zo is waarschijnlijk ook de naam Doggy-bag ontstaan. In de Verenigde Staten is dit een heel normaal: In een restaurant wordt het overgebleven voedsel gewoon mee naar huis genomen.

En nee, niet voor de hond, maar voor een opgewarmde prak voor de volgende dag.

In Nederland vinden mensen dit heel erg gênant, zelfs als het écht voor de hond is. Doe je dus niet! Maar waarom eigenlijk niet? We zijn allemaal opgevoed met het idee dat je je bord leeg moet eten, en iedereen heeft een hekel aan voedselverspilling. Dus waarom geen doggy-bag?

De Stichting Natuur & Milieu wil dit taboe doorbreken en in de komende tijd maar liefst 50.000 doggy-bags uitdelen in restaurants. Een goed initiatief!

Verspilling in de zorgsector

Onlangs is er een actie gestart om de voedselverspilling in zorginstellingen drastisch te verlagen. Dagelijks worden er 350.000 complete maaltijden weggegooid, wat neer komt op een verspilling van maar liefst 40%. Ok, de maaltijden in ziekenhuizen en verpleeghuizen zijn beslist niet een Michelin-ster waard, niet eens een halve, maar zo’n verspilling moet natuurlijk stoppen. In de zorgsector wordt nu gekeken naar het serveren van betere maaltijden, eventueel in combinatie met meer ‘à la carte’ mogelijkheden.

Op deze manier kan de voedselverspilling teruggedrongen worden en er ook nog eens flink wat euro’s vrij om te besteden aan maaltijden die beter aansluiten bij de behoefte van de patiënt.

Resultaat: Een tevreden patiënt die gezond eet, en vele malen minder voedselverspilling. En nu maar hopen dat dit ook écht aan gaat slaan…

Wat kun je thuis doen?

Natuurlijk kun je snel met je vinger naar de horeca, de zorginstellingen, de boeren en de voedselverwerkende industrie wijzen, maar de instelling dat je zelf maar een klein radertje bent in het geheel, en dat dit dus toch niks uitmaakt, is een compleet foute instelling. Als we thuis niet beginnen met voedselverspilling tegengaan, en de kinderen hiermee opvoeden, dan is het einde zoek en zal er nooit iets veranderen.

Ik wil je hierbij een aantal belangrijke tips meegeven om thuis de voedselverspilling zo veel mogelijk tegen te gaan. Niet alleen om het voedsel zelf, maar ook om geld te besparen. Het mes snijd dus aan twee kanten:

1. Als het fruit in de fruitschaal niet snel genoeg gegeten wordt, is het al snel overrijp en wordt het vaak weggegooid. Dat is beslist niet nodig, want dit kun je nog prima gebruiken bij het maken van bijvoorbeeld een smoothie of een lekkere shake.
2. Groenten die wat vlekjes gaan vertonen zijn nog prima te gebruiken in bijvoorbeeld de soep of in een stoofpotje.
3. Maaltijdrestjes worden vaak in de koelkast bewaard, als het al niet direct weggegooid wordt. Nadeel is dat het na een paar dagen vaak alsnog weggegooid wordt. Het is een beter plan om restjes in te vriezen. Later kun je deze dan weer prima gebruiken.
4. Richt je koelkast op een slimme manier in door de net gekochte producten achteraan te zetten. Alleen op deze manier worden de ‘oude’ producten eerst gebruikt. Met name de kinderen pakken natuurlijk wat het eerste voorhanden is.
5. Kijk eens kritisch naar de temperatuur van de koelkast. Een te hoge temperatuur zorgt voor voedselbederf, een te lage tempartuur zorgt voor energieverspilling. Beide onnodig!
6. Op het moment dat je boodschappen gaat doen, is het verstandig om een lijstje te maken. Maak dit lijstje naar aanleiding van het menu wat je voor de hele week vastgesteld hebt. Vergelijk dit met de voorraad die je hebt. Op deze manier koop je nooit te veel en hoeft je nooit iets weg te gooien omdat het over datum zou zijn.
7. Gooi niet te snel iets weg omdat het over datum zou zijn. Hou in je achterhoofd dat er een groot verschil is tussen THT en TGT, zoals ik al eerder in dit artikel aangegeven heb. Veel producten zijn dus nog prima eetbaar, ook al is de THT-datum verstreken.
8. Wees niet al té selectief bij het kopen van groente en fruit. Een paprika met een klein vlekje is heus geen probleem, en een banaan die niet krom is smaakt net zo lekker. En een tomaat die niet perfect rond is? Is toch helemaal geen probleem?
9. Een van de meest weggegooide dingen is brood. Reden: droog brood, wat natuurlijk niet erg lekker is. Als je brood koopt, gesneden wel te verstaan, kun je deze het beste direct invriezen. Zo kun je bij de broodmaaltijd exact het aantal benodigde sneetjes op tafel zetten, die overigens heel snel ontdooit zijn. En heb je dan toch droog brood? Wat dacht je van wentelteefjes of geroosterd spelt broodje?

Tot slot…

Voedselverspilling is een probleem, maar niet alleen van de industrie en de horeca, maar ook van jou en mij. Voor mij zijn de ogen opengegaan en heb inmiddels mijn koelkast kritisch bekeken.

Heb jij nog aanvullende tips om voedselverspilling tegen te gaan?[/vc_column_text][vc_toggle title="Onderzoek:" open="false"]1. http://www.ncdo.nl/sites/default/files/NCDO%20factsheet%20voedselverspilling.pdf[/vc_toggle][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column width="1/1"][/vc_column][/vc_row]