Iedereen zou het liefst een gezonde bloeddruk willen hebben. Maar wat betekenen die cijfertjes nou precies? Wanneer je arts je bloeddruk opneemt, wordt het uitgedrukt als een meting met twee cijfers, een bovencijfer (de systolische druk) en een ondercijfer (de diastolische druk), zoals bijvoorbeeld 120/80.

Het bovencijfer verwijst naar de hoeveelheid druk die er op je slagaders staat tijdens de samentrekking van je hartspier. Dit heet de systolische druk. Het ondercijfer heeft betrekking op je bloeddruk wanneer je hartspier tussen de slagen door ontspant. Dit heet de diastolische druk. Beide cijfers zijn belangrijk bij het bepalen van de toestand van de gezondheid van je hart.

Cijfers die hoger zijn dan het ideale bereik, geven aan dat je hart té hard moet werken om het bloed door je lichaam te pompen.

Wat zijn de normale waarden?

Voor een normale lezing moet je bloeddruk een bovencijfer (systolische druk) hebben van tussen de 90 en de 120 en een ondercijfer (diastolische druk) van tussen de 60 en de 80.

Bloeddrukmetingen worden uitgedrukt in millimeter kwik. Dit wordt afgekort als mmHg. Een normale lezing zou elke bloeddruk van onder de 120/80mmHg en boven de 90/60mmHg zijn.

Als jouw bloeddruk binnen het normale bereik ligt, heb je geen medische hulp nodig. Je moet echter wel een gezonde levensstijl en een gezond gewicht behouden om te voorkomen dat hypertensie (een hoge bloeddruk) zich kan ontwikkelen. Regelmatige lichaamsbeweging en een verminderde zoutinname kunnen je ook helpen. Je moet je wellicht nog meer bewust zijn van je levensstijl als hypertensie voorkomt in je familie.

Pre-hypertensie (een bijna te hoge bloeddruk)

Getallen hoger dan 120/80mmHg zijn een waarschuwingssignaal van je lichaam dat je beter op je gezondheid moet letten.

Wanneer je systolische (bovencijfer) druk tussen de 120 en 139mmHg is of je diastolische druk (ondercijfer) tussen de 80 en 89mmHg ligt, betekent dit dat je last hebt van pre-hypertensie.

Hoewel deze cijfers technisch gezien niet als een hoge bloeddruk worden beschouwd, ben je wel al buiten het normale bereik. Een verhoogde bloeddruk kan zomaar omslaan ineen werkelijke hoge bloeddruk, waardoor je een verhoogd risico loopt op het krijgen van hart- en vaatziekten en een beroerte.

Er zijn geen medicijnen nodig voor pre-hypertensie, maar houd het in de gaten. Je zult echt gezondere levensstijlkeuzes moeten maken. Een evenwichtig dieet en regelmatige lichaamsbeweging kunnen je helpen om je bloeddruk te verlagen tot een gezond bereik en voorkomen dat je pre-hypertensie zich ontwikkelt tot echte hypertensie.

Hypertensie: fase 1

Je wordt meestal gediagnosticeerd met een hoge bloeddruk als je systolische bloeddruk tussen de 140 en 159mmHg is of als je diastolische bloeddruk tussen de 90 en 99mmHg is. Dit wordt beschouwd als hypertensie fase 1.

Je arts kan je helpen bij het meten en volgen van je bloeddruk om te bevestigen of het te hoog is. Je moet wellicht beginnen met het gebruik van medicijnen als je bloeddruk niet na een maand na het aannemen van een gezonde levensstijl wordt verbeterd.

Als je 60 jaar of ouder bent en geen geschiedenis hebt van een beroerte, diabetes of een chronische nierziekte, kan je arts de behandeling met medicatie niet nodig vinden, tenzij je bloeddruk regelmatig hoger is dan 150/90mmHg.

Hypertensie: fase 2

Hypertentie fase 2 geeft aan dat je aandoening ernstig aan het worden is. Als je bloeddruklezing een bovencijfer van 160 of meer of een ondercijfer van 100 of meer toont, wordt dit beschouwd als hypertensie fase 2.

In dit stadium zal je arts een of meer medicijnen aanraden om je bloeddruk onder controle te houden. Maar je moet niet alleen op medicijnen vertrouwen om je hypertensie te behandelen. Het veranderen van levensstijlgewoonten zijn net zo belangrijk in fase 2 als in de andere fases.

Sommige medicijnen die een gezonde levensstijl kunnen aanvullen, omvatten:

• ACE-remmers om de bloedvaten te ontspannen
• Alpha-blokkers die worden gebruikt voor het verminderen van de arteriële weerstand
• Bèta-blokkers om de hartslag te verlagen en de bloedvaten te ontspannen
• Calciumkanaalblokkers om de bloedvaten te ontspannen
• Diuretica om de hoeveelheid vloeistof in je lichaam te verminderen, inclusief het vocht in je bloedvaten

Gevarenzone

Een bloeddruklezing van boven de 180/110mmHg duidt op een ernstig gezondheidsprobleem. Deze hoge metingen worden beschouwd als een "hypertensieve crisis". Een bloeddruk in dit bereik vereist dringende behandeling, zelfs als er geen bijbehorende symptomen zijn.

Je moet meteen medische hulp zoeken als je bloeddruk in dit bereik ligt en symptomen ervaart zoals:

• Pijn op de borst
• Kortademigheid
• Visuele veranderingen
• Symptomen van een beroerte, zoals verlamming of verlies van spiercontrole in het gezicht of elders in het lichaam
• Bloed in de urine
• Duizeligheid
• Hoofdpijn

Soms kan er tijdelijk een hoge lezing optreden en dan worden de cijfers weer normaal. Als je bloeddruk op dit niveau meet, zal je arts waarschijnlijk een tweede meting uitvoeren nadat een paar minuten zijn verstreken. Een tweede hoge meting geeft aan dat u zo snel mogelijk of onmiddellijk behandeling nodig heeft, afhankelijk van of je een van de hierboven beschreven symptomen hebt of niet.

Een normale bloeddruk is dus 120/80. Maar heb je je wel eens afgevraagd wat die bloeddrukgetallen betekenen? Artsen noemen ze systolische (het bovenste getal) en diastolische (de onderste getal) bloeddruk. Het kennen van beiden is belangrijk en kan in het uiterste geval je leven redden.

Wat betekent het systolische bloeddruk getal?

Als je hart slaat, knijpt het samen en duwt het je bloed door je slagaders naar de rest van je lichaam. Deze kracht zorgt voor druk op die bloedvaten en dat is je systolische bloeddruk.

Een normale systolische druk is lager dan 120.

Een lezing van 140 of meer is hoge bloeddruk (ook wel hypertensie genoemd).

Wat betekent het diastolische bloeddruk getal?

De diastolische lezing of het onderste getal is de druk in de bloedvaten wanneer het hart tussen de slagen rust. Dit is de tijd waarop het hart zich vult met bloed en zuurstof krijgt.

Een normale diastolische bloeddruk is lager dan 80.

90 of hoger is hoge bloeddruk.

Hoe wordt de normale bloeddruk gemeten?

Een arts of verpleegkundige zal je bloeddruk meten met een klein apparaat wat verbonden is met een opblaasbaar manchet. Het is simpel en pijnloos.

De persoon die je bloeddruk neemt, wikkelt de manchet om je bovenarm. Sommige manchetten gaan om de onderarm of de pols, maar deze zijn vaak minder nauwkeurig.

Jouw arts of verpleegkundige zal een stethoscoop gebruiken om te luisteren naar het bloed dat door je slagader beweegt.

Deze persoon zal de manchet opblazen tot een hogere druk dan jouw systolische bloeddruk en het zal strak om je arm zitten. Dan zal het losgemaakt worden. Naarmate de manchet leegloopt, is het eerste geluid dat ze door de stethoscoop horen de systolische bloeddruk. Het klinkt als een lawaai. Het punt waar dit geluid wegvalt, markeert de diastolische bloeddruk.

Bij een bloeddruklezing komt het systolische getal altijd eerst en dan het diastolische getal. Jouw getallen kunnen bijvoorbeeld "120 over 80" zijn of geschreven als 120/80.

Hoe vaak moet ik mijn bloeddruk laten controleren?

Als je bloeddruk normaal is (rond de 120/80), moet je het tenminste om de 2 jaar of frequenter laten controleren zoals je dokter het heeft voorgesteld.

Als je bloeddruk bijna te hoog is (prehypertensie genoemd) - systolische bloeddruk tussen 120 en 139 of een diastolische bloeddruk van 80 tot 89 - moet je het tenminste elk jaar of vaker laten controleren. Afhankelijk van de vraag of je andere medische problemen hebt, kan een “bijna te hoge" lezing als te hoog worden beschouwd.

Als je lezing 140/90 of hoger is, heb je hoge bloeddruk en moet je je arts bezoeken. Je moet dan wellicht medicijnen gaan gebruiken.

Kan ik mijn bloeddruk thuis controleren?

Het controleren van de bloeddruk thuis is belangrijk voor veel mensen, vooral als je hoge bloeddruk hebt. Bloeddruk meten in je eigen omgeving is vaak veel betrouwbaarder dan een meting bij de huisarts. Het feit dat je bij de huisarts bent, zal de bloeddruk onwillekeurig laten stijgen, waardoor de meting niet erg nauwkeurig is. Dit heet ‘het witte jassen syndroom’.

Ja, dit bestaat echt. De stress van het naar een dokter gaan verhoogt je bloeddruk, maar als je thuis bent, is het weer normaal.

Vraag je arts aan om een ​​gebruiksvriendelijke bloeddrukmonitor voor thuis aan te bevelen. Zorg ervoor dat de manchet goed past. Als je arm te groot is voor de manchet, kan de lezing hoger zijn dan je bloeddruk in het echt is. Vraag je arts om een ​​grotere manchet of zorg ervoor dat je een thuismonitor koopt met een manchet die bij je past.

Je kunt ook een pols bloeddrukmeter gebruiken, maar dan is het vaak niet zo accuraat. Volg de aanwijzingen die bij het apparaat komen om ervoor te zorgen dat je het correct gebruikt.

Het maakt niet uit welk type bloeddrukmeter je hebt, het is een goed idee om het mee te nemen naar je dokter. Je kunt zijn lezing dan vergelijken met de getallen die je arts krijgt, om er zeker van te zijn dat de getallen overeenkomen. Je moet cafeïne, sigaretten en oefeningen gedurende minstens 30 minuten voor de test vermijden.

Als je je bloeddruk thuis opneemt, moet je rechtop in een stoel gaan zitten en beide voeten op de grond plaatsen. Vraag je arts of verpleegster om je de juiste manier te geven om je arm te positioneren, zodat je het nauwkeurig kunt meten.

Wanneer je thuis je bloeddruk regelmatig controleert, moet je dat op hetzelfde moment van de dag doen, zodat de aflezingen consistent zijn. Neem dan een aantal aflezingen van ongeveer 1 minuut uit elkaar. Zorg ervoor dat je deze aflezingen opschrijft.

Neem je bloeddrukjournaal mee naar de dokter, zodat je over eventuele veranderingen in uw getallen kunt praten. Jouw arts zal beslissen of je medicatie voor je bloeddruk nodig hebt.

Zelfs als je bloeddruk hoog is, heb je waarschijnlijk geen symptomen. Daarom wordt hoge bloeddruk vaak de 'stille moordenaar' genoemd. Het eerste symptoom van onbehandelde hoge bloeddruk kan een hartaanval, een beroerte of nierbeschadiging zijn.

Een bloeddruk die te laag is (Hypotensie)

Een lage bloeddruk staat ook wel bekend als hypotensie. Een bloeddruklezing van 90/60mmHg of lager wordt beschouwd als hypotensie. Dit kan gevaarlijk zijn omdat een te lage bloeddruk je lichaam en hart niet genoeg zuurstof zal bieden. Enkele mogelijke oorzaken van hypotensie kunnen onder meer zijn:

• Problemen met het hart
• Uitdroging
• Zwangerschap
• Bloedverlies
• Een ernstige infectie (septicemie)
• Anafylaxie
• Ondervoeding
• Endocriene problemen
• Het gebruik van bepaalde medicijnen

Het meten van je bloeddruk thuis

Als je besluit om je bloeddruk thuis te meten, moet je een bloeddrukmeter aanschaffen. Er is een breed scala aan bloeddrukmeters beschikbaar, maar het is belangrijk om de bloeddrukmeter te kiezen die het beste bij je past en die nauwkeurig om je arm aansluit.

Automatische bloeddrukmeters

Er zijn veel verschillende soorten bloeddrukmeters voor thuisgebruik te vinden, maar het is het makkelijkst om een ​​meter te gebruiken die volledig automatisch (digitaal) is. Kies er een die je bloeddruk bij je bovenarm meet, in plaats van bij je pols of je vinger. Bloeddrukmeter die bij je bovenarm meten geven meestal de meest accurate en consistente resultaten.

Zorg ervoor dat je meter nauwkeurig is

Zorg ervoor dat de bloeddrukmeter voor thuisgebruik die jij kiest, 'klinisch gevalideerd' is, zodat je zeker weet dat de meter nauwkeurig meet. Dit betekent dat de digitale meter is onderworpen aan verschillende testen om ervoor te zorgen dat het resultaat dat het geeft net zo betrouwbaar is als de meting door een arts.

Zorg ervoor dat je de juiste manchet maat hebt

Een bloeddrukmeter voor om je bovenarm zal met een manchet komen die je om je arm moet wikkelen. Als je een manchet gebruikt die veel te strak of te los zit zal je bloeddruk niet correct worden opgemeten. Meet om je bovenarm in het middelpunt tussen je schouder en elleboog en kies een manchet maat uit de onderstaande tabel.

• Manchet maat = 18-22 cm = Klein
• Manchet maat = 22-32 cm = Middelmatig
• Manchet maat = 32-45 cm = Groot

De meeste bloeddrukmeters voor thuis zullen een middelgrote manchet hebben. Je kunt eventueel nog een aparte manchet bestellen.

Kies een digitale meter die past bij je budget

Bloeddrukmeters kunnen flink in prijs variëren. Dit hangt meestal af van het aantal extra functies die de meter biedt zoals bijvoorbeeld een ingebouwd geheugen.

Alles wat je nodig hebt om je bloeddruk correct te kunnen meten is een klinisch gevalideerde monitor en een pen en een stukje papier om je aflezingen op op te schrijven. Extra functies kunnen handig zijn, maar ze zijn zeker niet noodzakelijk. Kies een bloeddrukmeter voor thuisgebruik die je je kunt veroorloven.

Houd je bloeddrukmeter voor thuisgebruik gekalibreerd.

Omdat je bloeddrukmeter automatisch werkt, moet deze minstens eenmaal in de twee jaar opnieuw gekalibreerd worden, zodat je zeker weet dat je meter nauwkeurige resultaten blijft geven. Om je automatische bloeddrukmeter opnieuw te laten kalibreren, moet je het terugsturen naar de fabrikant. Er zal waarschijnlijk een vergoeding voor deze dienst worden gevraagd.

Ook kun je je bloeddrukmeter meenemen naar je huisarts om de uitgelkezen waarden te vergelijken met die van de huisarts. Op deze manier kun je snel en goedkoop bepalen of je bloeddrukmeter nog steeds betrouwbaar is.

Hoe gebruik je een bloeddrukmeter?

Er zijn een paar eenvoudige stappen die je kunt volgen om er zeker van te zijn dat je je bloeddruk nauwkeurig meet.

Voordat je je bloeddruk meet moet je rekening houden met de volgende zaken:

• Veel dingen kunnen je bloeddruk tijdelijk verhogen. Zorg ervoor dat je niet naar het toilet moet en dat je niet net een grote maaltijd hebt gegeten. Meet je bloeddruk niet binnen 30 minuten na het drinken van cafeïne of het roken van een sigaret.
• Draag loszittende kleren zoals een t-shirt met korte mouwen, zodat je je mouw comfortabel kunt opstropen.
• Gebruik altijd dezelfde arm voor de bloeddrukmeting, aangezien elke arm een andere lezing geeft. Gebruik indien mogelijk de arm die je ook bij je arts of verpleegkundige gebruikt.
• Voordat je begint, kun je vijf minuten rusten. Je moet op een rustige plek zitten, bij voorkeur bij een bureau of tafel, met je arm op een stevige ondergrond en je voeten plat op de vloer.
• Zorg ervoor dat je arm wordt ondersteund en dat de manchet om je arm op hetzelfde niveau als je hart ligt. Je kunt je arm met een kussen ondersteunen om er zo zeker van te zijn dat het op de juiste hoogte ligt. Je arm moet ontspannen zijn en dus niet gespannen.

Hoe kun je je bloeddruk met behulp van een bloeddrukmeter voor thuis meten?

• Doe de manchet om volgens de instructies die bij de meter zijn geleverd.
• Zorg ervoor je ontspannen bent en dat je ergens comfortabel kunt zitten. Als je angstig bent of als je je ongemakkelijk voelt zal dit je bloeddruk tijdelijk verhogen.
• Wanneer je je lezing opneemt blijf dan stil zitten. Bewegen en praten kan van invloed zijn op je lezing.
• Neem twee of drie keer je bloeddruk op met pauzes van ongeveer twee minuten en reken vervolgens het gemiddelde uit. Sommige mensen zullen merken dat hun eerste lezing veel hoger is dan de volgende lezingen. Als dit ook voor jou geldt, houd dit dan in je achterhoofd.
• Houd de lezing zowel in het geheugen van je meter als op de computer of op een stukje papier bij.

Tips voor het opnemen van je bloeddrukmetingen

• Rond je metingen niet naar omhoog of naar omlaag af - als je onnauwkeurige cijfers van je bloeddruk bijhoudt, kan dit de behandeling die je krijgt beïnvloeden.
• Wees niet meteen bang als je een onverwachte hoge lezing krijgt - een eenmalige hoge lezing is niets om je zorgen over te maken. Meet je bloeddruk later opnieuw maar als je constateert dat het na een bepaalde periode toch hoog blijft, raadpleeg dan wel een arts of verpleegkundige.
• Controleer je bloeddruk niet te vaak - je kunt je dan zorgen maken over kleine veranderingen in je lezing. Dit kan je bloeddruk op korte termijn verhogen.

Preventieve maatregelen tegen een hoge bloeddruk

Zelfs als je gezonde cijfers in je lezingen hebt moet je preventieve maatregelen nemen om je bloeddruk binnen het normale bereik te houden. Dit zal ook helpen voorkomen dat je hypertensie of een hartziekte ontwikkelt.

De volgende preventieve maatregelen kunnen helpen om een hoge bloeddruk te verlagen of zelf te laten verdwijnen:

• Verminder de inname van zout. Ideaal gezien mag je niet meer dan 2.300 mg per dag binnenkrijgen. Volwassenen die al hypertensie hebben, moeten hun natrium inname beperken tot 1500 mg.
• Voeg geen zout toe aan je voedsel omdat dit je totale natriuminname zou kunnen verhogen.
• Eet liever geen bewerkte voedingsmiddelen. Veel van deze voedingsmiddelen zijn ook laag in voedingswaarde en zeer hoog in natrium.
• Verminder je cafeïneinname. Overleg met je arts om te kijken of de gevoeligheid van cafeïne een rol speelt in jouw bloeddrukmetingen.
• Doe vaker oefeningen. Consistentie is essentieel bij het handhaven van een gezonde bloeddruklezing. Het is beter om elke dag 30 minuten oefeningen te doen in plaats van enkele uren in de weekenden.
• Blijf op een gezond gewicht, of verlies indien dat nodig is wat gewicht. Het verliezen van zelfs een paar kilo kan al een invloed hebben op je bloeddrukmetingen.
• Leer beter om te gaan met stress. Rustige oefeningen, yoga of zelfs 10 minuten meditatie kan je bloeddruk al verlagen.
• Verminder je alcoholinname. Afhankelijk van je situatie moet je mogelijk stoppen met het drinken van alcohol.
• Stop met roken.

Naarmate je ouder wordt wordt preventie nog belangrijker. De systolische druk zal, zodra je ouder bent dan 50 jaar, gaan stijgen. Bepaalde gezondheidstoestanden zoals diabetes kunnen ook een rol spelen bij een hoge bloeddruk. Raadpleeg je arts over hoe je je algemene gezondheid kunt verbeteren en hoe je kunt voorkomen dat je een hoge bloeddruk krijgt.

Tot slot...

Je bloeddruk binnen het normale bereik houden is cruciaal bij het voorkomen van complicaties zoals hart- en vaatziekten en het krijgen van een beroerte. Een combinatie van gezonde levensstijlgewoonten en medicijnen kan je bloeddruk verlagen. Gewichtsverlies is ook erg belangrijk bij het laag houden van je bloeddruk.

Onthoud dat een enkele bloeddruklezing je gezondheid niet noodzakelijkerwijs classificeert. Bloeddrukmetingen die op verschillende tijden worden opgenomen zijn het meest nauwkeurig. Daarom is het ideaal om je bloeddruk minstens een keer per jaar door een zorgverlener op te laten nemen, of natuurlijk vaker als je metingen hoog zijn.

Een té hoge bloeddruk komt vaker voor dan je denkt. Misschien heb jij wel een te hoge bloeddruk, zonder dat je het weet. In de meeste gevallen zijn er namelijk géén merkbare symptomen, tot het moment dat het te laat is…

Zorg dus dat je deze ‘stille moordenaar’ voor bent door tijdig je bloeddruk te (laten) meten, en daarna actie te ondernemen.

Wil je weten hoe?

Dan is het nieuwe eBook over hoge bloeddruk beslist een ‘must’ voor jou. In dit eBook geef ik je belangrijke tips over hoe je je bloeddruk kunt verlagen, en hoe je het daarna in balans kunt houden.

Nieuwsgierig geworden?

Het eBook “29 bloeddruk verlagers’ kun je hier GRATIS downloaden! >>>

Bronnen

www.health.harvard.edu/heart-health/how-to-monitor-and-lower-your-blood-pressure-at-home

www.heartfailurematters.org/en_GB/What-can-you-do/Taking-your-own-blood-pressure-and-pulse

familydoctor.org/blood-pressure-monitoring-at-home/