De verslaving van slaappillen

Het lijkt allemaal zo gemakkelijk: Je kunt niet slapen, dus neem je maar een pilletje zodat je toch de nacht goed doorkomt. De volgende dag neem je er ook één, want het was zo gemakkelijk. En voor je het weet zit je wekenlang aan de slaappillen. Tegelijkertijd besef je dat je niet meer zonder kunt, en een verslaving is geboren.

Vaak heb je het niet in de gaten, maar slaappillen kunnen bij langdurig gebruik een tolerantie veroorzaken waardoor je steeds meer slaappillen nodig hebt voor hetzelfde effect. Hoe dit allemaal in elkaar steekt, lees je in dit artikel.

Soorten slaapmiddelen

Er zijn ontzettend veel verschillende slaapmiddelen verkrijgbaar.  Maar ondanks al deze doosjes, merken, vormen en kleurtjes, zijn er uiteindelijk maar 5 soorten slaapmiddelen. 5 soorten die ieder een specifieke werking hebben. Laten we deze soorten even nader bekijken:

Slaapmiddelen op basis van Melatonine

Melatonine is in staat om je biologische klok bij te stellen. Dat wil zeggen dat: Na het innemen laat je je hersenen denken dat het tijd is om te gaan slapen. Deze soort wordt heel vaak ingezet om een onregelmatig slaappatroon enigszins bij te stellen zodat er uiteindelijk weer een regelmatig slaappatroon ontstaat.

Slaapmiddelen op basis van Chloralhydraat

Deze soort wordt niet zo heel erg vaak voorgeschreven en daardoor niet zo heel erg bekend. Het is een hele lichte soort. Andere soorten zoals de barbituraten en de benzodiazepinen zijn vele malen sterker. Voordeel van Chloralhydraat is het feit dat de bijwerkingen, die ieder slaapmiddel heeft, ook veel lichter zijn.

Slaapmiddelen op basis van Barbituraten

Deze soort slaapmiddelen worden vooral ingezet als de patiënt moeite heeft met het inslapen. Je moet deze dus ook innemen vlak voor dat je écht wilt gaan slapen. Daarnaast werken ze vrij lang, waardoor je tijdens de nachtelijke uren waarschijnlijk niet wakker gaat worden. Klinkt misschien ideaal, maar zoals de meeste soorten slaapmiddelen zijn er ook vervelende bijwerkingen. Daar komen we later op terug. De meest bekende merken zijn Soneryl, Seconal, Veronal en Vesparax.

Slaapmiddelen op basis van Benzodiazepinen

Dit is misschien wel de meest gebruikte, en direct ook de meest beruchte soort. In tegenstelling tot de andere slaapmiddelen, werkt deze soort op de spieren. Ze zorgt er voor dat de spieren gaan ontspannen en dat algemene spanning in het lichaam weg wordt genomen. Bekende merken die slaapmiddelen op basis van Benzodiazepinen bevatten zijn onder andere Restirol, Normison, Rohypnol en Mogadon.

Slaapmiddelen op basis van Cyclopyrroionen

Slaapmiddelen op basis van deze stof bestaan al heel lang, maar werd steeds meer en meer voorgeschreven nadat er ernstige kritiek geleverd werd op de bijwerkingen, en dan met name de verslavende werking, van Benzodiazepinen. Waarschijnlijk was dit alleen maar een afleidingsmanoeuvre van de industrie, want er is nauwelijks verschil tussen de twee stoffen. Ook Cyclopyrroionen werken spierontspannend, en de verslavende bijwerking is hier ook duidelijk aanwezig. Het meest bekende merk wat  Cyclopyrroionen bevat is Zopliclon.

Hoewel een slaapmiddel vrij onschuldig lijkt, is er niet één soort die zonder bijwerkingen is. De meeste bijwerkingen zijn redelijk onschuldig en kunnen variëren van een droge mond en lichte hoofdpijn. Allemaal niet zo heel erg. Er zijn ook meer ernstige bijwerkingen waarbij je je af moet vragen of het gebruik van deze slaapmiddelen wel de moeite waard is. Maar de meest bekritiseerde bijwerking van alle slaapmiddelen is het feit dat er op een bepaald moment een tolerantie ontstaat waardoor je steeds meer medicijn nodig hebt om hetzelfde effect te krijgen. Dan is er duidelijk sprake van een verslaving.

De verklaring van de verslavende werking

Zoals eerder gezegd, ontstaat er bij langdurig gebruik een bepaalde gewenning van het lichaam. Dit heeft als gevolg dat je nu misschien twee slaaptabletten moet innemen om hetzelfde effect te krijgen als voorheen met 1 tablet. Deze gewenning van het lichaam heeft weer als gevolg dat je niet zomaar kunt stoppen met het gebruik van slaapmiddelen. Je lichaam heeft de dosis ‘nodig’ om te kunnen slapen en op het moment dat je in één keer stopt zullen de eerdere slaapproblemen, van voor het gebruik van de slaapmiddelen, twee keer zo sterk terugkomen. Dit alles geeft aan dat we hier over een verslaving praten. Je lichaam is afhankelijk geworden van het medicijn, en zomaar stoppen kan niet. Een situatie die op de lange termijn voor grote problemen kan zorgen, want de bijwerkingen gaan ook gewoon door. Al met al een hele slechte keuze voor je lichaam.

Laten we eens kijken wat de slaapmiddelen precies met je doen gedurende de nacht:

Op het moment dat je één of meerdere slaappilletjes inneemt slaap je misschien wel beter, tenminste voor je gevoel, maar de kwaliteit van de slaap is niet zoals het hoort te zijn.

Slapen zonder slaappil

Gedurende de nacht heb je, in normale gevallen, een behoorlijke periode waarin je droomt. De zogenaamde REM-slaap. In deze periode zijn je hersenen heel erg actief want alle informatie van die dag worden tijdens de REM-slaap verwerkt. Overdag sla je alles op in je korte termijn geheugen, je werkgeheugen. Tijdens de REM-slaap wordt alles verwerkt naar het middellange en lange geheugen, of gewoon naar de prullenmand en wordt het vergeten. Dit proces is erg belangrijk, want op deze manier ben je de volgende dag weer in staat om nieuwe indrukken op te doen in een leeg en fris werkgeheugen.

Slapen met slaappil

Als je de nacht door moet komen op een slaappil, dan heeft dat een directe invloed op je REM-slaap. Zowel kwalitatief als kwantitatief. De indrukken van de dag worden dan niet meer (volledig) verwerkt, waardoor je werkgeheugen steeds voller en voller komt te zitten. Ondanks het feit dat je denkt dat je lekker geslapen hebt, wordt je suf wakker en heb je vreselijk veel moeite om op gang te komen.

De gevolgen van abrupt stoppen met de slaappil

Op het moment dat je, na een lange tijd, plotseling stopt met het nemen van slaappillen, dan zal de REM-slaap weer normaal worden. Maar het lichaam probeert nu de verloren tijd in te halen door alles zo veel en zo snel mogelijk te verwerken. Een stuk zelfbescherming van het lichaam, want je weet maar nooit wanneer de REM-slaap weer korter wordt. Door het verwerken van de achterstand, ontstaan er tijdens de REM-slaap vaak nachtmerries. Noem het maar een soort ‘system-overload’. Deze nachtmerries zullen je dus wakker maken, en weer inslapen zal daarna heel lastig worden.

Dus, als je al voor langere tijd slaappillen slikt: Stop niet in één keer, maar bouw het heel rustig af. Alleen dan zullen de eerder genoemde effecten niet of nauwelijks optreden.

Dit verklaart dus ook dat je na het plotseling stoppen van de slaapmiddelen hoogstwaarschijnlijk veel slechter kunt slapen dan voorheen. Per saldo is er dus niets opgelost, het is alleen maar erger geworden.

Afkicken?

Door de eerder omschreven verslavende werking, en de invloed van slaapmiddelen op de REM-slaap, is het niet verstandig om zomaar te stoppen met slaapmiddelen. Nog sterker, het is zelfs gevaarlijk. Na een gebruik van enkele dagen, zal er helemaal geen probleem zijn om te stoppen, maar na enkele weken is de verslaving al duidelijk aanwezig. Er is dan sprake van een verslaving. Eén raad: Overleg in zo’n geval altijd met je huisarts over de aanpak en de snelheid van de afbouw. Dit is de meest zekere aanpak.

Pak de basis van je slaapproblemen aan!

Slaapproblemen komen natuurlijk niet zomaar. Er zijn altijd één of meerder oorzaken die hieraan ten grondslag liggen. Denk maar eens aan spanningen in je relatie, stress op het werk, problemen met je kinderen etc. Maar ook kan de oorzaak van slapeloosheid liggen in factoren zoals je slaapkamer: Is deze donker genoeg? Heb je last van geluiden van buitenaf? En je matras, is deze nog in goede conditie? Is je kussen comfortabel? Allemaal vragen die je jezelf kunt stellen om op zoek te gaan antwoorden waarom je niet goed kunt slapen.

Natuurlijke, niet-verslavende slaapmiddelen

En als je dan toch een keertje denkt dat je moeilijk in gaat slapen, om wat voor reden dan ook, grijp dan niet direct weer naar de ‘normale’ slaapmiddelen. Er zijn alternatieven waarmee je wel van alle voordelen kunt genieten, maar waar je niet afhankelijk van wordt. Er is dus niet sprake van een verslavende werking. Jazeker, dit bestaat, hoewel er maar weinig huisartsen zullen zijn die dit voor gaan schrijven. Probeer bijvoorbeeld eens bepaalde thee te drinken voordat je gaat slapen. Er zijn genoeg kruidenmixen te koop die de slaap bevorderen. Ook kan misschien de homeopathie een oplossing bieden.

Tot slot…

De verslavende werking van slaappillen is beslist niet te onderschatten. Natuurlijk is het niet erg als je zo nu en dan een pilletje neemt, maar iedere avond slaappillen nemen zal op den duur meer kwaad dan goed doen. Zoek liever naar de oorzaken van de slaapproblemen, in plaats van de oplossing te zoeken in een pilletje.

Beter voor je lichaam en geest, en zonder bijwerkingen…

Heb jij een beproefd middel, behalve slaappillen natuurlijk, om in slaap te vallen en de hele nacht door te slapen?