Geheugentraining om dementie te voorkomen of vertragen

In een maatschappij waar mensen steeds ouder worden is dementie een groeiend probleem. De medische wetenschap heeft ervoor gezorgd dat ons lichaam langer gezond en functioneel blijft maar om ons brein en onze geest gezond te houden bestaan er niet echt medicijnen of operaties.

Het kan natuurlijk niet de bedoeling zijn dat we fysiek ouder worden en geestelijk volledig aftakelen. Daarom is er de laatste decennia veel onderzoek verricht naar manieren om dementie te voorkomen en te vertragen.

En daaruit blijkt onder andere dat we ons brein in vorm kunnen houden door het voldoende training te geven.

Welke geheugenoefeningen kunnen we zoal doen om onze geest scherp te houden?

Hoewel het onderzoek naar het effect van geheugentraining op dementie en alzheimer nog volop bezig is zijn er toch al heel wat studies die lijken aan te tonen dat het regelmatig uitvoeren van een aantal oefeningen om je hersenen actief te houden en je geheugen te stimuleren ervoor zorgen dat je minder kans loopt op (voortijdige) dementie.

Eén grootschalige studie, het 'Active'-onderzoek, testte bijvoorbeeld bij bijna 3000 gepensioneerden van 65 jaar en ouder wat het effect was van een aantal eenvoudige trainingsoefeningen.

De groep kreeg tot 10 maal per week een trainingssessie en dit gedurende een vijftal weken. In de sessies werden oefeningen gedaan om het geheugen te trainen, oefeningen op het gebied van logisch redeneren en op het snel verwerken van informatie.

Het resultaat was opvallend: deze mensen bleken tot wel vijf jaar nadat ze de laatste training gevolgd hadden beter te scoren op deze domeinen dan hun leeftijdsgenoten die niet aan het programma hadden deelgenomen. En dat bleek een hele positieve invloed op hun dagelijkse leven te hebben.

Ze hadden het bijvoorbeeld gemakkelijker om goed met geld overweg te blijven gaan en om hun huishouden zelfstandig te blijven beheren.

In studies op dieren vinden we een verklaring terug van dit effect. Dieren die eenvoudige spelletjes moesten spelen om hun geheugen te trainen bleken extra proteïnes aan te maken die hen beschermden tegen de typische kenmerken (de plaques die zich in de hersenen afzetten) van alzheimer.

Ze bleken ook nieuwe zenuwcellen aan te maken en meer verbindingen tussen die zenuwcellen te maken dan hun niet-getrainde leeftijdsgenoten.

Hoewel dit soort oefeningen dementie niet volledig kunnen voorkomen kunnen ze het dus wel aanzienlijk vertragen.

Als je in je kennissenkring of in je familie mensen hebt die ouder worden dan heb je waarschijnlijk zelf ook al kunnen vaststellen dat een actief sociaal en intellectueel leven een erg groot verschil kan maken voor hoe zelfstandig en geestelijk scherp deze mensen blijven.

Mensen die geïsoleerd leven in een weinig stimulerende omgeving lijken vaak sneller achteruit te gaan dan actieve senioren. Sommige mensen zullen dan ook zelfs helemaal geen trainingen of spelletjes nodig hebben om hun geest scherp te houden.

Maar voor heel wat ouderen die niet zoveel mensen meer om zich heen hebben en die bijvoorbeeld moeilijkheden hebben zich te verplaatsen zijn deze eenvoudige oefeningen die ze thuis kunnen uitvoeren wel erg behulpzaam.

Welke oefeningen zijn het effectiefst?

Men kan z'n hersenen natuurlijk op ontelbaar veel manieren trainen. Het beste is een manier te kiezen die de persoon in kwestie zelf ook echt leuk en aangenaam vindt. Zo voelt het niet teveel aan als een verplichte dagelijkse inspanning en zal het gemakkelijker zijn deze oefening vol te houden.

Het hoeft ook niet noodzakelijk de vorm van een spel te hebben. Gewoon iets nieuws leren is ook een perfecte training en er zijn genoeg gepensioneerden die graag op latere leeftijd bijvoorbeeld nog een nieuwe taal leren, leren werken met computers of iets anders gaan studeren. Hoe nieuwer het onderwerp dat je gaat leren en hoe groter de uitdaging om dit onderwerp onder de knie te krijgen zoveel beter is de training voor je brein.

Pure geheugenoefeningen zouden ook deel moeten uitmaken van een goede mentale training. Het is goed om regelmatig schijnbaar ongestructureerde informatie te leren onthouden. Proberen zoveel mogelijk telefoonnummers uit je hoofd te leren, of alle hoofdsteden van Europa op te sommen of lijsten met films en de acteurs die erin spelen... Het kan nutteloos lijken maar het is wel een erg goede oefening voor je geheugen.

Typische 'breinbrekers' en spelletjes die mensen vaak spelen om de tijd te doden zijn vaak ook nuttige instrumenten in een mentale training. Denk daarbij aan sudoku's, scrabble, schaken, en kaartspelen bijvoorbeeld.

Nog een goede oefening is regelmatig proberen jezelf gebeurtenissen uit het verleden voor de geest te halen. Dit is iets dat je ook best kan doen in het bijzijn van vrienden die deze gebeurtenissen ook hebben meegemaakt, zo kunnen zij controleren of je geen fouten maakt. Voor elke gebeurtenis zou je je de vijf W's moeten herinneren: Wie, Wat, Waar, Wanneer en Waarom.

Tenslotte, heb je natuurlijk ook een aantal handige Apps die je hierin kunnen ondersteunen, zoek op ''mind training'' of ''memory training'' en ga er mee aan de slag!

Heb je zelf nog tips voor goede mentale trainingsoefeningen? Laat het me weten!