Goede Vetten en Slechte Vetten deel 2: Verschil tussen omega 3, 6 en 9

Klik hieronder om deel 1 te lezen:
Goede Vetten en Slechte Vetten deel 1: Intro

Vaak luisteren mensen enkel naar marketing en doen we verder weinig onderzoek. Er is echter wel degelijk verschil tussen de verschillende omega vetzuren. Maar wat is het verschil precies en waarom maakt het wat uit welke we eten?

Omega-3's

Omega-3 vetzuren zijn van groot belang voor onze gezondheid - waarschijnlijk de meest belangrijke van de drie. Een belangrijke reden hiervoor is dat ze ontstekingsremmend kunnen werken. Ontstekingen zijn vaak de oorzaak van veel van de degeneratieve ziekten waar we last van krijgen, zeker op oudere leeftijd. Zij doen dit door de pro-inflammatoire effecten van omega-6 tegen te gaan, maar daarover praten we straks pas.

ALA, EPA en DHA

Ons lichaam kan de "ouder" molecuul (ook wel “bron” molecuul genoemd) voor omega-3-vetzuren, alfa linolzuur (ALA) niet zelf maken. Daarom wordt deze omega-3 - ALA - beschouwd als een "essentieel" vetzuur. Hierna wordt de ouder ALA gemetaboliseerd in de twee meest gunstige vetzuren: eicosapentaeenzuur (EPA) en docosahexaeenzuur (DHA). Het zou moeilijk zijn om teveel lof te geven aan EPA en DHA, deze hebben beide krachtige anti-inflammatoire effecten en spelen ook een aantal andere belangrijke rollen in het lichaam.

Omdat de ouder ALA niet vervaardigd wordt door ons lichaam, en omdat het niet zo gemakkelijk omgezet wordt in de "afstammelingen" EPA en DHA is het essentieel dat we deze vetzuren via onze voeding binnen krijgen. Wat de zaak is iets moeilijker maakt is dat deze omega-3’s juist diegenen zijn die het meest ontbreken in onze moderne voeding.

Toch kunnen we deze binnenkrijgen in bepaalde voedingsmiddelen zoals wilde zalm, makreel, ansjovis, walnoten, lijnzaad en groene bladgroenten - we hoeven er alleen maar voor te zorgen om deze voedingsmiddelen op te nemen in onze dagelijkse keuzes.Bovendien kunnen ze gemakkelijker worden verkregen door hoogwaardige omega-3 supplementen in te nemen.

Omega-6's

Net als in de familie van omega-3's, is er een lid van de omega-6 familie die de rol van ouder (essentieel) vetzuur speelt: linolzuur (LA). Wat er anders is aan LA is dat het niet zo moeilijk is om te vinden in ons typisch Nederlands dieet als ALA. In werkelijkheid krijgen de meeste van ons te veel omega-6 binnen via vaak gegeten voedingsmiddelen. Omega-6’s kunnen we overvloedig vinden in veel van onze vaak gebruikte plantaardige kook oliën: sojaolie, zonnebloemolie, koolzaadolie en maïsolie (maar niet olijfolie).

Deze zijn ook veel voorkomende ingrediënten in veel van het voedsel dat we consumeren, dat is de reden waarom de meeste van ons een zwaar onevenwichtige verhouding hebben tussen omega-6 en omega-3.

De verhouding van 6 tot 3's is een belangrijke factor voor onze gezondheid, want LA heeft de neiging om het ontstekingsproces juist te versnellen. Je weet waarschijnlijk al hoe cruciaal het ontstekingsproces is om te overleven, maar dat het ook - net als alle cycli in levende systemen –wel in balans moet blijven.Als mensen er niet voor zorgen dat ze een goede balans hebben tussen omega-3 en omega-6 dan kunnen ontstekingen chronisch en problematisch worden, dit kan leiden tot hart-en vaatziekten, diabetes en de ziekte van Alzheimer –om maar een paar van de problemen te noemen.

Omega-9

Omega-9 zijn de meest voorkomende vetzuren die we tegenkomen, en zijn niet schaars in ons dieet. Deze worden ook niet als essentieel beschouwd, omdat ons lichaam zelf omega-9’s kan maken door de onverzadigde vetten in ons lichaam te gebruiken.Omega-9 vetzuren kunnen door het lichaam worden gebruikt als vervanger voor omega-3 of omega-6 wanneer deze essentiële vetten niet aanwezig zijn. Omega-9 is echter niet een ideale vervanger voor 3 en 6, en uiteindelijk zal het lichaam hier wel last van krijgen als het gebruik aan omega-3 of omega-6 chronisch blijft.

Omega-9 vinden we terug in dierlijke vetten en plantaardige oliën, in het bijzonder olijfolie. Interessant is dat de olie die door onze huidklieren wordt gemaakt hetzelfde omega-9 vetzuur is dat in overvloed gevonden wordt in olijfolie: oliezuur. Olijfolie bevat ook een verzadigd vetzuur bekend als palmitinezuur, maar geenomega-6 of omega-3'en.We hebben stapels data over de wonderbaarlijke manier waarop olijfolie onze gezondheid kan bevorderen, maar al dit onderzoek wijst naar de hoge hoeveelheid polyfenolen in plaats van de vetzuursamenstelling als de reden van de geweldige baten voor de gezondheid. Elke dag horen we meer over de sterke antioxidant, anti-inflammatoire, antistolling en antibacteriële effecten van polyfenolen in het lichaam.

Een balans is het best

Alle vetzuren hebben belangrijke eigenschappen voor het lichaam, omdat ze worden omgezet in andere moleculen die een belangrijke rol uitvoeren in de regulering, bemiddeling, het induceren, en het tegengaan van talloze lichaamsfuncties.Het is niet zozeer dat een omega van nature slecht of goed is, we moeten ze alleen in de verhouding die Moeder Natuur al ongeveer 40.000 jaar probeert voor te schrijven.

Het probleem is dat in een typisch westers dieet we teveel omega-6 en omega-9’s binnenkrijgen, zonder dat we er voor zorgen dat we genoeg omega-3’s binnenkrijgen. Hierdoor raakt het omega systeem compleet uit balans. Dit kan leiden tot een boel verschillende gezondheidsproblemen. De verhouding van omega-6 en omega-3's moet ergens tussen de 2:1 en 4:1 liggen. Echter, bij de meeste mensen in Nederland ligt deze verhouding ergen tussen de 10:1 en 30:1. Niet echt in balans dus.

Dit overzicht van de verschillen tussen de omega-3's, 6's en 9's geeft je hopelijk een beter idee over de vraag waarom we zoveel horen over een bepaald soort vetzuur ten opzichte van de andere vetzuren. Gelukkig is er een eenvoudige oplossing om de balans weer goed te krijgen. Een oplossing die, in tegenstelling tot farmaceutische anti-inflammatoire middelen of cholesterolverlagende medicijnen, niet gepaard gaat met riskante bijwerkingen.

Het is mogelijk om snel en effectief een groot deel van de inflammatoire reactie van het lichaam bij te stellen door het nemen van EPA en DHA supplementen.Wanneer de balans tussen de twee zijden is hersteld, dan wordt de kans op ontsteking verminderd en hebben de meeste mensen een betere gezondheid bereikt.

Klik hieronder om deel 3 te lezen:
Goede Vetten en Slechte Vetten deel 3: het effect van vetten op het lichaam