Wat te doen tegen Angstzweet

Met knikkende knieën ga je naar je chef, bang om ontslagen te worden. Je bent een beetje duizelig in je hoofd en het angstzweet breekt je uit. Herkenbare situatie? Het spreekwoordelijke angstzweet bestaat ook écht. Zweet wat je uitscheidt op moeilijke, angstige en stressvolle momenten.

Wat is angstzweet en wat kun je er tegen doen om het te voorkomen?

Maar eerst even wat achtergrondinformatie over wat angst met je lichaam doet.

Wat is angst?

Je herkent vast wel de lichamelijke reacties zoals knikkende knieën, duizeligheid, misselijkheid, benauwdheid en ja, ook angstzweet. Voor we ons gaan concentreren op deze laatste, angstzweet, moeten we eerst begrijpen wat angst is, en wat het met het lichaam doet.

We weten allemaal wel wat angst is, maar hoe dit te omschrijven is een heel ander verhaal. De medische omschrijving luidt als volgt:

Angst is een fysiologische toestand die gekenmerkt wordt door lichamelijke, cognitieve, emotionele en gedragscomponenten.

In gewoon Nederlands komt het hier op neer dat het een toestand is van het lichaam en de geest, die niet alleen ontstaat onder invloed van een externe factoren, maar ook kan worden getriggerd door het lichaam zelf.

Angst is een gevoel wat optreedt bij een dreigend gevaar. Het gevoel van angst ontstaat dus als het welzijn van de betreffende persoon ernstig wordt bedreigd.

Angst kan in heel veel vormen voorkomen. Natuurlijk ken je het gevoel dat je ‘je even niet op je gemak voelt’, of dat je ‘onrustig bent’. Dat zijn alledaagse vormen van angst die iedereen wel eens heeft, of gehad heeft. Er zijn ook ernstigere vormen van angst zoals paniekstoornissen en angststoornissen voor allerlei dingen of gebeurtenissen die zich in het dagelijkse leven voor kunnen doen.

Deze laatste vormen zijn in de psychiatrie de meest voorkomende stoornissen. Het is een feit dat angststoornissen vaker voorkomen bij  vrouwen dan bij mannen. Met dit laatste gegeven zouden we nu allerlei theorieën kunnen bedenken, maar dat valt nu even volledig buiten de scope van dit artikel.

Wat gebeurt er dan in de hersenen?

We weten nu wat angst is, en dat we allemaal een bepaalde vorm van angst kennen. Heel normaal allemaal, maar wat gebeurt er nu in je lichaam, en speciaal in je hersenen, op het moment dat we ons angstig voelen?

Een angstaanjagende situatie van bijvoorbeeld een erg kwade hond die op het punt staat om je aan te vallen, triggert via de hersenen een enorme reeks lichaamsreacties. De signalen passeren heel veel hersendelen en er komen bepaalde stoffen vrij die weer andere lichaamsreacties aansturen.

Laten we de opeenvolging van gebeurtenissen even grofweg op een rijtje zetten:

• Het begint natuurlijk met je ogen. Je ogen zien iets, wat door de hersenen vertaald wordt als bedreigend en angstaanjagend. Dit hoeft natuurlijk niet direct een levensbedreigende situatie te zijn, maar kan ook angst zijn voor bijvoorbeeld een ontmoeting met iemand, of voor een examen of sollicitatiegesprek.
• In de hersenen wordt deze prikkel van angst, via heel veel delen van de hersenen, uiteindelijk doorgegeven aan de hypofysevoorkwab.
• Dit deel van de hersenen geeft dan een hormoon aan het bloed af, het hormoon ACTH.
• Dit hormoon ACTH stimuleert op haar beurt weer de bijnieren die direct de twee stress-hormonen gaan produceren: Adrenaline en noradrenaline.
•  Op datzelfde moment worden er ook allerlei signalen afgegeven aan de meeste organen in je lichaam. Alle organen die nodig zijn bij de angst, de agressie en/of de verdediging, krijgen automatisch meer zuurstof en meer glucose dan de andere organen. Op deze manier kun je bijvoorbeeld altijd heel erg hard wegrennen omdat de spieren in je bloed extra zuurstof krijgen. Aan de andere kant wordt je spijvertering bijvoorbeeld in de stand-by stand gezet, want dat is van later zorg.
• Het hart begint sneller te pompen en de bloedvaten in je huid worden nauwer. Op deze manier is het zuurstofrijke bloed sneller bij de vitale organen. Dit verklaart ook de bleke huid die je vaak ziet bij angstige mensen.

Al met al een vergelijkbare reactie zoals bij stress het geval is. Als je er een beetje over nadenkt, hebben angst en stress veel met elkaar te maken. Angst zal onherroepelijk stress met zich meebrengen, maar stress betekent niet altijd dat er ook angsten zijn.

Het verschil tussen ‘gewoon’ zweet en angstzweet

Genoeg over angst nu, maar dit was even noodzakelijk om het hele proces van angstzweet te kunnen begrijpen. Zoals zo veel processen in je lichaam, is ook angstzweet, en angst in het bijzonder, een complex geheel.

We zweten allemaal. Gelukkig wel, want dit is een heel natuurlijk proces die de temperatuur van je lichaam regelt.

Je hebt twee soorten zweetklieren:

• Apocriene zweetklieren: In tegenstelling tot de eccriene zweetklieren, komen apocriene zweetklieren alleen maar op bepaalde plaatsen van je lichaam voor. Dit zijn je oksels, rond je tepels en rond je anus. Het is het zweet uit deze klieren die de bekende zweetlucht veroorzaakt. Deze zweetklieren beginnen zich pas te ontwikkelen tijdens de pubertijd. Op het moment dat het zweet aan de oppervlakte komt, is het geurloos. Geen problemen dus. Maar als het in contact komt met de bacteriën die onvermijdelijk op de huid zitten, zorgt dit voor een reactie die uiteindelijk de bekende zweetlucht veroorzaakt.
• Eccriene zweetklieren: Deze zweetklieren komen voor op je hele lichaam. Wist je dat je tussen de 2 en 5 miljoen eccriene zweetklieren hebt? Het zijn met name deze zweetklieren die een hele grote rol spelen bij de temperatuur-regeling van je lichaam. Op het moment dat de temperatuur oploopt, om wat voor reden dan ook, ga je zweten om de overtollige warmte af te voeren en zo de normale lichaamstemperatuur in balans te houden.

Op de momenten dat je angst hebt, of het nu een lichte vorm is of een echte angstaanval, ga je zweten. We noemen dit angstzweet, maar eigenlijk is dit het gevolg van de punten die ik genoemd heb in de paragraaf over wat er gebeurt in de hersenen.

Je hart gaat sneller kloppen, bloedvaten vernauwen zich en er wordt glucose aan het lichaam onttrokken om op deze manier meer energie aan bepaalde organen te kunnen geven. Zal deze acties hebben als gevolg dat je lichaamstemperatuur gaat stijgen. Je lichaamsthermometer signaleert dit en zorgt er voor dat je gaat zweten om de temperatuur weer op een normaal niveau te krijgen.

Angstzweet kun je ruiken!

Uit een recent wetenschappelijk onderzoek is voor eens en voor altijd bewezen dat je angst inderdaad kunt ruiken. Op de angstmomenten wordt het zweet vermengd met adrenaline en andere stoffen die alléén op dat soort momenten verschijnen. Natuurlijk ruik je dit niet bewust, maar onbewust heeft angstzweet een hele heftige reactie op de hersenen van de ander.

Tijdens het onderzoek moest de helft van de proefpersonen sporten, terwijl de andere helft op de één of andere manier een angstig moment moesten doormaken.

Hierna werd door een ander persoon geroken terwijl de hersenactiviteit van de ruikende persoon gemeten werd. Bij het ruiken van sportzweet, gewoon zweet dus, was er geen noemenswaardige reactie van de hersenen, behalve dan misschien het feit dat ze het vies vonden. Bij het ruiken van angstzweet was er in de hersenactiviteit een duidelijke reactie te zien.

Wat kun je doen tegen (angst)zweet?

Nu we weten hoe angstzweet ontstaat, en wat het achterliggende proces in het lichaam is, kunnen we ook concluderen dat dit niet te stoppen is. Zweet, in al haar vormen, is iets waar we mee moeten leren leven. Er zijn overigens wel behandelingen voor mensen die extreem overmatig zweten in het algemeen.

Maar specifiek angstzweet is niet iets wat je direct laat behandelen. Aan de andere kant kan het hebben van angstzweet erg gênante situaties opleveren in de vorm van natte plekken op je kleding en natuurlijk die geur. Er zijn toch een aantal dingen wat je kunt doen om het angstzweet te verbloemen en in sommige gevallen te verminderen:

• Goede hygiëne: Het zweet is, op het moment van uitscheiden, volledig geurloos. Daar ligt dus niet het probleem van de bekende zweetlucht. De vervelende zweetlucht ontstaat pas op het moment dat het zweet in contact komt met bacteriën die op je huid of in je kleding zitten. Een goede hygiëne is daarom van groot belang in de strijd tegen de geur van zweet.
• Deodorant: Het merendeel van de deodorant die op de markt is, heeft geen invloed op de aanmaak van zweet. Het enige wat ze eigenlijk doen is het maskeren van de vervelende geur. Let er wel op dat deodorant ‘bijspuiten’ gedurende de dag helemaal geen zin heeft als je shirt al vol zit met zweet. Deodorant heeft alleen maar effect op een schone huid.
• Antiperspirant: Er zijn middelen op de markt die er voor zorgen dat er minder zweet geproduceerd wordt. Dit zijn middelen met aluminiumchloride of zinkpasta. Deze zorgen er voor dat je zweetklieren op de behandelde plekken nauwer worden, en dus minder zweet uit kunnen scheiden. Bedenk wel dat je hiermee een natuurlijk proces hindert.

En dan als laatste nog een paar tips:

• Schone kleren: Trek sowieso iedere dag schone kleren aan en douche regelmatig. Indien nodig, kun je shirts meenemen naar je werk om iets schoons aan te kunnen trekken wanneer nodig.
• Oksels ontharen: Het haar onder je oksels is een broeinest van bacteriën. En het zijn juist deze bacteriën die, in combinatie met het geurloze zweet, zorgen voor de penetrante zweetgeur. Ga eens je oksels ontharen. Op deze manier hebben bacteriën, en dus vervelende geurtjes, minder kans.

Heb je zelf nog relevante tips tegen angstzweet? Laat het mij weten door hieronder een reactie achter te laten! Delan via social media wordt altijd erg gewaardeerd!