Yoga en mindfulness bij prikkelbaar darm syndroom

Prikkelbaar darm syndroom (PDS, of IBD (irritable bowel syndrome) in het Engels) is een aandoening waar veel mensen last van hebben. In Nederland gaat het ongeveer om één op de tien mensen, maar het zouden er ook meer kunnen zijn omdat niet iedereen met de klachten naar de huisarts gaat. Bij PDS heb je vaak last van je buik, dat kan zowel verstopping als diarree zijn, en misselijkheid en vermoeidheid (1). Over de oorzaak van PDS is nog geen duidelijkheid.

Hierdoor zijn er ook nog geen medicijnen die de spastische darm kunnen genezen. Maar uit ervaringen van patiënten blijkt dat het beoefenen van yoga en het tegenwoordig zo populaire mindfulness de klachten kan verlichten en de levenskwaliteit van mensen die last hebben van het prikkelbaar darm syndroom kan verbeteren.

Voedselallergie of stress?

Hoewel 'de' oorzaak van PDS nog niet bekend is, zijn er wel een aantal factoren aan te wijzen die PDS kunnen verergeren of een aanval kunnen uitlokken. Ten eerste zijn er een aantal voedingsmiddelen die de darm irriteren en die door spastische darmpatiënten maar beter vermeden kunnen worden. Hieronder vallen rood vlees, citrusvruchten, vruchtensappen en frisdrank, zoetstoffen en gekruid eten. Het lijkt er daarnaast op dat stress en hormoonspiegelwisselingen ook een aanleiding kunnen zijn voor het krijgen van PDS. En dat wordt bevestigd door het feit dat veel PDS patiënten hun klachten zien verbeteren als ze minder stress hebben. En dat heb je voor een deel zelf in de hand, want minder stress, dat kan – zelfs in een druk bestaan – door wat tijd in je leven in te ruimen voor yoga of mindfulness.

Yoga of mindfulness?

Yoga is een bekende Oosterse bewegingsleer. Er zijn heel veel verschillende soorten yoga, maar allemaal hebben ze een set met bepaalde lichaamshoudingen die regelmatig – liefst dagelijks – beoefend moeten worden. Daarnaast is meditatie vaak een onderdeel van yoga. Door te mediteren kan je 'het hoofd leegmaken' waardoor ontspanning ontstaat. En daar hebben PDS patiënten juist baat bij. Maar het beoefenen van yoga heeft nog een bijkomend voordeel. In de yogaleer zitten ook een aantal oefeningen opgenomen die juist op de darm werken en goed gebruikt kunnen worden bij PDS (2). Je kan yoga bij een (sport)school leren en er worden bijna overal in Nederland wel cursussen aangeboden.

Laat je niet afschrikken door het imago van yoga met wierrookstokjes en kaarsjes, er is tegenwoordig voor elk wat wils. De yoga die in de sportschool gegeven wordt bijvoorbeeld richt zich echt alleen maar op het uitvoeren van lichaamshoudingen en eventueel meditatie. Wil je gewoon eens proberen of het iets voor je is, dan kan je beginnen met wat oefeningen op Youtube.

Mindfulness
Mindfulness richt zich alleen op het geestelijke aspect van de ontspanning, en niet op het lichamelijke zoals de yoga dat wel doet. Mindfulness beoefenen betekent niet meer dan leven met aandacht en bewust zijn van 'het nu'. Maar dat is lastiger dan je denkt, omdat we in ons leven zoveel op de automatische piloot doen. Als dat teveel wordt en we geen tijd meer hebben om bewust te genieten van wat we belangrijk vinden kan dat stress veroorzaken, en bij mensen met PDS betekent dat dus meteen ook buikproblemen. Er worden door het land heen al aardig wat cursussen mindfulness gegeven. In plaats van met meditatie wordt er gewerkt met mindfulnessoefeningen. Op het internet kan je MP3'tjes vinden om eens te kijken of het iets voor je is.

Onderzoek laat ook zien dat mindfulness de PDS klachten kan verminderen (3).

Met yoga en mindfulness is het belangrijk te beseffen dat het geen wondermiddel is. Het kan je PDS klachten zeker verminderen, maar dan moet je wel regelmatig oefenen en volhouden.

Bronnen:

1. https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJM200106143442407
2. https://www.hindawi.com/journals/ecam/2015/398156/
3. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6502251/