Zijn fibromyalgie en Prikkelbaar Darm Syndroom aan elkaar verwant?

Fibromyalgie en Prikkelbaar Darm Syndroom (PDS, of Irritable Bowel Syndrome (IBD)) komen vaak in dezelfde patiënt voor. Uit een onderzoek uit 1999 bleek dat 30% van de proefpersonen met PDS ook fibromyalgie hadden (1). Andersom zijn de cijfers nog overtuigender; ongeveer 70% van de fibromyalgiepatiënten hebben ook last van PDS symptomen.

Als zodanig wordt PDS vaak gezien als één van de symptomen van fibromyalgie. Maar als deze ziektes zo vaak tegelijk optreden, hebben ze dan ook een dezelfde oorzaak? Of veroorzaakt de één de ander?

Fibromyalgie en PDS Fibromyalgie, ook wel bekend als 'weke delen reuma', uit zich als een chronische pijn in de spieren en het bindweefsel. Het voelt als een soort constante spierpijn (2). Daarnaast zijn er nog andere symptomen zoals hoofdpijn, depressies, slaapstoornissen, angsten, vermoeidheid en dus ook darmklachten. De oorzaak van fibromyalgie is nog onbekend maar het lijkt erop dat het slecht functioneren van bepaalde neurotransmitters, zoals serotonine, hier een belangrijke rol spelen.

Het is ook nog niet duidelijk hoe prikkelbaar darm syndroom ontstaat. Patiënten met PDS hebben vaak last van een zeurende of krampachtige buikpijn. Dit wordt veroorzaakt doordat de bewegelijkheid van de darm verstoord is. De darm kan te snel werken, wat diarree opwekt, of te langzaam, waardoor constipatie kan ontstaan. De symptomen van deze ziekte komen alleen voor in de buik.

In mei 2011 is een nieuwe richtlijn voor de behandeling van PDS uitgegeven. Hierin wordt PDS voor het eerst echt gezien als een lichamelijke ziekte in plaats van iets dat vooral 'tussen de oren' zit. Ook hier spelen neurotransmitters zoals serotonine mogelijk een rol,zij regelen namelijk de darmmobiliteit, en dat is nu juist het probleem bij Prikkelbaar Darm Syndroom.

Cognitieve gedragstherapie en antidepressiva

Hoewel fibromyalgie en PDS vaak samen voorkomen, zijn er natuurlijk ook patiënten die maar aan één van de twee ziektes lijden. Door naar de overeenkomsten tussen deze patiënten te kijken kunnen we misschien achterhalen wat de twee ziektes verbindt. Het blijkt dat zowel fibromyalgie als PDS vooral bij vrouwen voorkomen, en dat ze vaak ontstaan na een stressvolle gebeurtenis of periode in hun leven.

Cognitieve gedragstherapie en een behandeling met antidepressiva kunnen de symptomen van beide ziektes verminderen (3, 4) . Dit betekent niet dat het psychosomatische problemen zijn, of dat de patiënt zich de ziekte inbeeldt. Beide aandoeningen worden nu namelijk echt gezien als lichamelijke ziektes. Maar dat 'psychologische' behandelwijzen goed lijken te werken wijst er misschien wel op dat het ontstaan van fibromyalgie en PDS inderdaad gezocht moet worden in een verstoring van het serotonineniveau in de hersenen.

Het lijkt er dus op dat fibromyalgie en PDS een soortgelijke oorzaak hebben, en dat dit waarschijnlijk iets met neurotransmitters te maken heeft. Niets wijst erop dat de ene ziekte de andere veroorzaakt, en het is waarschijnlijker dat het ontstaan van beide aandoeningen zo dicht bij elkaar ligt dat ofwel de ene ontstaat, of de andere, of beide. Verder onderzoek moet hier beter zicht op bieden.

Bronnen:

1. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0002927099007029
2. https://www.acpjournals.org/doi/abs/10.7326/AITC202003030
3. https://www.nature.com/articles/ncprheum0245
4. https://scholar.google.com/scholar?hl=nl&as_sdt=0%2C5&q=irritable+bowel+syndrome+cognitive+behavioral+therapy&btnG=