De voordelen en nadelen van het Paleo dieet

Het is nog steeds een heel groot succes: Het Paleo-dieet. Is het een blijvertje of zal na verloop van de tijd dit dieet in de vergetelheid raken, zoals zo veel hyp-dieten. We weten het niet, en de tijd zal het leren. Wat wel duidelijk is, is het feit dat er steeds meer kritische geluiden rondom dit populaire dieet gaan klinken.

Kritische geluiden die soms op gevoel gebaseerd zijn, commentaar dat het dieet niet in de context van deze tijd past, en ook kritische geluiden vanuit de wetenschap. Deze laatste heeft inmiddels de tijd gehad om het effect te onderzoeken waar zowel de voorstanders als de critici natuurlijk dankbaar gebruik van maken.

Hoewel ik best wel een paar kritische noten bij het dieet kan plaatsen, wil ik in dit artikel de mogelijke voordelen en de geclaimde nadelen even voor je op een rijtje zetten. Op deze manier kan iedereen zijn of haar eigen keuze maken.

Even opfrissen: Wat is het principe van het Paleo-dieet?

Het principe is om te eten zoals onze voorvaders aten. Ziektes die we nu kennen bestonden in die tijd niet. Het Paleo-dieet zou er dus voor zorgen dat jij geen last krijgt van die zogenaamde welvaartsziektes. Denk hierbij bijvoorbeeld aan hart- en vaatziekten en diabetes. Het hele dieet is samengesteld vanuit het idee dat de tegenwoordige industrieel bewerkte producten vroeger niet bestonden, dus niet toegestaan zijn.

Een ander principe speelt ook mee: Ons lichaam moet zich aanpassen aan veranderde voeding. In de laatste duizenden jaren, en met name de laatste 100 jaar, is de voeding relatief met een sneltreinvaart veranderd, terwijl je lichaam dit tempo in de evolutie niet bij kan houden. Met andere woorden: Je lichaam staat nog steeds in de ‘Paleo-modus’, terwijl je wel een lekker vette, en bewerkte, hamburger bij de Mc Drive naar binnen zit te werken. Je lichaam weet niet wat te doen met al deze vreemde stoffen en zal gaan protesteren. Gevolg is dat er allemaal ziektes en aandoeningen gaan ontstaan die we nu ‘welvaartsziektes’ noemen.

Wat zijn dus de gevolgen hiervan voor het dieet?

Gezonde vetten

Het eten van gezonde vetten is een hele grote pijler onder het Paleo-dieet. En terecht, want uit de vele onderzoeken naar het effect van gezonde vetten, blijkt steeds weer dat je dan veel minder last krijgt van bijvoorbeeld overgewicht, hart- en vaatziektes, kanker en diabetes.

Magere eiwitten

Eiwitten zijn letterlijk van levensbelang voor je lichaam. Eiwitten zijn bijvoorbeeld onontbeerlijk voor de opbouw van spierweefsel en cellen. Daarnaast zorgen eiwitten ook voor een verzadigd gevoel, waardoor je automatisch minder gaat eten door een ‘vol’ gevoel.

Fruit en Groenten

We weten allemaal dat groenten en fruit een hele belangrijke bron zijn van mineralen, vitaminen en hele sterke anti-oxidanten. Al deze stoffen zorgen er voor dat je lichaam efficiënter gaat werken, en dat je je dus beter voelt. Door veel groenten en fruit te eten wordt de kans op het krijgen van bijvoorbeeld diabetes en kanker fors verlaagd. (De grote uitzondering binnen het Paleo-dieet is de nachtschadefamilie. Zie hiervoor verderop.)

GEEN Graanproducten

Graanproducten, dus ook alle meelproducten, zijn uit den boze. Paleo beschouwt graan als een bewerkt en gemodificeerd product. Bovendien kennen we granen pas sinds een paar duizend jaar, sinds we met landbouw zijn begonnen. In de Paleo-tijd waren we jagers, en géén landbouwers. Geen granen dus!

GEEN Soja-producten

Voor Soja geldt hetzelfde verhaal als voor de granen.

GEEN melk of andere (afgeleide) zuivelproducten

Ook zuivelproducten, en alle afgeleide producten hiervan, vallen onder de bewerkte producten, of je moet natuurlijk een koe in de achtertuin hebben staan. Maar dan nog past dit niet in de Paleo-lijst. In de Paleo-tijd waren we jagers, en géén veehouders.

GEEN groente en fruit uit de nachtschadefamilie

Ondanks dat de meeste producten uit de nachtschadefamilie een hele goede naam hebben op het gebied van de gezondheid, zijn deze uit den boze in het Paleo-dieet. Voorbeelden hiervan zijn aardappelen, paprika, tomaten, aubergine.

GEEN bewerkte producten

Dit is eigenlijk het meest lastige punt: Alle voeding die we kennen is op de één of andere manier wel bewerkt. Gelukkig focust Paleo op de ernstig geraffineerde producten. Denk hierbij aan brood, pasta, koekjes, snoepjes, suiker en zuivel.

De geclaimde voordelen van het Paleo-dieet

Als je het voorgaande lijstje even goed op je laat inwerken, zijn de voordelen wel duidelijk. Je krijgt geen bewerkte, industriële producten zoals suikers en geraffineerde koolhydraten, zodat je je over het algemeen beter zult voelen. Zo hebben deelnemers aan het dieet een mooiere huid, minder last van allergieën en verliezen overgewicht. Ook zijn er mensen die claimen dat ze vrolijker zijn en beter slapen. Ook krijg je met het dieet een betere weerstand.

Voor Paleo is het belangrijkste voordeel het feit dat door het vermijden van de bewerkte producten, de kans op allerlei welvaartsziektes zoals hart- en vaatziektes fors dalen. Onnodig te zeggen dat dit grote gevolgen kan hebben voor je gezondheid en je welzijn.

De geclaimde nadelen van het Paleo-dieet

Een van de grote nadelen van het Paleo-dieet is het feit dat bepaalde soorten eten volledig verbannen moeten worden. Gelukkig kun je je eten wel aanpassen, tenminste als je zelf kookt, maar als je uit eten gaat of in het buitenland bent, zal het flink lastiger worden.

Een ander groot nadeel is de toepasbaarheid voor vegetariërs, aangezien vlees en vis één van de grote pijlers is van het dieet. Je kunt dit natuurlijk opvangen met voedingssupplementen, maar dat beantwoord niet helemaal aan het Paleo-principe….

Waar veel mensen de meeste problemen mee hebben is het vermijden van de bewerkte en geraffineerde producten zoals suikers. Hoewel suiker inderdaad heel slecht is voor het lichaam, wordt het ons letterlijk met de paplepel ingegeven dat suiker lekker is en dat je dit ‘nodig’ hebt. Geloof me, er zijn meer gevallen van suikerverslaving dan je denkt. Meestal weten de betreffende personen het zelf niet eens, totdat ze er op gaan letten.

Verschillende onderzoeken

Zoals ik in de aanleiding al aangaf, zijn er ook wetenschappelijk verantwoorde onderzoeken gedaan naar de werking van het Paleo-dieet. Zo bleek uit het onderzoek van Lindeberg, in 2007, dat het Paleo-dieet een hele positieve uitwerking had op een testgroep van 29 personen die last hadden van glucose-intolerantie. De resultaten waren zelfs beter dan het eerder onderzochte Mediterrane dieet.

Een ander onderzoek werd ge gepubliceerd in The European Journaml of Clinical Nutrition. Hierbij werden 20 ‘gezonde’ mensen gecontroleerd aan een Paleo-dieet gezet. Na de testperiode van 3 weken bleek dat het gemiddelde gewichtsverlies op 2,3 kilo lag, De middelomtrek met 1,5 centimeter was afgenomen en de bloeddruk was lager. Ook was er een forse verlaging van maar liefst 72% van de aanwezigheid van het Plasminogen Activator Inhibitor-1 in het bloed. Deze stof wordt altijd in verband gebracht met hart- en vaatziektes.

Als je dus naar al deze onderzoeken kijkt, zou je kunnen stellen dat het Paleo-dieet een prima oplossing is als je gezonder wilt eten, wel of niet in combinatie met afvallen.

Is Paleo dus het ideale dieet? Nee, beslist niet!

Begrijp me goed, ik veroordeel het dieet beslist niet. Als je gezonder wilt leven, en eventueel af wilt vallen, is er niks mis met het Paleo-dieet. Mijn probleem zit meer in het hele feest er omheen. Wees nou eens eerlijk: Als je uitgaat van een dieet waarbij je alleen gezonde producten mag eten, en suikers moet vermijden, dan heb je al 90% van het Paleo-dieet te pakken. Wat ik hiermee probeer te zeggen is het feit dat je hier wel nuchter naar moet kijken, dat relativeren hier beslist op zijn plaats is.

Er zijn een aantal zaken waar het hele Paleo-verhaal aan voorbij gaat: De omstandigheden waaronder ze leefden:

• In de Paleo-tijd kregen de mensen veel meer zonlicht op de (blote) huid. Hierdoor hadden ze toen een normaal niveau aan Vitamine D. Doordat wij in deze tijd alleen maar op kantoor of in de auto zitten, heeft iedereen een chronisch gebrek aan vitamine D.
• De oermens ging slapen als het donker werd, of als het vuur de geest gaf. Tegenwoordig, met behulp van kunstlicht, blijven we wakker totdat we bijna vanzelf in slaap vallen.
• Je kunt je voorstellen dat de oermens de maaltijden anders verdeelden over de dag. Ze hadden niet de luxe van een koelkast en tupperwarebakjes waar je een gezond tussendoortje in mee kunt nemen. Aan de andere kant kan ik me voorstellen dat de oermens veel tussendoor ‘snoepte’ van bessen en zaden die ze onderweg tegenkwamen.
• De oermens was altijd actief. De hele dag door jagen, rennen en andere ‘sportieve’ activiteiten. Dit staat in schril contrast met de hedendaagse werkelijkheid waarin we ons verplaatsen met auto of trein, en tijdens onze werkdag de hele dag achter een bureau doorbrengen.

Conclusie

Het Paleo-dieet is zeker gezond. Helemaal top. Maar de hele basis van het Paleo-principe komt naar mijn smaak té veel voort uit aannames en theorieën. Met name koolhydraten verbannen is een foute aanname. Je gaat niet plotseling je overgewicht verliezen omdat je plotseling een oermens bent. Het afvallen gebeurt uiteindelijk doordat je gaat letten op WAT je doet, WANNEER je dit doet, WAT je eet en WANNEER je dit eet.

Paleo moet niet al te strikt genomen worden, maar gezien worden als een kapstok (met een mooi verhaal, dat weer wel) om voor jezelf keuzes te maken. Keuzes maken uit wat voor jou persoonlijk werkt, wat jou aanspreekt en waar jij je het beste bij voelt..