[vc_row][vc_column][vc_column_text]

Duiken: Risico's en gezondheid

Laat ik allereerst beginnen met te zeggen dat duiken een relatief veilige sport is. Ondanks het feit dat er gevaren verbonden zijn aan duiken, net als bij iedere sport, is de risico op een blessure vrij laag. Er zijn verschillende opleidingen beschikbaar, ieder met een eigen opleidingsritme en ieder met zijn eigen focus.

De bekendste hiervan in Nederland is de PADI-opleiding(1). Maar ongeacht welke opleiding je kiest, bij allemaal staat veiligheid bovenaan op het programma. Natuurlijk moet je de theorie goed kennen, moet je weten hoe je met de apparatuur omgaat, en moet je kunnen berekenen met welke snelheid je naar boven kunt gaan.

Maar bovenal wordt je opgeleid om VEILIG te duiken.

Niet alleen voor jezelf, maar ook voor je duikmaat. En daarmee komen we direct al bij regel 1 van het duiken: Ga nooit alleen duiken, ook al ben je nog zo ervaren. Een duikmaat naast je hebben is veel veiliger. Deze kan je, in geval van paniek, weerhouden om té snel naar boven te gaan, deze kan je voorzien van zuurstof als je eigen fles leeg is. En dat geldt natuurlijk ook andersom.

Maar duiken is pas veilig als je zelf serieus omgaat met alle veiligheidsregels. Niet alleen jezelf maar ook je maat, waar je blindelings op moet kunnen vertrouwen. Je leven kan immers afhangen van de ander. De opleiding kan nog zo goed zijn geweest, als je de geleerde stof niet goed toepast, dan kunnen er snel ongelukken gebeuren, waarvan sommige met fatale afloop.

Ik hoop niet dat ik je nu bang gemaakt heb, want ik ben er nog steeds van overtuigd dat duiken veilig is, mits je je aan de veiligheidsregels houdt.

Hieronder vind je niet alleen informatie over de zaken die mis KUNNEN gaan, maar ook de gevolgen van het duiken voor je gezondheid. Met name lage rugpijn is een veelvoorkomende aandoening waar duikers mee te maken KUNNEN krijgen.

Duiken en je longen

Als je aan het duiken bent, ben je totaal afgesloten van de buitenlucht. Dat mag duidelijk zijn. Dit is de reden dat duikers één of twee flessen zuurstof meenemen die, samen met een speciaal mondstuk en een drukregelaar, voor de broodnodige zuurstof zullen zorgen.

Het principe is dat de lucht uit de fles via de drukregelaar en het mondstuk in je mond komt. Je kunt gewoon in en uit ademen, want het mondstuk is zo gemaakt dat de uitgeademde lucht gewoon in het water verdwijnt, waarna weer frisse lucht uit de fles genomen kan worden.
De techniek van de drukregelaar en het mondstuk is goed, dus normaal hoef je daar geen problemen van te verwachten.

Wel moet je zelf natuurlijk enkele regels opvolgen, anders kunnen er alsnog gevaarlijk situaties optreden.

Eén daarvan is het vergroten van het volume van de lucht als je omhoog gaat naar het oppervlak. Om dit duidelijk te maken, eerst even een uitleg over de druk waar je lichaam bloot aan staat. Boven water is een druk van 1 bar, de normale druk waarin wij leven. Als je onder water gaat, dan krijg je de druk van het water daar nog eens bij. Iedere 10 meter diepte geeft 1 extra bar aan druk.

Dus als je op 40 meter diep zit, staat je lichaam bloot aan een totale druk van 5 bar (1 bar van de normale luchtdruk, en 1 bar per 10 meter diepte.). Als je bijvoorbeeld op 20 meter aan het duiken bent, sta je bloot aan 3 bar druk. Dat heeft ook gevolgen voor de ingeademde lucht.

Als je een teug lucht neemt en dieper gaat duiken, dan zal het volume van de lucht in je longen kleiner worden onder invloed van de druk. Andersom werkt dit ook, en daar zit juist ook het gevaar: Als je een teug lucht neemt op 20 meter diepte, en je houdt je adem in terwijl je naar 10 meter diepte gaat, dan zal het volume zich gaan verdubbelen.

Onnodig te zeggen dat dit schade aan de longen als gevolg zal hebben. De longblaasje kunnen dan kapot gaan waardoor er kleine luchtbelletjes in de bloedvaten komen. Als deze belletjes dan de hersenen bereiken, kan een herseninfarct het gevolg zijn. Bij het stijgen is het dus erg belangrijk om regelmatig in- en uit te ademen.

Duiken en lage rugpijn

Als je aan het duiken bent, zweef je in het water. Een geoefende duiker is dan ook volledig ontspannen en zal er dus ook geen onnodige druk uitgeoefend worden op de rug. Toch hebben veel duikers last van lage rugpijn. De oorzaak hiervan moeten we zoeken op twee punten. Ten eerst de ‘vreemde’ houding tijdens het duiken.

Gewichtsloos zweven is wel ontspannend, maar de houding is een beetje geforceerd: Horizontaal met opgeheven hoofd. Ten tweede is er het dragen van materiaal: Dit komt voornamelijk door de (letterlijk) loodzware uitrusting die meegedragen dient te worden voordat de gewichtsloosheid van het water een rol gaat spelen. De volledige uitrusting loopt al snel op naar 30 kilo, en vaak meer.

Denk maar eens aan twee gevulde duikflessen, en de loodgordel.

Het is ook bekend dat duikers die een hoger duikdiploma hebben, vaak instructeurs, meer last hebben van lage rugpijn door het gewicht van het materiaal. Vaak hebben deze gevorderde duikers meer materiaal aan hun lijf hangen en duiken ze steeds vaker onder lastige omstandigheden. Daarnaast speelt stress ook een rol, want gevorderde duikers, en zeker instructeurs, zijn verantwoordelijk voor de beginnende duikers die ze op dat moment onder hun hoede hebben.

Duiken en je oren

Je kent vast wel dat vervelende gevoel als je op hoogte in de bergen bent, dat je oren pijn gaan doen. Dit is het gevolg van de lagere luchtdruk op hoogte. Ditzelfde gebeurt ook onder water, maar dan komt de druk van de andere kant. De hogere luchtdruk zet spanning op je trommelvliezen.

Doordat de luchtdruk in je middenoor zichzelf niet automatisch aanpast, is de druk in je oor lager dan de druk buiten je oor. Dit kan enorm pijn doen, als je er niets aan doet. Uiteindelijk kunnen je trommelvliezen scheuren. Als duiker is het dus van belang om de druk gelijk te houden. Dit gaat niet zomaar, en er is enige kracht voor nodig.

Duikers noemen dit ‘het klaren van je oren’. Hierbij knijpt de duiker zijn neus dicht met twee vingers. De mond wordt dichtgehouden, waarna de duiker lucht kan ‘persen’ in het middenoor. Hierdoor is de druk aan beide kanten van het trommelvlies weer gelijk, en is de pijn en het gevaar geweken.

Tijdens het duiken moet dit op verschillende dieptes waarschijnlijk meerdere keren herhaald worden.

Duiken tijdens je vakantie

Duiken is erg in. Als je een echte waterrat bent, is het een niet te missen activiteit tijdens de vakantie. In veel gevallen wordt er dan een opleiding gedaan in het buitenland waar je dan binnen de vakantieweek je eerste diploma kunt halen. Op zich hartstikke leuk om te doen, maar hier wil ik wel een paar kanttekeningen bij zetten.

De opleidingen tijdens de vakantieperiode in het buitenland worden gegeven in de meest ideale omstandigheden: Mooi weer, lekker warm, helder zicht onder water en natuurlijk de meest exotische dieren te bewonderen. Maar wat doe je als je je diploma op Curaçao gehaald hebt?

Dan ga je later ook in Nederland duiken. Daar zijn de omstandigheden niet gelijk.

Met name het zicht is veel slechter. Als je niet opgeleid bent om ook slechtere omstandigheden de baas te kunnen, dan zou dit problemen op kunnen leveren.

Daarnaast worden de buitenlandse opleiding vaak erg snel gegeven. Je hebt een week de tijd om alle theorie, veiligheidseisen EN de praktijk tot je te nemen. Je hersenen hebben weinig tijd om alles correct te verwerken, waardoor je een deel alweer snel zult vergeten.

Het zou dus beter zijn om je opleiding in Nederland te doen. Dan heb je een hele winter om alles op een goed tempo te leren, en tijdens de praktijk wordt je geconfronteerd met soms barre omstandigheden. Als je dat onder de knie hebt, is het duiken in het buitenland voor jou een relatief gemakkelijke, en dus veilige, klus.

Er zijn heel veel duikverenigingen in Nederland die tijdens de winterperiode cursussen geven. Eerst theorie in een klaslokaal, daarna praktijk in het zwembad en tijdens het laatste deel zal de nadruk liggen op ervaring in Nederlands buitenwater.

Tot slot…

Duiken is een veilige sport, dat hebben we al vastgesteld. Maar als je zelf de veiligheid niet zo nauw neemt, kunnen er wel degelijk ongelukken gebeuren, soms met fatale gevolgen. De opleiding is daarom van groot belang. Een opleiding waarin de veiligheid helemaal centraal staat.

En voor wat betreft deze opleiding: Het is beter om je duikdiploma in de Nederlandse wateren te halen, waardoor je geconfronteerd wordt met de meest uiteenlopende omstandigheden. Als je dan later in het buitenland gaat duiken, vaak onder vrij ideale omstandigheden, hoeft dat dus helemaal geen problemen meer op te leveren.[/vc_column_text][vc_toggle title="Bronnen:" open="false"]1. http://www.padi.com/scuba/?LangType=1043[/vc_toggle][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column width="1/1"][/vc_column][/vc_row]