Je hormonen uit balans? (hormonale onbalans)

De meeste mensen denken dat als je lengte en gewicht enigszins in balans zijn, dus als er geen sprake is van een overgewicht of obesitas, dat het dan allemaal wel goed zit. Je lichaam is in balans. Maar dat is beslist niet het enige wat een goede verhouding moet hebben, je innerlijke moet ook in balans zijn.

Niet alleen een mentale balans is belangrijk, of de juiste balans in Omega-3 en Omega-6, maar ook de balans in je hormonen. Net als zoveel stoffen in je lichaam moet er een juiste balans zijn zodat ze hun belangrijke werk op een optimale manier kunnen doen.

Wat zijn hormonen precies?

Hormonen kun je zien als de boodschappers van het lichaam. Ze worden door het lichaam zelf aangemaakt en hebben invloed op de meest uiteenlopende soorten processen in het lichaam. Ze kunnen bijvoorbeeld weefsels of bepaalde organen aanzetten tot een actie, als daar een goede reden voor is.

Het betreffende orgaan moet dan natuurlijk wel ‘ontvankelijk’ zijn voor het hormoon, het orgaan moet een zogenaamde ‘receptor’ hebben. Op het moment dat het hormoon zich verbindt met de receptor (de ontvanger), wordt er een proces in werking gezet, of juist gestopt. Belangrijke invloed hebben de hormonen bijvoorbeeld op de ontwikkeling van de geslachtsorganen, de geslachtsdrift, bloeddruk,  rijping van de geslachtscellen en het in gang zetten van alle voorzieningen voor een zwangerschap.

Hormonen uit balans

Als alle hormonen goed in balans zijn, is er geen vuiltje aan de lucht en werkt de boodschappendienst prima. Maar als er bepaalde hormonen ontbreken, of juist té veel van een bepaalde soort zijn, kunnen er hele gekke dingen gebeuren. De meest duidelijke voorbeelden hiervan zijn de momenten waarop een vrouw zwanger is, of wanneer een vrouw in de overgang is. De hormonen zijn dan volledig in de war, en zoals bekend kan iemand dan erg onvoorspelbaar reageren, op allerlei gebied.

Maar als je hormonen uit balans zijn zonder dat je zwanger bent, in de overgang bent of dat er sprake is van een menstruatie, dan is er meer aan de hand. Dan zal dit zich niet zomaar 1-2-3 herstellen. Maar dat het hersteld moet worden is wel duidelijk.

De oorzaken van hormonale onbalans

Er kunnen allerlei oorzaken zijn waardoor de hormoonspiegel in de war raakt. Over het algemeen wordt aangenomen dat een langdurig fout voedingspatroon een hele belangrijke oorzaak is, met door het vele eten van geraffineerd, industrieel geproduceerd voedsel. Ook hebben E-nummers en vervuiling van de buitenlucht een invloed hierop.

Maar hormonale disbalans kan bijvoorbeeld ook ontstaan door een té eenzijdige training. Natuurlijk is sporten altijd goed voor je lichaam en je algemene gezondheid, maar eenzijdig sporten zorgt ook voor een eenzijdige stimulatie in je lichaam, waaronder je hormonen.

Tips om de hormoonbalans te herstellen

Om je hormonen (weer) in balans te krijgen, of in balans te houden, heb ik een aantal tips voor je. Ga nou niet direct alle tips tegelijkertijd toepassen, maar maak gebruik van de tips die het beste bij jouw levensstijl en voedingspatroon passen, en kijk dan na een tijdje wat er gebeurt met je lichaam, met je gevoel.

Hierbij de tips:

1. Vermijd de Omega-6 vetzuren

Omega-vetzuren zijn goed voor je lichaam, dat is waar. Maar ook hier moet een balans in zijn. Voor een optimale werking is de balans tussen Omega-3 en Omeag-6 van groot belang. De wetenschap weet het niet precies, maar over het algemeen wordt aangenomen dat een verhouding tussen de 1:3 en 1:5 een juiste verhouding is.

Als deze balans niet goed is, heeft dat direct gevolgen voor je hormonen. Aangezien je in normale voeding al véél te veel Omega-6 binnenkrijgt, is het beter om deze deels proberen te vermijden om de verhouding met Omega-3 recht te trekken. Wist je dat de gemiddelde Nederlander een verhouding Omega-3 en Omega-6 heeft van 1:20? Juist ja, veel te veel Omega-6 dus!

2. Vermijd giftige stoffen

We gebruiken ze bijna dagelijks, en ademen in het in veel gevallen ook nog eens in. Denk bijvoorbeeld eens aan pesticiden, chemicaliën die je in het huishouden gebruikt, plastic en zelf het matras waar je op slaapt. Ze bevatten allemaal in meer of mindere mate giftige stoffen waar je lichaam vaak geen raad mee weet.

Deze giftige stoffen zijn vaak gemene insluipers die zich voordoen als hormonen, waardoor het lichaam zelf geen reden ziet om nog meer hormonen aan te maken. Maar de nep-hormonen zijn niet de boodschappers die je zou verwachten, maar brengen juist schade aan. Een giftige stof in de vermomming van een hormoon. Erg slim!

Vermijd dus zo veel mogelijk deze giftige stoffen. Verban bijvoorbeeld al je chemicaliën uit je keukenkastje en vervang dit door natuurlijke schoonmaakproducten. Kijk ook eens kritisch naar je slaapomstandigheden: Niet alleen je matras, maar ook of je het raam open hebt in de nacht terwijl je naast een drukke weg snelweg woont.

3. Laat die koffie nou eens staan

Zelf hou ik wel van een goed bakje koffie, maar ik weet ook dat de cafeïne in de koffie het endocriene systeem behoorlijk in de war kan schoppen. De cafeïne zelf heeft niet zo veel invloed, maar in combinatie met bijvoorbeeld een zwangerschap, reeds aanwezige giftige stoffen of stress, versterkt de cafeïne het effect.

Het is natuurlijk de beste oplossing om je koffie helemaal te laten staan, maar dat zal moeilijk zijn voor een groot deel van koffiedrinkend Nederland. Als je dan toch koffie wilt drinken, kun je eens proberen om een flinke scheur kokosolie aan de koffie toe te voegen, even in de blender, en je hebt een koffie die smaakt als een latte, maar dan met een schat aan gezonde vetten!

5. Voldoende slapen

Slapen is van groot belang. Niet alleen voor je hormonale balans, maar voor je algehele gezondheid. Zonder voldoende slaap zullen je hormonen nooit in balans zijn, wat je voor de rest ook doet. Slapen is dus de basis van alles, punt uit!

6. Supplementen

Als we allemaal in een volmaakte werend zouden leven, zou de hele markt van voedingssupplementen niet bestaan. Dan zouden we allemaal gezond en gevarieerd eten en zouden we allemaal geen last meer hebben van allerlei welvaartskwaaltjes. We zouden dan voldoende vitamine D aanmaken doordat we regelmatig buiten zouden zijn, dan zou er geen stress zijn en zouden we voldoende lichaamsbeweging krijgen. Maar helaas is dat niet de werkelijkheid. Om die reden kunnen bepaalde voedingssupplementen een goede aanvulling zijn op je dagelijkse voedingspatroon, mits dit natuurlijk met mate gebeurt.

7. Lichaamsbeweging

Bewegen en sporten is heel goed voor je lichaam, maar ga dit vooral niet overdrijven als je je hormoonbalans weer wilt herstellen. Té overdreven sporten zal de situatie op de korte termijn alleen maar verergeren. Hou het voor nu even op ontspannende beweging zoals zwemmen en wandelen. Je beweegt, je ontspant jezelf en elimineert dus ook voor een groot deel de stress.

8. Gebruik méér kokosolie

Van de vele soorten olie die beschikbaar zijn, en waar soms een magische werking aan toegeschreven wordt, is kokosolie toch wel de beste keuze. Niet alleen is kokosolie erg stabiel, dus kun je het zonder problemen gebruiken bij bakken en braden zonder dat er oxidatie optreedt. Maar daarbij is kokosolie ook een leverancier van de bouwstenen voor de productie van je hormonen. Voor een maximaal resultaat kun je een kwart glas kokosolie per dag innemen. Je kunt het bijvoorbeeld mengen met de koffie of met de thee, zoals eerder beschreven.

9. Vermijd extreem dieten, of crash dieten

Als je een heel streng dieet gaat volgen, staat je hele lichaam op zijn kop, inclusief je hormonen. Zorg dat je éérst je hormonen op orde hebt, voordat je gaat lijnen. En als je dan toch wilt lijnen, doe dit dan door gewoon gezond en gevarieerd te eten. Bedenk dat een goede hormoonbalans een grote hulp is bij het afvallen. Extreem dieten zal daar beslist géén positieve bijdrage aan leveren.

10. Vermijd kunstmatige zoetstoffen

Ga eens denken aan een suikervrij bestaan. Ja, ik weet het, erg moeilijk, maar toch de moeite waard om het eens te proberen. Vermijd niet alleen geraffineerde suikers, maar ook kunstmatige zoetstoffen zoals zoetjes voor de koffie, en ook zoetstoffen dioe in der de E-nummers vallen, zoals Aspartaam. Laat dus de cola even staan, even geen suiker in de koffie en in de thee, en kijk op de etiketten van producten waar je over twijfelt.

Tot slot

We spraken in dit artikel over de balans in je hormonen, maar hier wil ik wel even een duidelijke kanttekening bij maken: Een lichaam in balans is véél meer dan alleen de hormonen, de omega vetzuren, of je lengte/gewicht. Je moet je lichaam bekijken als één groot raderwerk waarbij alles, groot en klein, een eigen functie heeft.

Valt daar iets uit, of werkt iets niet goed meer, dan valt er dus een radertje uit waardoor de achterliggende processen niet voldoende meer werken. Bekijk je lichaam dus als een geheel en werk er aan om je TOTALE lichaam in een goede en gezonde balans te krijgen!