Zonder hormonen zouden we niet kunnen leven. Hormonen zijn één van de meest voorkomende en essentiële chemische boodschappers in het menselijk lichaam. Hormonen regelen constant verschillende aspecten binnen ons lichaam. Hormonen helpen bijvoorbeeld bij het reguleren van onze lichaamstemperatuur, bloeddruk en de bloedsuikerspiegel.
Wanneer we jong zijn dan helpen hormonen ons “groot worden” en tijdens de tienerjaren zijn hormonen de drijvende kracht achter de puberteit.
Maar wat voor een invloed heeft de natuurlijke daling van sommige hormonen op het verouderingsproces? Dit is niet altijd even duidelijk. Hoewel een paar voorstanders ervan overtuigd zijn dat hormoonsupplementen het verouderingsproces zouden kunnen verminderen en misschien zelfs tegengaan is het wetenschappelijk bewijs voor deze claims niet altijd aanwezig.
Vandaar dat we vandaag kijken naar de correlatie tussen hormonen en jong blijven.
Wat is een hormoon precies?
Voordat we kunnen kijken naar de correlatie tussen hormonen en jong blijven moeten we eerst kijken waar we het precies over hebben. Hormonen zijn krachtige chemicaliën die ervoor zorgen dat ons lichaam normaal kan werken. De term hormoon is afgeleid van het Griekse woord, ‘hormo’, dit betekent in het Grieks ‘in gang zetten’.
Dat is precies wat hormonen in het lichaam doen. Ze stimuleren, reguleren en controleren de functie van de verschillende weefsels en organen.
Hormonen zijn in bijna elk biologisch proces betrokken, waaronder seksuele reproductie, groei, metabolisme, en het immuunsysteem. Er zijn verschillende klieren waar hormonen worden aangemaakt, bijvoorbeeld de hypofyse, schildklier, alvleesklier, bijnieren, eierstokken en testes. Deze laten verschillende hormonen in het lichaam los wanneer deze nodig zijn.
Hormoonspiegels kunnen ook toenemen naar mate we ouder worden, een voorbeeld hiervan is het schildklierhormoon. Dit helpt bij het regelen van de hoeveelheid calcium in het bloed en onze botten. Echter, de meeste hormonen, zoals testosteron bij mannen en oestrogeen bij vrouwen, worden geleidelijk minder naarmate we ouder worden.
Er wordt steeds meer onderzoek gedaan om te kijken of bepaalde hormoonsupplementen ervoor zouden kunnen zorgen dat mensen zich jonger voelen of dat we de veroudering tegengaan. Hoewel er wel verschillende interessante onderzoeken zijn gedaan is het belangrijk om te weten dat een teveel aan hormonen ook schadelijke bijwerkingen zou kunnen veroorzaken.
Testosteron voor mannen
Vraag een gemiddelde man op de markt over testosteron en je hoort waarschijnlijk dat dit het hormoon is dat ervoor zorgt dat een jongen een man wordt. Testosteron is inderdaad een belangrijk geslachtshormoon dat een belangrijke rol speelt in de puberteit. Bij mannen regelt het niet alleen sekslust (libido), het helpt ook bij het regelen van de mannelijke botmassa, vetverdeling, spiermassa en kracht.
Daarnaast helpt het ook nog eens bij de productie van rode bloedcellen en zaadcellen. Maar in tegenstelling tot wat sommige mensen geloven is testosteron niet uitsluitend een mannelijk hormoon. Vrouwen produceren ook kleine hoeveelheden testosteron in hun lichaam. Bij mannen wordt testosteron geproduceerd in de testes. De hoeveelheid testosteron in de testes wordt gereguleerd door de hypothalamus en de hypofyse.
Naarmate mannen ouder worden produceren hun testes vaak wat minder testosteron dan dat ze dat vroeger deden, zeker minder tijdens de pubertijd. Het is voor onderzoekers echter niet geheel duidelijk hoeveel de testosteron productie omlaag moet om schadelijke effecten te veroorzaken.
De kans dat een oudere man een bijna complete stilstand van de hormoonproductie, vergelijkbaar met de menopauze bij een vrouw, ervaart is klein.
In de normale ontwikkeling van een man is de testosteron productie het hoogst rond zijn twintigste. Zodra een man eenmaal 30 is geworden dan daalt het testosterongehalte langzaam met ongeveer 1% per jaar. Dit is een normaal onderdeel van het ouder worden.
Zorgt de dalende testosteronspiegel voor de tekenen en symptomen van veroudering?
Dit is niet per se het geval. Er zijn veel verschillende tekenen en symptomen waar mannen last van kunnen krijgen naarmate ze ouder worden. Bepaalde problemen kunnen inderdaad optreden als gevolg van een lagere testosteronspiegel. Een paar verschillende voorbeelden zijn:
- Veranderingen in de seksuele functie – Dit kan onder meer verminderd seksueel verlangen zijn, minder spontane erecties (bijvoorbeeld tijdens het slapen) en onvruchtbaarheid.
- Veranderingen in het slaappatroon – Soms kan een lage testosteronspiegel voor slapeloosheid of andere slaapstoornissen zorgen.
- Lichamelijke veranderingen – Er zijn verschillende fysieke veranderingen mogelijk. De bekendste voorbeelden zijn een verhoogd lichaamsvet percentage, een verminderde spiermassa, en verminderde botdichtheid, en minder fysieke kracht. Ook is haaruitval mogelijk.
- Emotionele veranderingen – Een lage testosteronspiegel kan bijdragen aan een afname van motivatie of het zelfvertrouwen. Het is mogelijk dat iemand zich verdrietig of depressief voelt, last heeft met concentreren of met dingen herinneren.
Het is belangrijk om te weten dat sommige van deze tekenen en symptomen een normaal onderdeel van het ouder worden zijn die zouden kunnen worden verergerd door verschillende onderliggende factoren.
Voorbeelden zijn bijvoorbeeld bijwerkingen van medicatie, problemen met de schildklier, depressie, en overmatig alcoholgebruik. De enige manier om een testosteronspiegel vast te stellen is een bloedonderzoek.
Oestrogeen en progesteron bij vrouwen
Oestrogeen en progesteron zijn hormonen die worden geproduceerd in de eierstokken van een vrouw vóór de menopauze. Ze spelen een belangrijke rol in de menstruatiecyclus en zwangerschap, maar oestrogeen helpt ook botsterkte te handhaven en kan misschien problemen met hart- en vaatziekten voorkomen.
Daarnaast heeft recentelijk onderzoek ook aangetoond dat het zou kunnen beschermen tegen bepaalde vormen van geheugenverlies.
Al meer dan 60 jaar wordt oestrogeen door miljoenen vrouwen gebruikt om opvliegers en vaginale droogheid die vaak optreden bij menopauze te verminderen. Het wordt ook gebruikt ter voorkoming of behandeling van osteoporose, een probleem dat vaak optreedt na de menopauze.
Deskundigen kwamen er achter dat oestrogeen een verdikking van het slijmvlies van de baarmoeder (endometrium) en een verhoogd risico op endometriale kanker kan veroorzaken.
Artsen begonnen vervolgens progestine aan vrouwen te geven, dit is een synthetische vorm van progesteron. Het gebruik van enkel oestrogeen (bij vrouwen van wie de baarmoeder is verwijderd) of met een progestageen (bij vrouwen met een baarmoeder) om de symptomen van de menopauze te behandelen heet menopauze hormoontherapie (MHT), voorheen bekend als hormonale substitutietherapie.
In tegenstelling tot testosteron zijn er wel verschillende grote, betrouwbare lange-termijn onderzoeken geweest naar het gebruik van oestrogeen en de effecten ervan op het lichaam. Deze studies hebben gesuggereerd dat het gebruik van oestrogeen na de menopauze een groot aantal belangrijke voordelen zou kunnen bieden.
Onze huid, collageen, en hormonen
Om de hormonale veroudering van onze huid te begrijpen moet je eerst weten wat collageen is en hoe het helpt om er huid er jong uit te laten zien. Collageen is een eiwitsubstantie in de dermis van de huid (de laag onder de oppervlakte) deze zorgt voor de structuur, volheid en stevigheid van onze huid.
Naarmate we ouder worden neemt de productie van collageen af en wordt ons collageen minder sterk. Als dat gebeurt dan beginnen rimpels te vormen. Hoewel collageen uitputting een natuurlijk onderdeel van ouder worden is zorgt hormonale veroudering voor een versnelling van collageenverlies.
De aanwezigheid van oestrogeen in het lichaam verhoogt collageen op een natuurlijke manier. Maar naarmate we ouder worden produceert het lichaam steeds minder oestrogeen. Bij vrouwen is deze stap nog veel abrupter dan bij mannen. De huid verliest tot wel 30 procent van zijn collageen in de eerste vijf jaar na de menopauze.
Dit kan leiden tot verhoogde en diepere rimpels, diepe plooien en een sterke verslapping van de huid. Gezien de hoge concentratie van oestrogeenreceptoren op het gezicht kunnen de tekenen van hormonale veroudering vooral in het gezicht zichtbaar zijn.
Oestrogeen en onze huid
In de huid, beïnvloed oestrogeen de dikte van de huid, de vorming van rimpels en de hoeveelheid vocht in de huid. Oestrogeen kan glycosaminoglycanen zoals hyaluronzuur verhogen om de vochtbalans en structurele integriteit van onze huid te behouden.
Deze hormonen kunnen ook zorgen voor een verhoogde productie van collageen in de huid. Op deze manier zorgt dit hormoon voor het onderhouden van de epidermale dikte en laat de huid er zo vol, gehydrateerd en rimpelvrij uitzien.
Tijdens periodes van verhoogde hormonale bezigheid in vrouwen, zoals zwangerschap of bij het gebruik van een orale anticonceptiva, dan wordt de huidpigmentatie verergerd in bepaalde gebieden die vaak aan de zon worden blootgesteld, bijvoorbeeld het voorhoofd, de neus en wangen.
Dit fenomeen dat bekend staat als melasma is enkel hormoon gerelateerd en is een duidelijk voorbeeld van hormonale effecten op de pigmentatie van de huid.
De huid is niet het enige deel van ons lichaam dat van oestrogeen profiteert. Naast een volle, gezonde huid kan oestrogeen er ook voor zorgen dat haar lang en gezond kan groeien. Tijdens de zwangerschap merken veel vrouwen dat ze extra haargroei hebben, dit omdat de anagene fase van ons haar wordt verlengd.
De postpartum sterke daling in oestrogeen kan zorgen voor dunner haar en haaruitval, dit kan soms leiden tot sterk haarverlies. Oestrogeen helpt onze huid en haren jong te blijven. Het zou dus ook kunnen zijn dat hormonen ook een belangrijke rol spelen in de vorming van rimpels en andere symptomen van het ‘ouder worden’.
De conclusie
Het mag duidelijk zijn dat wanneer we het hebben over de correlatie tussen hormonen en jong blijven, er nog veel informatie niet bekend is. Ook is het natuurlijk belangrijk te realiseren dat er nog veel andere problemen zijn met het ouder worden die niet door onze hormonen worden bepaald.
Echter, het onderzoek wat er nu is, wetend wat we nu weten, kan het in elk geval zo zijn dat we veel andere problemen met het ouder worden (bijvoorbeeld fysiek zwakker worden en een minder strakke huid) misschien in de toekomst sterk zouden kunnen verminderen.
Bronnen
http://men.webmd.com/features/low-testosterone-explained-how-do-you-know-when-levels-are-too-low
