Is jouw kind een beetje aan de dikke kant? Vaak hoor je dan het commentaar van de omgeving dat je kind een beetje ‘mollig’ is. Dat rennen ze er wel weer af! Dat zal in veel gevallen ook wel gebeuren, maar aan de andere zijn er veel kinderen die hier mee blijven zitten, letterlijk en figuurlijk!
In Nederland zijn veel kinderen die last hebben van overgewicht en obesitas. Volgens de statistieken zijn er ruim 400.000 kinderen met overgewicht, dus zijn een ‘beetje’ te zwaar. Daarvan heeft 10% last van ernstig overgewicht, obesitas dus. Onnodig te zeggen dat de kinderen hier last van hebben.
Niet alleen het extra gewicht op zich, wat natuurlijk een aanslag op de gewrichten die nog steeds in de groei zijn, maar juist de gevolgen van het té zwaar zijn voor het lichaam en het optimaal functioneren hiervan.
Laten we dit eens op een rijtje zetten:
- Ruim een kwart van de Nederlandse kinderen met overgewicht heeft last van een verstoorde suikerstofwisseling.
- Bijna 60% heeft last van een verhoogde bloeddruk
- Ruim de helft heeft in meer of mindere mate last van psychologische problemen als gevolg van een verlies aan eigenwaarde en pesten.
- 80% van al deze kinderen met overgewicht raken dit niet meer kwijt. Deze worden dus later volwassenen met overgewicht of obesitas, met alle gevolgen van dien. Denk hierbij bijvoorbeeld aan diabetes en hart- en vaatziekten.
Veel gevolgen dus, zowel direct als indirect. Overgewicht bij kinderen aanpakken is dus erg belangrijk in de strijd tegen overgewicht bij volwassenen. Ok, een plan voor de lange termijn, maar toch erg belangrijk.
Een dieet is geen goed plan
Een erg eenzijdig advies zou natuurlijk zijn dat het kind een dieet moet volgen om gewicht kwijt te raken. Dit zal misschien bij volwassenen werken, want deze zijn inmiddels volgroeide lichamen. Overigens is het nog steeds de vraag of diëten, en met name de crash-diëten, inderdaad een bijdrage kunnen leveren aan het afvallen.
Niet voor volwassenen, dus al helemaal niet voor kinderen. Een betere aanpak is om eet- en leefgewoontes aan te passen, in plaats van een streng dieet wat geen kind vol kan houden. Kun jij bijvoorbeeld je kind verbieden om helemaal geen snoepje of koekje meer te eten?
Natuurlijk zal je kind zich binnen het ouderlijk huis braaf aan houden, maar weet jij wat er buitenshuis gebeurt? Op feestjes bij vriendjes en vriendinnetjes? Bij de snackautomaat in de stad? Nee, een opgelegde aanpak is geen optie. Werkt alleen maar weerstand in de hand en zal dus uiteindelijk helemaal niets oplossen.
Maar wat dan wel?
Het probleem van overgewicht is niet alleen een probleem van je kind. Jullie, als ouders, zijn verantwoordelijk en moeten dus de juiste keuzes voor hem of haar maken. Deze keuze behelst het veranderen van de eet- en leefgewoontes van je kind. Nee, geen crash-diëten, maar het veranderen van slechte gewoontes.
Niet alleen je kind moet zich hiervan bewust worden, maar ook jullie als ouders en de eventuele andere kinderen ook. Samen aan de slag, samen de leef- en eetgewoontes aanpassen. In eerste instantie om het overgewicht te bestrijden, maar ook voor een meer gezonde basis tijdens de groei. Het mooiste cadeau wat je je kind kunt geven, dik of niet!
Om nog even terug te komen op het feit dat dieten voor kinderen geen verstandige keuze is: Je kind is nog steeds in de groei. In deze fase is het van groot belang om de juiste voedingsstoffen binnen te krijgen om deze groeifase zo optimaal te laten verlopen. Een niet optimale groeifase kan later nooit meer ingehaald worden.
Denk hierbij bijvoorbeeld aan de ontwikkeling van het skelet en de organen, maar ook aan de ontwikkeling van de hersenen en het vermogen om te leren. En dan hebben we het nog niet eens over de neveneffecten van obesitas in de vorm van minder sociaal contact en gebrek aan eigenwaarde.
De praktijk
Om daadwerkelijk actie te ondernemen, samen met je kind en de rest van het gezin, is het van belang om jezelf goed te organiseren met betrekking tot eten, eetmomenten en vooral in discipline. Ik wil je hierbij een aantal belangrijke tips geven waar je zelf, naargelang jouw situatie, op verder kunt bouwen:
Hééft mijn wel kind overgewicht?
Allereerst moet je natuurlijk vaststellen of je kind inderdaad last heeft van overgewicht of obesitas. Soms kan een iets ‘gezet’ kind nog net binnen de marges vallen. Maar dat wil niet zeggen dat je er niks aan hoeft te doen, maar het is dan minder alarmerend. Onnodig te zeggen dat als de alarmbellen écht gaan rinkelen, het probleem heel serieus genomen moet worden.
Een handig middel om te controleren of je kind last heeft van overgewicht, is de BMI-meter. Deze maakt gebruik van de zogenaamde Body Mass Index. Let er wel op dat dit een schatting is. Bij twijfel altijd even laten controleren door een arts.
De BMI-meter kun je vinden op de site van Zuivel & Gezondheid
Eetmomenten
Maak, samen met het hele gezin, een dagindeling met vaste tijden voor de eetmomenten. Niet alleen ontbijt, lunch en diner, maar juist ook vaste tijden voor de tussendoortjes. Onnodig te zeggen dat zowel de ‘grote’ eetmomenten als de tussendoortjes gevarieerd en gezond moeten zijn. Denk aan bruinbrood, mager beleg, fruit, groente en magere toetjes.
Het is hierin belangrijk om met name de slechte vetten te vermijden, zonder een tekort aan voedingsstoffen die je kind zo hard nodig heeft om zich te ontwikkelen. Op de site van het voedingscentrum kun je uitpluizen wat jouw kind in de groei precies nodig heeft. Maak naar aanleiding daarvan een vast schema en bespreek dit met het hele gezin.
Boodschappen doen
Een verandering van voeding begint natuurlijk bij het doen van de boodschappen. Dik-makende producten in huis halen is vragen om problemen. Dat wil natuurlijk niet zeggen dat je kind nooit meer een snoepje of een koekje mag eten. Integendeel! Maar kies wel voor de betere variant, het liefst zonder toegevoegde suikers en foute vetten.
Binnen het gezin zijn er géén uitzonderingen. Iedereen moet meedoen, anders is het voor je kind onmogelijk om dit in zijn/haar eentje vol te houden, ook al geef je nog zo veel ondersteuning. Onnodig te zeggen dat producten zoals cola en sinas uit den boze zijn! Niet alleen om de toegevoegde suikers, maar ook om de toegevoegde E-nummers waar nog steeds discussie over is of dit overgewicht bevordert of niet. Neem gewoon géén risico!
Beweging
Beweging is natuurlijk belangrijk, maar tevens het grootste probleem. Door het overgewicht zal misschien het sociale leven van je kind op een erg laag pitje staan. Weinig vriendjes om mee te spelen, dus ‘verdrinkt’ je kind zich maar in het virtuele sociale leven zoals Facebook en andere sociale media.
Leg dit aan banden door bijvoorbeeld een maximum aantal scherm-uren (computer/TV/smartphone) in te stellen. Aan de andere kant moet je kind in beweging komen. Doe dit samen en stimuleer hem in zijn spel. Ga een eindje fietsen, waarbij je kind zelf ook fietst. Hetzelfde geld voor wandelen.
De grootste fout die je op dat moment kunt maken is je kind opgeven voor een vereniging, een teamsport. De eigenwaarde is vaak al niet zo hoog, en zich in een teamsport ‘blootgeven’ zal dit echt niet helpen. Ook blijft altijd het gevaar van pesten, met uiteindelijk een averechts effect.
Bespreek dit met je kind, en laat deze zelf aangeven wat de wensen zijn. Probeer dit zo veel mogelijk in te willigen, binnen alle redelijkheid natuurlijk!
Consequent zijn
En dan het aller moeilijkste van alles: Consequent zijn. Natuurlijk zal je kind, of iemand anders binnen het gezin, een keer een driftbui krijgen, of met het allerliefste snoetje van de wereld om een koekje vragen. Durf nee te zeggen en leg daarbij ook uit waarom. Houd je bijvoorbeeld heel consequent aan de vooraf bepaalde eetmomenten, wat direct al heel veel discussie voorkomt.
Je kind weet op een bepaald moment dat er om 6 uur gegeten wordt, en weet dan tegelijkertijd dat het geen zin heeft om een kwartier daarvoor nog te vragen om een tussendoortje. Na een paar weken consequent zijn, zal ieders lichaam hier intussen aan gewend zijn, en zal er dus ook steeds minder discussie zijn.
Evalueren
Kijk, samen met je kind, regelmatig terug op de behaalde resultaten. Dit werkt motiverend voor jullie allebei. Maak van het gewicht beslist géén halszaak, maar kijk ook naar behaalde sportprestaties, nieuwe vriendjes en een betere conditie.
Tot slot
Overgewicht bij kinderen is een écht probleem wat bij de basis aangepakt moet worden. Het wordt nu nog veel te veel afgedaan als ‘lekker mollig’. Dat ‘mollige’ gaat er in veel gevallen niet meer af en dan moet je later heel veel moeite doen om toch resultaat te bereiken. Overgewicht bij kinderen terugdringen begint al jong, eigenlijk zo jong mogelijk!
Vergeet dus die extra lepel pap omdat de kleine niet wil/kan slapen, en vergeet al helemaal die voorgekauwde potjes babyvoeding waar structureel té veel suiker in zit. Door dit direct goed aan te pakken, heb je voor later al heel veel gewonnen. Voor jezelf en vooral voor je kind!
