Vitamine A is een in vet oplosbare vitamine die ook een krachtige antioxidant is. Vitamine A speelt een cruciale rol bij het handhaven van een gezond zicht, een goede neurologische functie, een gezonde huid en nog veel meer. Vitamine A is - zoals trouwens alle antioxidanten - betrokken bij het verminderen van ontstekingen omdat het de schade van vrije radicalen kan bestrijden. Het consumeren van een dieet met veel antioxidanten is een manier om veroudering op natuurlijke wijze te vertragen.

Antioxidanten, zoals vitamine A, zijn ook verantwoordelijk voor het opbouwen van sterke botten, het reguleren van de genregulatie, het handhaven van een gezonde en heldere huid, het faciliteren van celdifferentiatie en het ondersteunen van de immuunfunctie. Enkele van de beste bronnen van vitamine A zijn eieren, melk, lever, wortelen en gele of oranje groenten zoals pompoen, spinazie en andere groene bladgroenten.

Bronnen van vitamine A

Vitamine A wordt in twee primaire vormen gevonden: actieve vitamine A en bèta-caroteen. Actieve vitamine A is afkomstig van dieren en wordt ook wel retinol genoemd. Deze ‘voorgevormde’ vitamine A kan direct door het lichaam worden gebruikt en het hoeft dus niet eerst de vitamine om te zetten.

Het andere type vitamine A, dat wordt verkregen uit kleurrijke groenten en fruit, komt in de vorm van ‘pro vitamine A’ ook wel carotenoïden genoemd, die nadat het voedsel is ingenomen wel door het lichaam moeten worden omgezet in retinol. Bèta-caroteen, een type carotenoïde dat voornamelijk in planten voorkomt, moet om door het lichaam te kunnen worden gebruikt eerst worden omgezet in actieve vitamine A.

Onderzoeken hebben herhaaldelijk aangetoond dat antioxidanten zoals vitamine A van vitaal belang zijn voor een goede gezondheid en een lang leven; ze zijn goed voor de gezondheid van de ogen, versterken de immuniteit en bevorderen de celgroei. Voedingsdeskundigen en artsen raden aan om antioxidanten zoals vitamine A zoveel mogelijk via een uitgebalanceerd dieet met veel fruit, groenten en volkoren voedingsmiddelen binnen te krijgen in plaats van door het in supplementvorm in te nemen.

Symptomen van een vitamine A-tekort

Vitamine A is essentieel voor een normaal zicht, evenals voor een goede botgroei, een gezonde huid en de bescherming van de slijmvliezen van de spijsverterings-, ademhalings- en urinewegen tegen infectie. Mensen met langdurige malabsorptie van vetten zijn erg vatbaar voor het ontwikkelen van een vitamine A-tekort.

De meest voorkomende gezondheidsproblemen, die malabsorptie van vitamine A veroorzaken, zijn glutengevoeligheid, het lekkende darm syndroom en auto-immuunresponsen, inflammatoire darmaandoeningen en aandoeningen aan de pancreas. Alcoholisten, bij wie de overmatige toxiciteit lage vitamine A-spiegels heeft veroorzaakt, lopen ook een veel groter risico op een tekort.

Vitamine A-deficiëntie is in meer dan de helft van alle landen, vooral in Afrika en Zuidoost-Azië, een probleem voor de volksgezondheid geworden en met name voor jonge kinderen en zwangere vrouwen worden hierdoor getroffen.

Dit kan voor kinderen een ernstig probleem zijn omdat het gebrek aan vitamine A ernstige visuele beperkingen en blindheid veroorzaakt en het verhoogt ook het risico op het krijgen van ernstige ziekten en zelfs het risico op overlijden stijgt aanzienlijk. Kinderen kunnen zo ook veel vatbaarder zijn voor veel voorkomende kinderinfecties zoals diarree en de mazelen.

Slechte gezondheid van het oog

Een vitamine A-tekort kan leiden tot een verdikking van het hoornvlies en uiteindelijk zelfs tot blindheid. Keratomalacia, een aandoening die voortkomt uit een ernstige tekort aan vitamine A, is een aandoening die bilateraal is, wat betekent dat het meestal beide ogen treft. Vroege symptomen van Keratomalacia kunnen nachtblindheid en extreme uitdroging van de ogen omvatten.

Naast dat je gezichtsvermogen verslechtert, kun je ook rimpels, troebelheid en een verzachting van de hoornvliezen ervaren. Als de cornea's blijven verzachten, zonder voldoende aandacht en behandeling, kan dit leiden tot geïnfecteerde hoornvliezen, een ruptuur of degeneratieve weefselveranderingen wat allemaal blindheid kan veroorzaken.

Voortijdige schade aan de huid

Een vitamine A-tekort zal leiden tot de verdikking, schilfering en de folliculaire verdikking van de huid. Keratinisatie van de huid, wat ontstaat wanneer de epitheelcellen hun vocht verliezen en hard en droog worden, kan ook optreden in de slijmvliezen van de luchtwegen, het maag-darmkanaal en de urinewegen.

Luchtweginfecties

Omdat door het ontbreken van vitamine A de immuniteit van het lichaam wordt aangetast, kunnen er ook luchtweginfecties optreden. Hoe jonger de patiënt, hoe ernstiger de effecten kunnen zijn. Groeivertraging en infecties komen veel voor bij kinderen en het sterftecijfer kan naar verluidt bij kinderen met een ernstig vitamine A-tekort meer dan 50% bedragen.

Veroorzaakt problemen tijdens de zwangerschap

Voor zwangere vrouwen is de vitamine A-behoefte het hoogst tijdens het laatste trimester want vrouwen lijden gedurende deze periode het vaakst aan tekorten aan vitamine A. Een zwangere vrouw kan, als haar vitamine A-inname niet voldoende is, last hebben van nachtblindheid.

Gezondheidsvoordelen van vitamine A

Beschermt je ogen

Vitamine A is een cruciaal onderdeel van het rodopsinemolecuul, dat wordt geactiveerd wanneer het licht op het netvlies schijnt en een signaal naar de hersenen stuurt, wat resulteert in visie (waardoor je kunt zien). Bèta-caroteen, de vorm van vitamine A die in planten wordt aangetroffen, speelt een rol bij het voorkomen van maculaire degeneratie, wat de belangrijkste oorzaak van leeftijdgerelateerde blindheid is.

Uit een onderzoek bleek dat als mensen met een hoog risico op de ziekte gedurende een periode van zes jaar dagelijks een veelvoud van vitaminen waaronder vitamine A, vitamine C, vitamine E, zink en koper innamen, 25% minder risico op geavanceerde maculaire degeneratie hebben.

Onderzoeken tonen ook aan dat oogdruppels met vitamine A effectief zijn voor de behandeling van droge ogen. Een onderzoek toonde aan dat oogdruppels met vitamine A, die zonder recept kunnen worden gekocht, even effectief waren voor de behandeling van het droge ogen-syndroom als duurdere voorgeschreven oogdruppels.

Begin 2011 werd er een ander onderzoek uitgevoerd en ze ontdekten dat een synthetische, veranderde vorm van vitamine A de progressie van de ziekte van Stargardt, een erfelijke oogziekte die bij jonge mensen tot ernstig zichtverlies leidt, kan vertragen.

Biedt immunologische ondersteuning

Verscheidene functies van het immuunsysteem zijn ook afhankelijk van voldoende vitamine A en daarom staat het bekend als een belangrijke vitamine voor het in stand houden en het ontwikkelen van het immuunsysteem. De genen, die betrokken zijn bij immuunresponsen, worden gereguleerd door vitamine A wat betekent dat het essentieel is voor de bestrijding van ernstige aandoeningen zoals kanker en auto-immuunziekten, maar ook voor ziekten zoals griep of verkoudheden.

Bèta-caroteen is ook een krachtige antioxidant, die het immuunsysteem kan stimuleren en de ontwikkeling van een verscheidenheid aan chronische ziekten kan voorkomen. Vitamine A kan vooral de immuniteit van kinderen ten goede komen. Een onderzoek dat werd uitgevoerd in Londen wees uit dat vitamine A-supplementen in landen met een laag of een middelhoog inkomen de kindersterfte met 24% verminderden. Het onderzoek toonde ook aan dat vitamine A-tekort bij kinderen hun kwetsbaarheid voor infecties zoals diarree en mazelen verhoogde.

Tijdens een ander (Amerikaans) onderzoek, dat werd uitgevoerd door het Colombian health-related social security system, kregen 100.000 kinderen vitamine A-supplementen. Ze ontdekten dat er vanwege het verminderde aantal gevallen van diarree (4.268) en malaria (76) en ziekenhuisopnamen, een geschatte besparing op medische kosten van $ 340.306.917 kon worden gemaakt. Dit onderzoek concludeerde ook dat het kosteneffectief zou zijn om vitamine A-supplementen voor de behandeling van deze medische problemen bij kinderen te gebruiken.

Bestrijdt ontsteking

Vitamine A heeft antioxiderende eigenschappen die vrije radicalen, die weefsel- en celbeschadiging in het lichaam veroorzaken, neutraliseren. Vitamine A kan voorkomen dat de cellen overactief worden. Wanneer het immuunsysteem overreageert op voedsel-eiwitten, veroorzaakt dit voedselallergieën en uiteindelijk ontstekingen. Een goede vitamine A-inname kan, omdat het helpt om deze gevaarlijke overreactie te voorkomen, het risico op bepaalde soorten voedselallergieën helpen verlagen.

Gereduceerde ontstekingsniveaus zijn ook gecorreleerd aan een lager risico op neurodegeneratieve aandoeningen zoals de ziekte van Alzheimer en de ziekte van Parkinson.

Ondersteunt de gezondheid van de huid en de celgroei

Vitamine A is noodzakelijk voor de wondgenezing en de groei van nieuwe huid. Het is nodig om alle epitheelcellen (huidcellen) zowel van binnen als van buiten te ondersteunen en het is een krachtig hulpmiddel bij de bestrijding van huidkanker. Vitamine A is ook nodig om glycoproteïnen, een combinatie van suiker en eiwit die de cellen helpen samen te binden en zachte weefsels te vormen, aan te kunnen maken.

Een tekort aan vitamine A kan leiden tot een slechte huidskleur en er zijn verschillende onderzoeken die aantonen dat vitamine A acné kan bestrijden en de algemene gezondheid van de huid kan verbeteren. Vitamine A houdt door meer collageen te produceren de lijntjes en rimpels in je huid weg, wat ervoor zorgt dat de huid er jong uitziet. Vitamine A kan ook bijdragen aan gezond haar.

Kan helpen bij het voorkomen van kanker

Volgens een onderzoek dat werd uitgevoerd door de Universiteit van Yorkkan de inname van vitamine A, dankzij het vermogen van de vitamine om kwaadaardige cellen in het lichaam te bestrijden, helpen om verschillende vormen van kanker te behandelen. Het is op dit moment duidelijk dat retinoïnezuur een belangrijke rol speelt bij de celontwikkeling en de celdifferentiatie, evenals bij de behandeling van kanker.

Er is ook aangetoond dat de ontwikkeling van long-, prostaat-, borst-, eierstok-, blaas-, mond- en huidkanker door retinezuur kan worden onderdrukt. Een ander onderzoek verzamelde talrijke referenties die de bevindingen van retinoïnezuur in melanoom, hepatoom, longkanker, borstkanker en prostaatkanker aantoonden. Onderzoekers vonden nieuw bewijs dat aangeeft dat de moleculaire mechanismen in retinoïnezuur het lot van kankercellen kunnen beheersen.

Omdat hoge doses retinezuur tot cytotoxiciteit kunnen leiden, betekent dit dat het giftig kan zijn voor de cellen, dus kan het het beste worden gebruikt als een mogelijk supplement in iemands dagelijkse dieet om op die manier de progressie van kanker te voorkomen of te onderdrukken.

Houd in gedachten dat het altijd het beste is om vitamine A uit natuurlijke bronnen, zoals voedsel, te halen en niet teveel vitamine A-supplementen te gebruiken in de hoop om de ontwikkeling van ziekten te voorkomen, want meer is niet noodzakelijkerwijs beter.

De beste bronnen van vitamine A

Hier zijn enkele van de beste bronnen:

• Runderlever: 85 gram: 14.363 IU (bijna 3x de ADH)
• Wortels rauw 200 gram gesneden: 21.384 IU (meer dan 100% van de ADH)
• Zoete aardappel 1 stuk in zijn geheel 18.443 IU (meer dan 100% van de ADH)
• Boerenkool 200 gram gesneden: 6.693 IU (meer dan 100% van de ADH)
• Spinazie rauw 200 gram: 2.813 IU (56% van de ADH)
• Romeinse sla 200 gram: 4.094 IU (82% van de ADH)
• Abrikozen: 1 stuk fruit: 674 IU (13% van de ADH)
• Broccoli rauw 200 gram: 567 IU (11% van de ADH)
• Boter 1 eetlepel: 355 IE (7% van de ADH)
• Eieren 1 groot ei: 302 IU (6% van de ADH)
• Pompoen: 170 gram, in blokjes: 514 IU (10% van de ADH)
• Cantaloupe meloen: 1 middelgrote plak: 2,334 IE (47% van de ADH)
• Zoete rode paprika: 175 gram gesneden: 4.665 IU (93% van de ADH)
• Tonijn: filet van 100 gram: 2,142 IU (43% van de ADH)
• Mango: 200 gram in stukjes: 1.785 IU (36% van de ADH)

Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid Vitamine A

De meeste mensen krijgen via hun dieet genoeg vitamine A binnen maar als je een vitamine A-tekort hebt, kan je arts ook vitamine A-supplementen aanbevelen. Mensen met ziekten zoals spijsverteringsstoornissen of zeer slechte voeding hebben mogelijk een supplement nodig om de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid vitamine A binnen te kunnen krijgen. Als je de vitamine A die je zowel uit het voedsel als de supplementen die je inneemt bij elkaar optelt, is de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (of ADH) als volgt:

Kinderen:

1-3 jaar oud: 300 mg/dag

4-8 jaar oud: 400 mg/dag

9-13 jaar oud: 600 mg/dag

Volwassen vrouwen:

14 jaar en ouder: 700 mg/dag

Zwangere vrouwen: 750-770 mg/dag

Bij borstvoeding: 1.200-1.300 mg/dag

Volwassen mannen:

14 jaar en ouder: 900 mg/dag

Mogelijke bijwerkingen van vitamine A

Hoge doses vitamine A kunnen eigenlijk meer kwaad dan goed doen. Het te veel consumeren van vitamine A door supplementatie of door je voeding en in combinatie met andere antioxidanten wordt in verband gebracht met geboorteafwijkingen, een lagere botdichtheid en leverproblemen.

Een overmatige consumptie van vitamine A kan ook leiden tot geelzucht, misselijkheid, verlies van eetlust, prikkelbaarheid, braken en zelfs haaruitval. Als je supplementen met vitamine A gaat consumeren, zorg er dan voor dat je een lagere dosis gebruikt en gebruik supplementen op basis van voeding en raadpleeg altijd je arts. Mensen die zwaar drinken of een nier- of leverziekte hebben, mogen ook geen vitamine A-supplementen gaan gebruiken zonder eerst met een arts te overleggen.

Symptomen van vitamine A-toxiciteit zijn onder meer een droge huid, gewrichtspijn, braken, hoofdpijn en verwarring. Vitamine A-supplementen kunnen met sommige anticonceptiepillen, bloedverdunners (zoals Coumadin), medicijnen tegen acné (zoals Accutane), kankerbehandelingen en vele andere medicijnen interageren.

Als je medicijnen gebruikt, vraag dan aan je arts of vitamine A-supplementen wel veilig voor jou zijn. Hoewel vitamine A-toxiciteit een probleem voor onze gezondheid kan zijn, komt het meestal door verkeerd gebruik van retinoïde (vitamine A)-bevattende supplementen en niet door ons dieet. Eenvoudig gezegd, bevatten voedingsmiddelen niet voldoende voorgevormde vitamine A om ons bloot te stellen aan toxiciteitsproducerende hoeveelheden, dus als je supplementen gebruikt, die vitamine A bevatten, kijk dan naar de hoeveelheid vitamine A die aanwezig is en zorg ervoor dat deze geschikt is voor je geslacht en je leeftijd.

Vitamine A: interacties

Deze vitamine is een in vet oplosbare vitamine en moet daarom om een ​​optimale absorptie te kunnen hebben met vet worden geconsumeerd. Voor de productie van deze bindende eiwitten is voldoende inname van eiwitten in de voeding vereist, dus als je te weinig proteïne eet, kan dat leiden tot een vitamine A-tekort.

Onderzoeken hebben ook aangetoond dat de absorptie, het metabolisme, de verspreiding door de lever, het transport en het gebruik door de weefsels  ook voor een deel kan afhangen van goede niveaus van zink in het lichaam. Een onderzoek bij dieren wees uit dat een tekort aan zink zowel gezondheidseffecten in verband met zinktekorten als andere ziekten kon veroorzaken. Een zinktekort kan ook de gezondheids- en nutritionele effecten van vitamine-interventies bij zaken zoals nachtblindheid beperken.

Recente onderzoeken hebben ook aangetoond dat de resultaten van een vitamine D-tekort mogelijk verslechteren door een hoge aanvullende inname van vitamine A. Deze onderzoeken tonen aan dat wanneer de vitamine D-spiegel in het bloed onder de 50 nanomol per liter komt, een hogere supplementaire inname van vitamine A de problemen, die gerelateerd zijn aan een vitamine D-tekort zoals bijvoorbeeld de gezondheid van de botten, kan verbeteren. Wanneer de vitamine A- en D-spiegels voldoende zijn, heeft onderzoek ook aangetoond dat ze samenwerken om je lichaam te helpen om de vitamines beter op te nemen.

Tot slot

Vitamine A heeft hele grote voordelen voor je gezondheid. Dat is natuurlijk geen wonder, want je lijf heeft deze vitamine gewoon nodig. Zonder deze vitamine staan veel processen stil.

Aan de andere kant zal een overdosis aan vitamine A je lichaam beslist geen goed doen. Ook kan er sprake zijn van interacties met andere stoffen, onder andere medicijnen.

Overleg daarom altijd met je arts, voordat je extra vitamine A in gaat nemen.

Bronnen

bestnaturalfoods.com/newsletter/vitamin-a-too-much.html

www.wvi.org/nutrition/vitamin-supplementation

www.drugs.com/mtm/vitamin-a.html

www.nutritionadvance.com/foods-high-in-vitamin-a/