Tegenwoordig kun je zonder al teveel poespas een heleboel zaken zelf meten. Het idee dat je voor een meting naar de dokter moet is achterhaald.
Er zijn nu meters op de markt voor allerlei zaken, zelfs meters die een aantal dingen kunnen meten in een handig apparaatje, en dat voor plusminus honderd euro.
In het kader van goede bloeddrukmeters heb ik voor een artikel zo’n beetje alle testresultaten van de 25 meest gangbare bloeddrukmeters onderzocht, en ik moet zeggen dat de meters over het algemeen heel goed scoren, je moet alleen niet voor een dubbeltje op de voorste rij willen zitten.
Voordat jij je eigen cholesterol kunt meten, moet je eerst een aantal dingen weten. Allereerst moet je weten wat HDL cholesterol en LDL cholesterol zijn, voordat jij je eigen waarden kunt meten.
Wat is LDL cholesterol?
LDL: oftewel Low Density Lipoprotein staat bekend als je "slechte" cholesterol. Als je te veel LDL in je bloed hebt, dan kan dit aan de wanden van je bloedvaten gaan kleven en ophopen. De bloedvaten vernauwen dan, waardoor het hart harder zijn best moet doen om de zelfde hoeveelheid bloed rond te pompen door het lichaam.
Deze vorm van cholesterol is de veroorzaker van het dichtslibben van je kransslagaderen.
Wat is HDL cholesterol
HDL: oftewel High Density Lipoprotein. Deze staat bekend als het "goede" cholesterol. HDL gaat het LDL als ware tegen. HDL zorgt ervoor dat de kans op hart- en vaatziekten wordt verkleind.
Vastgezet LDL cholesterol kan door HDL weer worden losgemaakt, waardoor de dikte van de aderwanden in balans blijft ten opzichte van de bloeddruk.
Ik vind het zelf altijd handiger om het een en ander uit te leggen aan de hand van een voorbeeld:
Als je je aderen vergelijkt met de afvoer van de gootsteen dan is het LDL cholesterol de bakolie die je door de gootsteen spoelt. Niet erg handig en de kans is groot dat je gootsteen op den duur verstopt raakt.
Echter, als je dezelfde hoeveelheid bakolie door de gootsteen spoelt maar je doet er een flinke scheut afwasmiddel en heet water bij dan is de kans dat het bakvet je gootsteen verstopt ineens een heel stuk kleiner.
Het afwasmiddel kun je vergelijken met HDL cholesterol.
Daarom is het belangrijk dat je flink wat HDL cholesterol in je bloed hebt, hoe meer ontvetter des te kleiner de kans op verstoppingen. Sterker nog, de kans op verstoppingen is kleiner als je flink wat ontvetter (HDL) in je bloed hebt en wat meer bakolie (LDL) dan wanneer je maar een klein beetje bakolie in je bloed hebt maar heel weinig ontvetter.
Daarom is de verhouding tussen LDL en HDL ook belangrijker dan alleen de hoeveelheid LDL of totaal cholesterol.
Okee er speelt meer dan alleen LDL en HDL. Je hebt bijvoorbeeld ook VLDL (Very Low Density Lipoprotein) en ook IDL, een liporoteine die qua dichtheid er tussenin zit, maar dat is in grote lijnen even minder belangrijk.
Wat heel belangrijk is is dat je HDL hoog is en je LDL laag, daarnaast zijn je triglyceriden ook een grote factor bij hoog cholesterol.
Je hebt tegenwoordig dus ook meters die zowel je LDL je HDL, je triglyceriden meten en je gelijk de ratio erbij berekenen, dan kun je zelf thuis zo’n beetje hetzelfde meten als je huisarts, moet je nagaan hoeveel meer we zelf tegenwoordig kunnen wat betreft het monitoren en verbeteren van de gezondheid!
Hieronder vindt je vier tabellen. Een totale cholesterol tabel,een LDL tabel en een HDL tabel. Daarnaast heb ik een tabel voor de streefwaarden wat betreft je triglyceriden.
In Nederland berekenen we altijd de cholelsterolwaarden in millimol per liter.
Totale cholesterol:
Lager dan 5,2 mmol/L is ideaal
5,2-6,2 mmol/L is aan de hoge kant
6,2 mmol/L en hoger is te hoog
LDL cholesterol
1.8 mmol/L is de streefwaarde als je al last hebt van hart- en vaatziekten.
2.6 mmol/L is acceptabel als je hart- en vaatziekten hebt, ideaal als je gezond bent.
2.6-3.3 mmol/L is iets verhoogd
3.4-4.1 mmol/L is tegen de grens aan
4.1-4.9 mmol/L is te hoog
Alles daarboven is echt veel te hoog!
HDL cholesterol
1 mmol/L is te laag bij mannen, bij vrouwen is onder de 1,3 te laag
1,3-1,5 mmol/L net onder de maat
1,5 mmol/L en hoger is ideaal
Triglyceriden
Lager dan 1,7 mmol/L is ideaal
1,7-2,2 mol/L is verhoogd
2,3-5,6 mmol/L is hoog
5,6 mmol/L is zeer hoog!
Wat te doen als je cholesterolwaarden te hoog zijn?
Wanneer je cholesterolniveau te hoog is, betekent dit dat je snel actie moet ondernemen. Het probleem bij de meeste mensen is, is dat ze vaak de "ernst" niet merken van een te hoog cholesterol. Dit komt omdat er op korte termijn ook niet echt gevaren zijn wanneer je hoog cholesterol hebt.
Immers, je voelt geen pijn of je ondervindt geen klachten, cholesterol is niet iets tastbaars, het is maar een getal op een papiertje of op het beeldscherm van je meter.
Maar cholesterol is wel degelijk een zeer groot gezondheidsrisico, het stapelt zich op door de jaren heen en dan ineens krijg je pijn in je borst en wordt je onwel en moet je met grote spoed naar het ziekenhuis om gedotterd te worden, en dan mag je nog van geluk spreken.
Je kunt ook een meervoudige bypassoperatie moeten ondergaan, dit is een flinke ingreep en je zult daarna weermerken dat de doorbloeding in je benen weer minder is, daar worden de aders immers vandaan gehaald.
Om nog maar niet te spreken over de schade die een hartaanval kan veroorzaken aan je hart zelf, deze schade heeft een enorme impact op je conditie en je kwaliteit van leven.
Als je vandaag wilt beginnen met het verlagen van je cholesterol, dan kan dit zeker!
- Begin met voldoende water drinken, minder je inname van alcohol en beweeg zo veel je kunt.
- Als je rookt, stop daarmee! Roken is een soort uitgestelde zelfmoord, je vergiftigd jezelf! Ga eens na hoeveel geld in rook opgaat en wat je van dat geld allemaal kunt doen als je niet meer rookt.
Niet roken en niet drinken kan zomaar het verschil maken tussen ruim rondkomen of elke maand weer de eindjes aan elkaar moeten knopen. Ik wil je echt niet je pleziertjes ontnemen, ik probeer je alleen ervan bewust te maken van het feit dat je ook op een andere veel gezonde manier plezier kunt hebben zonder dat je aan zelfdestructief gedrag doet.
Het is niet makkelijk om te stoppen met drinken van alcohol, en alcohol is met mate nog niet eens zo’n groot probleem vergeleken met roken.
Okee, misschien is stoppen met roken en drinken een brug te ver. Geen probleem dan proberen we eerst wat anders.
Transvetten en cholesterol
Transvetten zijn door de voedingsindustrie ontworpen vetten die door een proces van hydrogeneren van natuurlijke plantaardige olie worden veranderd in een kunstmatig vet.
Zoals je weet is een plantaardige olie bij kamertemperatuur vloeibaar, goed voor je gezondheid, minder handig als je een fabriek hebt waar massaconsumptiegoederen worden geproduceerd. Dan is het handiger als je werkt met vet, dat op kamertemperatuur hard is, en makkelijk te bewerken, vervoeren etc.
Om op de meest goedkope manier aan vetten te komen hydrogeneert de voedingsindustrie de goedkoopste plantaardige olie met als gevolg dat er een nieuw soort vet ontstaat, het transvet.
Deze vetten zijn zo verschrikkelijk slecht voor je gezondheid dat 2 gram per dag al volstaat om je lichaam te schaden.
Transvetten kunnen niet omgezet worden in je lichaam tot nuttige voedingsstoffen en daarom worden transvetten per direct opgeslagen in je vetcellen, met een sterke verhoging van je tryglyceridenwaarden en ook je ontstekingswaarden stijgen snel van dit ongezonde goedje.
Transvetten zijn zelfs zo ongezond dat de Amerikaanse voedings- en warenautoriteit ze zelfs heeft bestempeld als niet geschikt voor menselijke consumptie. En toch zitten in vrijwel alle bewerkte producten transvetten, in de koekjes in de donuts en in de chips of in het snoepgoed, als er vet inzit en het is bewerkt en lang houdbaar ga er maar vanuit dat er transvetten inzitten.
De beste manier om transvetten uit je dieet te schrappen is door zelf je recepten weer samen te stellen uit de losse ingrediënten, dus groente, vlees, vis, kruiden zelf apart toevoegen en geen kant-en-klaar maaltijden kopen.
Daarnaast moet je de koekjes en de snoep laten staan, je kunt als je een zoetekauw bent altijd overstappen op 80% en hoger chocolade, dat is een stuk minder slecht voor je gezondheid dan “gewone” zoetigheden.
Daarnaast is een goede tip om meer tomaatjes, komkommer en worteltjes te gaan eten.
Kunstmatige suikers en cholesterol
Net als transvetten kunnen kunstmatige suikers ook niet goed door je lichaam verteerd worden en belandt deze overdaad aan energie eigenlijk meteen in de vetopslag, met als gevolg dat je triglyceridenwaarden stijgen en je snel last krijgt van overgewicht.
Dus in tegenstelling tot wat je denkt is niet alleen vet slecht voor je cholesterol, suiker is net zo slecht!
Cholesterol en verzadigde vetten
Nu moet ik zeggen dat de verzadigde vetten op zich niet zozeer direct het probleem zijn wat betreft je cholesterol, je lichaam heeft een zekere hoeveelheid vet nodig. Het is meer het probleem dat je niet twee keer vet kunt eten, daarmee bedoel ik als jij al een portie hebt gegeten dat vol zit met verzadigde vetten dan zou je om je cholesterol in balans te houden ook een portie onverzadigde vetten moeten eten. Dan eet je dus teveel en krijg je last van overgewicht en vetcellen die je triglyceridenwaarden weer omhoog laten gaan, dus dubbel vet eten is geen optie.
De truc is om de verzadigde vetten in je dieet in ieder geval dusdanig te verminderen dat je totale hoeveelheid vet uit maximaal drie delen verzadigd tegenover een deel onverzadigd bestaat, dus een kwart van alle vetten of meer moet minimaal uit onverzadigde vetten bestaan.
Meer onverzadigde vetten
Je zou denken dat onverzadigde vetten eten niet zo moeilijk is, dat klopt ook want in ons Westerse dieet zit van nature omega 6, een onverzadigd vet dat je ook kent onder de naam linolzuur, wat weer veel gebruikt wordt in bewerkte voeding omdat sojaolie, zonnebloemolie en maisolie.
Dit verlaagt weliswaar je cholesterol, maar als je te eenzijdig alleen maar omega 6 binnenkrijgt dan werkt het weer ontstekingsbevorderend, de goede werking wordt dan teniet gedaan door een bijwerking als het ware.
De enige remedie tegen teveel omega 6 is op de eerste plaats dus geen bewerkte voeding meer eten, de koekjes en de chips dus laten staan. En in plaats daarvan veel meer omega 3 te eten. Omega 3 werkt ook heel erg cholesterolverlagend, het is een ontvetter, maar het werkt niet ontstekingsverhogend zoals omega 6.
Dus verhoog je inname omega 3 en ga je aderen ontvetten! Omega 3 vind je terug in olijfolie, vette vis en noten, zaden en oliën daarvan zoals walnootolie en lijnzaadolie.
Meer groente
Om aan voldoende vitamines, mineralen, vezels en antioxidanten te komen die allemaal nodig zijn voor een lager cholesterol is het het beste als je meer groente gaat eten.
Nu vraag ik niet om je hele dieet om te gooien, ik stel voor dat je de verhoudingen aanpast. In plaats van aardappels, groente, vlees. Ga je nu de aardappels en de pastaproducten die je in je maaltijd doet vervangen door groente.
Dus in plaats van aardappels, groente, vlees stapje over op groente, groente vlees. Dit is de makkelijkste manier om de inname van groenten te verhogen.
Let wel weer op dat je alleen diepvriesgroente neemt waar geen sausje aan zit toegevoegd. Dus of gewoon een verse (bloem)kool of broccoli nemen of vers ingevroren zonder toevoegingen.
Voeg dan zelf alleen gezonde kruiden toe zoals peper, basilicum, munt of andere mediterrane kruiden voor extra smaak.
Als je eenmaal gewend bent aan twee delen groente en een deel vlees dan wordt het tijd om dat vlees wat je eet gezonder te maken. In plaats van varkensvlees is het beter om wit vlees te gaan eten zoals kip en kalkoen.
Let ook weer op wat betreft de toevoegingen, in de supermarkt presteren ze het om je biefstuk aan te semeren waar dextrose aan toegevoegsd is, serieus suiker in je biefstuk.
Let de volgende keer als je boodschappen gaat doen maar eens op in hoeveel producten toch suiker zit zonder dat je het verwacht, echt een eyeopener.
En natuurlijk meer vis en minder vaak vlees. De beste opties zijn zalm, forel, kabeljauw, tonijn, paling en niet te vergeten haring.
Meer fruit
Meer fruit is vooral een goede manier om op een gezonde manier die tussendoortjes gezond te maken. Meestaal zijn de tussendoortjes de meest ongezonde gewoontes. Juist hier kun je een hele grote stap zetten met relatief weinig moeite, eet gewoon een appel of een banaan of een mandarijn en je doet het al veel beter dan die kant-en-klaarsoep of die chocoladereep waar je je zogenaamd beter van gaat voelen.
Deze repen geven je even snel een energieboost maar na een halfuur zit je weer in dezelfde energiedip als daarvoor, plus dat je allerlei troep zoals kunstmatige suikers en transvetten naar binnen hebt gewerkt, dus je bent zelfs nog verder van huis.
Een appel, een mandarijn, een avocado of welke vrucht dan ook, deze bevatten vezels waardoor je langer van de energie kunt genieten, de suikers komen geleidelijk vrij. Plus fruit bevat een hele hoop vitamines, mineralen en antioxidanten.
Dus in plaats van kunstmatige suikers met transvetten krijg je nu natuurlijke suikers met een hele hoop vitamines, lijkt me een goede deal toch?
Cholesterol lever
Mocht je een erg hoog cholesterol hebben, zorg dan dat je vandaag nog je voedingspatroon aanpast. Bij heel veel mensen ligt de oorzaak in het voedingspatroon. Helaas is voeding niet alleen schuldig aan een hoog cholesterol, je kunt namelijk ook de pech hebben dat je lever van nature teveel cholesterol aanmaakt.
Natuurlijk is een goed dieet dan ook aan te raden, maar het dieet alleen is dan niet genoeg.
Maar ga er nu niet direct vanuit dat ook jij last hebt van hoog cholesterol vanwege je genen. Je genen zijn geen excuus om dan maar niet kritisch naar je dieet te kijken.
Bovendien hebben medicijnen altijdeen keerzijde in de vorm van bijwerkingen, dus hoe minder medicatie je nodig hebt des te beter. En dat bereik je alleen door op alle fronten een anti cholesterol campagne te voeren!
Een gezond voedingspatroon is de basis van een goede gezondheid, niet alleen je cholesterol maar ook je bloedsuikerspiegels en je bloeddruk zijn afhankelijk van een gezond dieet.
Je cholesterol kun je laten meten bij je huisarts. Ook zijn er op het internet een heleboel apparaten te vinden waarmee jij je eigen cholesterol kunt meten.
Zelf raad ik altijd aan, om tenminste een keer per jaar even je huisarts te bezoeken naast je eigen metingen.
Hoe vaak moet ik dit meten?
Hoe vaak moet ik eigenlijk mijn cholesterol gaan meten? Wanneer je hoge bloeddruk hebt, kan je elke dag een meting verrichten. De ene dag zal je een ander resultaat krijgen dan de andere dag.
Bij cholesterol is dit echter anders. Het is dus ook niet nodig om elke dag je cholesterolwaarden te meten. Wanneer je een keer in de zes weken of zelfs een keer per twee maand doet is het voldoende!
Nogmaals, een arts kan deze meting verrichten, maar dit kan ook zelfstandig thuis worden gedaan!
Het belangrijkste is dat jij met je gezondheid aan de slag gaat en je verbeteringen gaat aanbrengen zodat je ook goede resultaten hebt als je meet.
Succes!
Bronnen:
http://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJM199008163230703
http://press.endocrine.org/doi/10.1210/jc.2011-1251
http://press.endocrine.org/doi/abs/10.1210/en.2003-1167
http://atvb.ahajournals.org/content/21/7/1233.short
http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0140673681913386
Welke cholesterol meter kunt u aanbevelen
met vriendelijke groet
Joop Grisel
Een mooi verhaal, heel leerzaam ook. Geeft veel informatie en tips. Het is vooral een duidelijk verhaal. Zonder veel poespas, en in duidelijk Nederlands, wordt het goed uitgelegd. De verschillen tussen goed en slecht cholesterol en de waarden van de verschillende soorten cholesterol.