Emotioneel eten: Wat zijn de échte oorzaken?

Als je dit artikel geopend hebt is de kans groot dat je meer wilt weten wat de oorzaken zijn van emotioneel eten en overgewicht? Waarschijnlijk heb je meer dan genoeg van emotioneel eten en wil graag weten hoe je er vanaf kunt komen? Gelukkig is het goed mogelijk om meer controle te krijgen over voeding.

Dit artikel zal gaan over de oorzaken van emotioneel eten en welke stappen nodig zijn om te stoppen. In deel één ontdek wat de oorzaken zijn van emotioneel eten. In deel twee leer je concrete tips om emotioneel eten een halt toe te roepen.

Introductie

Ik weet uit persoonlijke ervaring wat het is om emotioneel te eten. Voor jaren zat ik vast in de volgende vicieuze cirkel: Te veel eten, aankomen, op dieet gaan, tijdelijk resultaat, weer te veel eten. Ik had nooit een échte blakende gezondheid en wisselde van het ene naar het andere dieet.

Dit was geen prettige tijd en moet ik eerlijk zeggen dat het best lang geduurd heeft voordat ik emotioneel eten onder controle kreeg. Het heeft niks met motivatie of doorzettingsvermogen te maken. De uitdaging bij emotioneel eten is dat er onderliggende oorzaken zijn waardoor het eten tijdelijk een grote voldoening geeft. Deze voldoening is niet rationeel weg te redeneren, wij zijn meer afhankelijk van onze emoties dan je zou willen toegeven. Bij mij gaf overmatig veel eten een tijdelijke verlichting tegen stress, negatieve gedachtenpatroon en zelfs verveling.

Doordat met name suikerrijke voedingsmiddelen tijdelijk een goed gevoel geven (suiker kan zelfs je brein chemie wijzigen) duurt het niet lang of je zit vast in de vicieuze cirkel. Ik had met name moeite om voedingsmiddelen op te geven zoals chips, koekjes en chocolade.

Komt dit enigszins bekend voor?

Veel mensen weten logisch ongeveer wel wat een gezond voedingspatroon inhoudt, maar daadwerkelijk van de zoetigheden afblijven is een ander verhaal.

Als je meer wilt weten over wat te doen tegen emotioneel eten, lees dan vooral verder!

Geen dieet is de oplossing

De waarheid is dat geen enkel dieet werkt tegen emotioneel eten. Dit is één van de redenen waarom veel mensen van het ene dieet naar het andere dieet springen. Je kunt niet interne oorzaken wegnemen met meer informatie over gezond eten. De reden waarom je op dit moment emotioneel eet moest eerst ontdek worden, dan pas kun je grote stappen zetten.

Ik had zelf altijd het gevoel dat het één of ander was. Of heel strikt op een calorie arm voedingspatroon leven, of ongezond eten. Inmiddels kan ik zeggen dat de juiste balans vinden zeker mogelijk is, maar dat heeft zeker een aantal jaren geduurd om op dat punt te komen. Gelukkig hoef jij niet jaren lang bezig te zijn om emotioneel eten onder controle te krijgen. Wat bij mij het verschil heeft gemaakt is door niet meer externe kijken (een ander dieet) maar door juist intern te kijken.

Waar ík achter ben gekomen tijdens het coachen van veel mensen en mijn eigen ervaringen met overeten en emotioneel eten. Dat er vaak een disbalans heeft in je persoonlijke leven. Het kan een bijwerking zijn van enerzijds een te druk hectisch leven met weinig vrije tijd voor je zelf.   Als je dan thuis komt na een drukke dag op kantoor geeft die reep chocolade even een verlichting.

Aan  de andere kant, kan het ook de oorzaak zijn van een te saai leven, dan geeft de reep chocolade tijdelijk een genot. Gezien het feit dat voedingsmiddelen in de eerste wereld in ruime proporties en gemakkelijk verkrijgbaar is, nemen we de weg van minste weerstand, even snel een snack halen of langs een fastfood restaurant op de terugweg.

Het is niet wat je weet, maar wat je doet

Meer informatie over gezond eten hebben we niet nodig. Met de beschikking tot het Internet en duizenden boeken die geschreven zijn over het onderwerp, gaat meer informatie niet werken. Maar als we allemaal al weten wat gezond eten grotendeels inhoud, waarom doen we het niet? Ik gebruik nu even de ‘’we’’ aanduiding omdat ik hier zelf ook ervaring mee heb. Wanneer je (te) veel op je bord hebt, zowel letterlijk als figuurlijk, dan wil je niet meer regels of richtlijnen.

Onlangs zag ik een video waarbij gesteld wordt dat de  meeste mensen slechts 1% opnemen van een typisch dieetboek of advies over voeding. Ik denk dat dit komt omdat primair alleen tegen je logische brein wordt gesproken. We moeten niet vergeten dat emoties uiteindelijk de beslissingen maken. Het zijn deze emoties die er voor zorgen dat je emotioneel eet, ik kan het weten, dat was bij mij zeker het geval!

Maar dat betekent niet dat je er niks tegen kunt doen. Er zijn zeker strategieën en tips om er voor te zorgen dat je de controle terugkrijgt. Maar voordat ik de tips met je ga delen, hieronder wil ik het eerst gaan hebben welke factoren emotioneel eten versterken.

Dieet versterkt het probleem

Je weet dit waarschijnlijk al lang, de kans is groot dat je al meerdere diëten hebt geprobeerd. Onderzoek is rondom duidelijk, de meeste mensen die op een dieet gaan zullen niet het gewenste resultaat halen of behouden. Sterker nog, volgens onderzoek zul je zelfs meer kilo’s aankomen door het volgen van een strikt dieet.

Alleen maar concentreren op voedingsmiddelen heeft bij veel mensen geen nut. Het is niet persé wat je eet, maar ook waarom je eet. De waarheid is het erg aantrekkelijk is om steeds een nieuw dieet te volgen met de hoop dat het deze keer echt gaat lukken. We zoeken naar een snelle of bijna magische oplossing.

Echter, het zal geen duurzame verandering teweeg brengen. Mijn eigen aanpak is om goed te kijken naar het individu en rekening houden met emotioneel eten. Je zult eert moeten weten wat de redenen zijn van overeten of emotioneel eten. Vervolgens met kleine effectieve stapjes oude ongezonde gewoontes vervangen door gezonde gewoontes. Je moet als doelstelling hebben niet om binnen een zeer snelle tijd af te vallen. Maar juist een betere relatie krijgen met voedsel, een stap verder dan alleen een dieet volgen.

Onbewust eten

Maar weinig mensen eten puur alleen om je lichaam te voorzien van brandstof en de juiste mix nutriënten. Het kan goed zijn dat je eet omdat je stress hebt, oververmoeid, problemen hebt of simpelweg uit verveling. Dit noem ik ook wel onbewust eten, voordat je door hebt is de maaltijd al opgegeten, zonder écht de smaak te waarderen.

Even een snelle hap en hap, slok en het is weg. Dit effect wordt natuurlijk enorm versterkt door de verschillende marketing campagnes, reclame blokken en strategische plaatsing van (ongezonde) voedingsmiddelen in de supermarkt. Pas wanneer je voedsel gaat zien als een manier om meer of minder gezondheid te krijgen, dan pas kun je de relatie met voedsel veranderen.

Geen échte honger

Eten is meer dan alleen een hongerig gevoel wegwerken, het is je lichaam vullen met belangrijke stoffen om je gezond te houden! Vergeet niet dat een hongerig gevoel niet altijd te maken heeft dat je lichaam absoluut voedsel nodig heeft. Je kunt ook een hongerig gevoel hebben naar afleiding, sociaal contact of een gelukkiger leven. Vervolgens wordt er gegeten omdat je brein een signaal geeft om te eten.

Heb je stress? Voordat je het weet heb je een reep chocolade of een zak chips achter de kiezen. Dit is praktisch een automatische response wat natuurlijk verklaart waarom een dieet niet werkt. Alleen maar concentreren op het lichaam voorzien van belangrijke voedingsstoffen is slechts één onderdeel van de puzzel. De andere kant is welke automatische prikkels er zijn om de andere ‘’honger’’ te voorzien.

Stel jezelf de volgende vragen: 

• Eet je meer wanneer je veel stress hebt?
• Eet je wanneer je niet hongerig of vol bent?
• Eet je om je beter te voelen (om je te kalmeren of om een gevoel van verdriet, woede, verveling, angst tegen te gaan) ?
• Beloon jij jezelf met voedsel?
• Geeft voedsel je een veilig gevoel?
• Heb je een machteloos gevoel rondom voedsel?

Als je één of meer van deze vragen met JA hebt beantwoord, dan is de kans groot dat je emotioneel eet. Dit kan best confronterend te zijn, maar inzicht krijgen in je eigen (onbewuste) gewoontes geeft je kracht om te veranderen!

Hieronder heb ik een tabelletje gemaakt met de verschillen tussen emotioneel en échte honger ter verduidelijking:

Wil je weten wat écht honger hebben is? Ga een dag vasten en je zult merken hoe sterk dat mechanisme is. In het begin gaat het wel, maar zodra je maag begint te borrelen krijg je gedachten zoals ‘’dit is niet gezond’’ of ‘’ik moet nu wel wat eten’’ of ‘’is dit wel verantwoord’’.  Dat is échte honger!

Echter, wachten totdat je honger hebt is niet een goed idee. De kans is groot dat je enorme porties naar binnen werkt. Dit gebeurt ook bij de typische vermageringsdiëten, het lichaam begint een tekort te krijgen en dat wordt na verloop van tijd opgevangen door de bekende eetbuien.

Herkennen waar deze automatische prikkels in je leven plaatsvinden is essentieel om emotioneel eten een halt toeroepen.

Prikkels van emotioneel eten

Emotioneel eten gaat meestal gepaard met negatieve emoties, maar het kan ook voortvloeien uit positieve emoties. Dat jij jezelf wilt belonen omdat je iets goeds hebt gedaan. Ik ben zelf ook een voorstander van een beloning systeem op goed gedrag. Echter, wanneer je wilt afvallen kan een beloning van eten je juist verder van je doelstelling halen. De meest voorkomende prikkels van emotioneel eten zijn naar mijn inzien:

1. Overmatig veel stress – een druk en hectisch leven zonder voldoende vernieuwing en afleiding kan eten een hoogtepunt van je dag maken. Vanzelfsprekend wil je het dan niet bij broccoli gaan houden, maar eerder een reep chocolade. Bij iemand anders kan dat zich uiten in het roken van een sigaret. Veel van de ongezonde gewoontes worden veroorzaakt door om te gaan met stress. Indien je niet goed kunt omgaan met stress of veel stress in je leven hebt. Dan is het verstandig om te starten met een anti stress management cursus (gratis).
2. Verveling – ik weet nog goed dat ik jaren geleden het gevoel van verveling of weinig afleiding met eten wilde compenseren. Op het moment krijg je een prettig gevoel, maar dat duurt niet lang en het fijne gevoel wordt vervangen door schuld.
3. Onverwerkte emoties – wanneer je onverwerkte emoties of problemen hebt kun je dat tijdelijk compenseren met eten. Het gevoel van woede, verdriet, schuld tegengaan met eten komt maar al te vaak voor.
4. Ophoping ongezonde gewoontes – indien je een aantal diepgewortelde gewoontes hebt omtrent voedsel kan dat nog steeds je leven beheersen. Wellicht zijn deze gewoontes opgebouwd tijdens je jeugd, of elders?

Wat zijn bij jou de oorzaken van emotioneel eten? Noteer het en denk er over na. In het volgende en laatste onderdeel (link bij lees verder) zal ik je concrete tips geven om emotioneel eten onder controle te krijgen!

Vragen of opmerking? Laat het mij weten door hieronder een reactie achter te laten. Delen (hieronder) via social media wordt altijd erg gewaardeerd!