Herpes, een virus met vele verschijningsvormen

De meeste mensen zullen bij het horen van het woord herpes aan de geslachtsziekte herpes denken. Maar het Herpes Simplex Virus (HSV), zoals het officieel heet, uit zich in veel verschillende vormen(1).

Een koortslip bijvoorbeeld, wordt ook veroorzaakt door een vorm van het herpesvirus, maar in dit geval gaat het om type 1, terwijl de geslachtsziekte als type 2 geclassificeerd wordt. Ook het Epstein Barrvirus, dat de veroorzaker is van de ziekte van Pfeiffer, behoort tot dezelfde familie als het herpesvirus(2). En waterpokken en gordelroos ontstaan onder de invloed van weer een andere variant van het virus.

HSV is een wereldwijd veel voorkomend virus dat zich in de zenuwknopen van het lichaam nestelt. Er wordt geschat dat 60% van de Europeanen drager is van HSV type 1 (de koortslip variant) en 10% van type 2 (de geslachtsziekte). Op volwassen leeftijd hebben 80% van de volwassenen de ziekte van Pfeiffer al gehad, vaak zonder dat ze het zelf gemerkt hebben, en hebben antistoffen in hun bloed.

Alle varianten van het herpesvirus zijn erg besmettelijk, en als je een bepaald type herpes eenmaal hebt opgelopen, blijft het de rest van je leven bij je. Dat betekent niet dat je ook steeds ziekteverschijnselen hebt, tussen de aanvallen van de ziekte zitten perioden van soms wel enkele maanden waarin het virus sluimert.

De kenmerkende uitingsvorm van de meeste vormen van herpes zijn de met vocht gevulde blaasjes die regelmatig te zien zijn bij mensen die last hebben van een koortslip. Deze blaasjes komen ook voor bij de geslachtsziekte herpes, bij waterpokken en bij gordelroos. Daarnaast zetten bij een aanval de lymfeklieren vaak op. Bij de ziekte van Pfeiffer is er geen sprake van blaasjes, maar wel van opgezette klieren en griepachtige ziekteverschijnselen.

Behandeling van herpes type 1 en 2

Omdat er geen middelen zijn om het virus uit te schakelen richt de behandeling van herpes type 1 en type 2 zich vooral op de verlichting van de pijn en de vermindering van de uiterlijke symptomen van de herpes. Omdat de eerste aanval van herpes altijd de meest heftige is wordt deze nogal eens met tabletten behandeld, bijvoorbeeld met Aciclovir. De aanvallen daarna worden steeds lichter. Als patiënten toch veel last hebben van de symptomen kunnen ze een crème gebruiken zoals Zovirax, dat ook Aciclovir bevat. Over de werkzaamheid van deze en andere soortgelijke cremes bestaat echter onduidelijkheid. En misschien zijn huis-tuin-en-keuken middeltjes wel net zo effectief, veel mensen zweren bijvoorbeeld bij vaseline of aloë vera.

Gordelroos, waterpokken en de ziekte van Pfeiffer

Ook bij waterpokken ontstaan de bekende blaasjes op de huid. Er is geen behandeling van deze vorm van herpes, maar na twee tot drie weken verdwijnen de blaasjes vanzelf weer. Waterpokken kan je maar één keer krijgen, maar het virus blijf je bij je dragen. Als het waterpokkenvirus later in je leven weer actief wordt kan het zich uiten als gordelroos. Ook bij gordelroos treden blaasjes op. Meestal wordt ook deze vorm van herpes niet behandeld omdat het vanzelf weer over gaat. Dit geldt ook voor de ziekte van Pfeiffer.

Net als de andere vormen van herpes zijn ook waterpokken, gordelroos en de ziekte van Pfeiffer erg besmettelijk. Hierdoor zal het overgrote deel van de mensen tijdens zijn leven één of andere vorm van herpes krijgen.

Het is belangrijk om op te passen met Herpes omdat dit je kwetsbaarder maakt voor besmettingen met HIV(3).

Bronnen:

1. https://www.fbscience.com/Landmark/articles/pdf/LandmarkA809.pdf
2. https://journals.asm.org/doi/abs/10.1128/jvi.63.1.450-455.1989
3. https://jamanetwork.com/journals/jama/article-abstract/203222