Voedingsadvies

Laatste Update: 7 april 2017

Hoe gezond of ongezond is roomboter nu écht?

roomboterVroeger was het allemaal zo lekker eenvoudig: Je nam echte roomboter op je boterham. Als je dat te duur vond nam je margarine en als je aan de lijn deed nam je halvarine. Punt uit! Maar tijden veranderen en in de afgelopen tien jaar zijn er onnoemlijk veel soorten smeerseltjes voor op je brood bijgekomen.

De één, volgens de reclame, nog beter dan de ander. ‘Goed voor je hart’, ‘goed voor de lijn’ etc. etc. Maar de laatste tijd is de discussie 360 graden omgedraaid:

Roomboter mag weer, roomboter blijkt helemaal niet zo ongezond te zijn als men eerder beweerde.

Roomboter is heerlijk op een vers speltbroodje of een lekkere cracker. Vroeger was het de normaalste zaak van de wereld dat je roomboter at, totdat roomboter op het strafbankje kwam te zitten omdat het plotseling ‘ongezond’ zou zijn. Toevallig was dat in dezelfde periode dat de margarine populair werd. Margarine wat bestempeld werd als de ‘gezonde’ boter.

Wat is hier nu allemaal van waar? Is de échte roomboter werkelijk zo slecht voor je gezondheid?

Of misschien moeten we de vraag omdraaien:

Is het alternatief, een margarine, beter voor de gezondheid dan de échte, ouderwetse roomboter?

Om dit uit te leggen, moeten we even terug in de tijd, naar het pre-margarine tijdperk:

Roomboter in het pre-margarine tijdperk

Tot het einde van de negentiende eeuw werd roomboter alleen maar bekeken als een onbelangrijk bijproduct van de in opkomst zijnde veeteelt. De roomboter werd eigenlijk alleen maar gebruikt door de boer zelf en de familie. Er waren dus totaal geen commerciële belangen gemoeid met dit product.

Mede dankzij de economische groei aan het einde van de negentiende eeuw begon de vraag naar goede zuivelproducten te stijgen. Niet zozeer van het ‘gewone’ volk, maar meer van de rijke klasse. De boeren speelden daar handig op in, en begonnen het bijproduct te verzilveren en commercieel op de markt te brengen.

In eerste instantie handmatig maar, dankzij de uitvinding van de centrifuge door de Zweed Gustaaf de Laval, al snel veranderde dit tot een ware industrie. Probleem was alleen dat de boter per seizoen van kleur verschilde. In de winter was de boter bleek van kleur, in de zomer mooi vol geel. De consument wilde alleen de mooie gele boter. Ook dit probleem werd relatief snel opgelost door de uitvinding van een natuurlijke kleurstof genaamd ‘carotinekleursel’ of ‘Orleaan-pasta.

De handel ging goed, totdat de margarine in de tweede helft van de negentiende eeuw het daglicht zou zien.

De opkomst van de margarine

Geloof het of niet, maar de margarine is ooit geïntroduceerd door twee families uit Oss: De familie Jurgens en de familie van den Bergh. Beide families waren groothandelaren in echte boter. Maar door de grote vraag naar echte roomboter was de prijs hoog en voor de lagere klasse nagenoeg onbetaalbaar. Ze kregen lucht van een nieuw product: Margarine, wat op grote schaal geproduceerd kon worden tegen een veel lagere prijs dan roomboter.

In het jaar 1900 werden de merken Vitella en Solo op de markt gebracht en niet zonder succes. Bijna 30 jaar later gingen beide familiebedrijven definitief samenwerken en richtten de ‘Margarine-unie’ op. Al snel werd ook samenwerking gezocht, en gevonden, in het buitenland. Een fusie tussen de Nederlandse ‘Margarine-unie’ en de Engelse ‘Lever Brothers’ resulteerde in een nieuw bedrijf: Unilever.

Na de eerste wereldoorlog liep het succes van de margarine weer terug door de dalende prijs van de roomboter. Om dit te overwinnen voegde Unilever vitamine A en vitamine D toe aan de margarine, zodat het qua voedingswaarde gelijk zou zijn aan roomboter.

Later, in de jaren zestig werd dit nog een keer ondersteund door de het ‘margarinebesluit’ waarbij de toevoegingen bij de wet verplicht waren. ‘Officieel’ was margarine nu gelijk aan roomboter. De consument slikte dat als zoete koek, en de omzetten stegen weer tot in de hemel.

Vanuit de medische wereld kreeg Unilever op een bepaald moment een verzoek om een ‘gezondere’ margarine te maken, een margarine die meer onverzadigde vetten moest bevatten. Er was namelijk op dat moment net bekend geworden dat de verzadigde vetten in de oude margarine problemen zouden vormen voor hart- en vaatziekten.

Unilever ontwikkelde de, nog steeds bestaande, Becel wat in eerste instantie alléén in de apotheek verkrijgbaar was. Eind jaren zestig kwam dit beschikbaar voor het grote publiek. En de consument was zeer tevreden: Becel was een gezonder alternatief voor roomboter en de zogenaamde harde margarines.

Dit alles kwam Unilever goed uit, want er was in dezelfde periode een heftige discussie begonnen over de aanwezige transvetten in de margarines, ook in de Becel. Maar omdat de discussie ging over het gevaar voor hart- en vaatziektes, waarvoor Becel dé oplossing was, kwam de discussie over transvetten op de achtergrond.

Pas in de jaren negentig erkende de voedingsindustrie dat deze zelfde transvetten aanleiding konden zijn voor veel hart- en vaatziektes. Unilever haalde bakzeil, en bracht in 1995 een margarine op de markt waarin beduidend minder transvetten zaten.

De gevolgen van het margarinegebruik

Uit het voorgaande kun je concluderen dat iedereen bijna honderd jaar lang grote hoeveelheden schadelijke transvetten hebben binnengekregen. In die tijd bevatten Bona en Zeeuws Meisje ongeveer een kwart aan transvetten!

Uit een onderzoek is gebleken dat voor de komst van margarine, er zelden mensen stierven aan trombose in de kransslagaderen. Na de introductie van de margarine, en zeker nadat het voor het grote publiek beschikbaar werd, stegen de gevallen van hart- en vaatziektes schrikbarend. Toch iets om over na te denken…

Gewijzigde opvattingen over roomboter

Tot de eeuwwisseling was het grootste deel van de Nederlandse bevolking afhankelijk van de gedrukte media en de fabrikanten als het ging om informatie over gezonde en ongezonde voedingsmiddelen. Het zal je niet verbazen dat alle voedingsmiddelen door de fabrikant als ‘gezond’ werden geacht.

Maar na de intrede van Internet is een schat aan informatie vrijgekomen, en wordt de beschikbare informatie ook sneller gedeeld. Hoewel er natuurlijk ook veel onzin verspreid wordt via het Internet, heeft dit er toch toe geleid dat de waarheid over margarine, en het échte verhaal over de mogelijke ‘slechte’ invloed van roomboter nu eindelijk op tafel komt.

Hoewel verzadigd vet tegenwoordig op het strafbankje zit, heeft je lichaam deze vetten toch nodig. Maar het is wel belangrijk om de juiste verzadigde vetten binnen te krijgen. In roomboter zitten veel verzadigde vetten die bestaan uit korte ketens, dus licht verteerbaar en een gunstige invloed op je darmen. Daarnaast zit in de goede roomboter vitamine D, vitamine A

Het is waar dat roomboter transvetzuren bevat, ongeveer 2-3%. Maar het is goed om te weten dat dit dierlijke transvetzuren zijn. En uit onderzoek is gebleken dat juist deze vorm een bescherming kan bieden tegen kanker en hart- en vaatziekten. Roomboter is een product wat heel erg dicht bij de natuur staat, waaruit je de conclusie kunt trekken dat hoe gezonder de koe is, hoe beter de boter is.

[pullquote]Maak daarom een bewuste keuze voor roomboter van biologische graskoeien[/pullquote]. Niet alleen heerlijk van smaak, maar je kunt je speltbroodje zonder schuldgevoel besmeren met dit natuurlijke product, natuurlijk wel met mate!

‘Boter’ is een beschermde naam

Niet alles mag zomaar ‘boter’ heten. De aanduiding ‘boter’ is beschermd door de Nederlandse wet, en mag alleen maar op een product geplakt worden als het voor minimaal 80% uit melkvet bestaat. Dit houdt concreet in dat als er ‘boter’ op het pakje staat, en inderdaad ook echte boter in zit. Als er géén boter op staat, heb je dus te maken met een margarine, of een kunstboter, waar je naar mijn mening beter vanaf kunt blijven.

De aanduidingen ‘echte boter’ of ‘roomboter’ hebben dus geen verschillen: Het gaat hier allemaal om boter, zoals in de wet vastgelegd.

Maar binnen alle beschikbare boterproducten zijn natuurlijk wel weer kwaliteitsverschillen: Het mag duidelijk zijn dat roomboter van biologische koeien die het grootste deel van het jaar vers gras eten in de wei, beter van smaak is en een hogere kwaliteit heeft dan roomboter van koeien die zich de hele dag staan te vervelen op stal.

Conclusie

Uit al het bovenstaande kan ik concluderen dat we alle gezondheidsclaims over margarines niet zomaar aan kunnen nemen. Er is, met name in het verleden, veel te veel mee geknoeid. Gewoon eerlijke en echte boter eten is gewoon veel beter. Vet is namelijk helemaal niet slecht, en in de beperkte hoeveelheden van boter worden we er helemaal niet dik van. De verzadigde vetten die in boter zitten zijn licht verteerbare vetten, vetten die ons lichaam gewoon nodig heeft om beter te kunnen functioneren.

Uiteraard zoals alles, wel met mate!

Waar we ons meer zorgen over moeten maken is de overmatige consumptie van suiker, waar we allemaal wél dik van worden.

En jij? Wat zet jij ’s morgens op de ontbijttafel? Echte roomboter of een margarine? En waarom?

Afvallen kan ook makkelijk zijn!

Ontdek het geheim om 5-10 kilo puur overtollig buikvet kwijt te raken in minder dan 28 dagen tijd


OVER DE AUTEUR:

Robert Jan Hendriks

Robert Jan Hendriks (RJ) is de oprichter en drijvende kracht achter OptimaleGezondheid. Zijn missie is om Nederland gezonder te maken door middel van kleine slimme aanpassingen in je leefstijl! Hij heeft zelf jarenlang te kampen gehad met gezondheidsklachten en helpt mensen naar een gezonder leven via de blog, trainingen, workshops en boeken.


Aanbevolen artikelen voor jou: 


Laat hieronder een reactie achter:

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met

  1. Ik bak mijn eigen speltbrood met volkoren speltmeel en besmeerd dat met roomboter. Plastic smeersels komen er niet in hier.

  2. Margarine plastic smeersels? volslagen onzin. Boven de 55 jaar met kans op licht verhoogde bloeddruk en eventueel wat hoger choresterolgehalte altijd zorgvuldig zijn met dierlijke vetten dus ook met roomboter.

  3. Waarom weegt ieder pakje roomboter 200 gram i.p.v 250 gram. Bij mij is 250 gram 250 gram en niet minder wij ergeren ons daar mateloos aan .wij haddenvroeger een melkboer inde buurt die noemden wij toontje tik, omdat hij onverdachte wijze een tik tegen de weegschaal gaf. Kous uitl leiden.

  4. Goedemiddag,

    Weet ook iemand hoe dit zit met smeerbare roomboter (AH)? Is dit even goed als gewone roomboter?

  5. Waarom spettert de Nederlandse roomboter als een gek bij het bakken van een steakje, en de Belgische niet?

    1. Ik weet niet of het typisch is voor de Nederlandse roomboter, maar als het heel erg spettert bij het bakken, dan is dat een teken dat er (te veel?) water in zit.

  6. Ik heb hier al een tijdje een "boter" van Campina voor op het krentenbrood... hmmm. Er staat op "elke dag 70% minder vet" en "met de lekkere smaak van echte ROOMBOTER". Ik dacht de hele tijd dat ik gezonde boter in huis had, hij smaakt ook lekker, maar in de ingrediënten begint het met: water, melkvet (slechts 19,4%), raapzaadolie (5,1%), magere melk en daarna nog ruim 10 toevoegingen (kleurstoffen, aroma's, etc). Dit betekent dus eigenlijk dat het letterlijk slechts de smaak is van roomboter (of in de buurt van), in plaats van dat het daadwerkelijk roomboter is? :S

    Vroeger had ik altijd Gouda's Glorie, het Volle pond afwisselend met het Zonnepond. Beiden geen echte boter volgens mij, maar ook niet extreem nep. Daarna heb ik een paar jaar Becel Light gebruikt, omdat iedereen zei dat dit veel beter zou zijn. Ben wel laat ermee begonnen (vond het nooit lekker) en hoop er binnenkort mee te stoppen. Daarom een paar weken geleden aan de vrouw des huizes de opdracht gegeven of ze wilde kijken naar een mogelijke vervanger. In de supermarkt gevraagd, er was geen medewerker die een echte boter wist aan te wijzen... behalve de echte ouderwetse roomboters. :S

    Zodoende kwam thuis met een "boter" van Bona, naar mijn vermoeden omdat er "extra romig" op is geschreven. Daarnaast staat er op: product met 59% vet. Daarmee denk je ook dat het minimaal in de juiste richting komt. Nu zit ik kritisch te kijken naar de ingrediëntenlijst en het begint met: plantaardige oliën (koolzaad, palm, zonnebloem en soja), water, droge melkbestanddelen (wtf?!?) en dan weer een hoop toevoegingen. Ai ai... ook weer een neppert?

    Waar zou ik volgens jullie het beste naar kunnen kijken, tips? Toch echte harde roomboter kopen die in zo'n papieren verpakking zit? Of boter zelf maken a.h.v. slagroom?

    1. Hoewel de meningen hierover verdeelt zijn, blijf ik volhouden dat normale, echte roomboter het allerbeste is voor je gezondheid. Dus gewoon de roomboter in het papiertje, en niet al die exotische botertjes in luxe verpakkingen waarop hele lange lijsten met ingrediënten (verstopt) gedrukt staat. Mijn leidraad: Hoe langer de lijst, hoe slechter voor je gezondheid!

  7. roomboter gezond of niet. Telkens als ik meer roomboter en kokosolie gebruik stijgt mijn bloedcholesterolwaarde altijd weer, als ik er dan weer mee stop zakt het weer. Hoezo fabeltjes van vroeger. het klopt altijd wel wat ze over zeiden, er is zoooo veel onderzoek naar gedaan, en prof. Katan hamert er altijd op, hij is in al die jaren nog nooit van mening veranderd over dit item.

  8. Persoonlijk vind ik het geen goed idee om roomboter te vervangen voor halvarine/margarine door de foute vetten die in roomboter zitten (alhoewel roomboter wel lekkerder is). Kinderen / volwassenen worden steeds dikker en het gebruik van roomboter zal dit niet verminderen. Ook gaat dikker worden gepaard met gezondheidsklachten die in een latere fase uitkunnen treden. Totdat het voedingscentrum anders adviseert zal ik margarine/halvarine, die wel de goede vetten bevatten, blijven smeren. Zover ik weet is het nog niet bewezen dat de toevoegingen aan halvarine / margarine gezondheidsklachten kunnen veroorzaken.

    1. Hierover zijn de meningen verdeeld, Sander. Ik ben een natuur-ster, dus voor mij is roomboter altijd een beter product dan halvarine of margarine. Kijk maar eens op de ingrediëntenlijst. Daar wordt je beslist niet vrolijk van! Slechte vetten in roomboter? Klopt inderdaad, maar die hoeveelheid is erg beperkt. En je lichaam heeft ook die slechte vetten nodig, maar met mate.
      Het dikker worden van de kinderen, in het algemeen, ligt echt niet aan de boterkeuze. Dat mag duidelijk zijn.

    2. Er is een sterke link tussen Unilver en het Voedingscentrum, Koppel dit aan het verhaal over Unilever en dit
      artikel en dan weet je welke je moet kiezen. Margarine wordt door Unilver via het voedingscentrrum
      door je strot heen geduwd.
      En dit is nog maar het topje van de ijsberg…
      Neemt u de baluwe pil of de rode pil? 🙂
      Succes en sterkte!

  9. Ik ben van mening dat je beter een natuur zuiver product als roomboter kunt nemen, dan een chemisch samengesteld product zoals halverine of margarine.
    Ik heb zelf een aantal jaren heel veel maagproblemen gehad en daar ben ik vanaf gekomen door mijn eet- en drinkgewoonten drastisch te wijzigen.
    Ik ben gestopt met koffie drinken, ik drink sowieso geen cafaïene houdende dranken meer. (toen ging alles beter!)
    Ik rookte, ben ik ook mee gestopt en heb m'n voeding aangepast naar gebruik van roomboter en echt de "ouderwetse" (kwaliteits) producten.
    Ik heb totaal nergens meer last van. Heerlijk gewoon!
    Dat heb ik me jaren niet gevoeld!

    1. wow! Dit is geweldig, Frans!

      Ik ben erg benieuwd naar meer ervaringen zoals deze van Frans. Meer mensen die de voordelen merken en voelen van een meer natuurlijke voedingswijze?

      1. maar ik begrijp het nog steeds niet. Biologisch roomboter is dus het beste. Maar dit is toch een verzadigd vet. Want ik heb geleerd van mijn moeder: vet wat na het bakken stolt, is verzadigd vet. En (biologisch) roomboter stolt na het bakken, en is dus slecht. Of heb ik het helemaal mis?

        1. Roomboter is niet alléén maar verzadigd vet. Het is waar dat er verzadigd vet in roomboter zit, maar het overgrote deel is onverzadigd vet.
          Hoewel verzadigd vet een hele slechte naam heeft gekregen, en terecht, heeft je lijf wel degelijk verzadigd vet nodig om optimaal te kunnen functioneren.
          Het geheim zit in de juiste balans. Zo weinig mogelijk verzadigd vet, ten voordele van onverzadigd vet.

          Roomboter blijft voor mij nog steeds de beste keuze!

  10. "Boter op je hoofd hebben"
    "Met je neus in de boter vallen"
    "Boter bij de vis"

    Een greep uit nog steeds actuele en veelgebruikte gezegden met een hoofdrol voor dit smakelijke zuivelprodukt dat in spreekwoordelijke zin nooit door margarine of halvarine vervangen werd maar dat in de loop van het bestaan wel heel wat Zwarte Pieten toegespeeld heeft gekregen... (met excuses voor de gebruikte term, ik bedoel natuurlijk Roetveeg Pieten)

  11. Hoewel ik zelf de voorkeur geef aan roomboter en (bij recent bloedprikken gecontroleerd) mijn cholesterol prima is, is het wel degelijk zo dat roomboter veel verzadigde vetten bevat en we daar echt wel mee moeten oppassen.

    Verder is er mijns inziens geen correlatie tussen margarine en hart- en vaatziekten. Dat zul je moeten aantonen middels objectief onderzoek en rapporten hierover alvorens deze zo suggestief met elkaar te verbinden. Je plant een gedachte bij mensen die niet houdbaar is. Er kunnen vele andere oorzaken zijn. Bijvoorbeeld veel meer stress in de maatschappij door werkdruk, luchtvervuiling, roken, enz, enz. Dus die paar broodjes met margarine zullen echt niet zomaar de oorzaak zijn geweest.

  12. Als reactie op de steak; absoluut zit er meer water in roomboter dan in croma of andere bakolien/boters. Door boter te smelten in een pan met een scheutje goede olie (kan de smaak veranderen, olijfolie heeft een sterke smaak) pruttelt de boter niet en kan het wat hogere temperaturen aan zonder te spetten, en verbranden de vetten in de boter niet.

    Roombotersquad for life !!

    1. Je bedoeld het denk ik andersom: In roomboter zit minder water dan in croma.
      Voor de rest ben ik het helemaal met je eens!

      1. Nou, ik ben het hier helemaal niet mee eens! Het zijn niet de vetten die verbranden maar de eiwitten. Om dit te omzeilen kan je boter verhitten en de gestolde eiwitten eruit zeven, dit wordt klaren genoemd. Daarna kan je hiermee beter vlees braden. Verder is er nog een lange weg te gaan voordat de mensen de onzin dat vet vet maakt kunnen vergeten. Er zijn geen ongezonde vetten behalve de transvetten welke in de natuur niet voorkomen maar via chemische productie in de fabriek worden gefabriceerd en in ons (kant en klare)voedsel worden gepleurd. Als mensen uitsluitend vet zouden eten bestond obesitas en diabetes 2 al helemaal niet! Dit zou een te eenzijdig eten zijn want we hebben ook andere stoffen nodig. Gezond eten begint bij zelf koken en braden, dan weet je wat je eet. Geen e nrs, geen transvetten enz enz enz. alles wat je er thuis niet zal doen. Bovenal, eet minder koolhydraten max 20% en meer eiwitten 50% en vetten 30%. Uiteindelijk ontwikkel je dus ook geen obesitas en diabetes, of je overwint dit, succes

  13. Bij mij is in mei 2016 spierreuma geconstateerd. Ik heb deze genezing alternatief aangepakt door het slikken van curcuma (een biologische pijnstiller en ontstekingsremmer) en door het stoppen met eten van bewerkt voedsel. Normaal duurt een behandeling met Prednison minimaal een jaar, ik ging 6 maanden later weer pijnloos mountainbiken in de bossen. Nu twee jaar later ben ik nog steeds klachten vrij. Ik blijf me verdiepen in onbewerkt voedsel. Zo ook het eten van echte boter ipv de ongezonde margarine.

  14. goedendag. Ik zou graag willen weten welke merken de beste roomboter s zijn. En hoeveel verzadigd vet moet er totaal inzitten?
    En hoeveel onverzadigd vet. Weet dan zeker dat ik de goede en juiste roomboter koop. Alvast dank Monique

{"email":"Email address invalid","url":"Website address invalid","required":"Required field missing"}

Anderen bekeken ook: 

0 Shares
Tweet
Pin
Share