Een op de  vier volwassenen in Europa heeft volgens schattingen last van een hoge bloeddruk of een hoge onderdruk. Een potentieel gevaarlijke situatie, want extreme waarden in je bloeddruk merk je in eerste instantie niet. Er zijn vaak geen symptomen, tot het moment dat het te laat is…

In dit artikel + video alle info over deze extreme waarden, en dan met name over een te hoge onderdruk.

Plus, een aantal handige tips om je bloeddruk te verlagen. Lees dus zeker even verder!

Systolische bloeddruk en Diastolische bloeddruk

Aangezien de bloeddruk uit twee cijfers bestaat – een bovenste en een onderste cijfer- zijn er drie soorten hypertensie. Een hoge diastolische druk – ook wel diastolische hypertensie genoemd – komt voor wanneer het onderste cijfer verhoogd is. Dit is het geval wanneer de diastolische druk 90 mmHg of hoger is. Systolische hypertensie is aan de orde wanneer het bovenste cijfer verhoogd is en er gemengde hypertensie optreedt wanneer beide cijfers hoog zijn. Geïsoleerde diastolische hypertensie (IDH) wordt voornamelijk gezien bij jongere volwassenen. Bij de meeste mensen met IDH is er geen specifieke oorzaak geïdentificeerd. Dit staat ook wel bekend als primaire of essentiële hypertensie. Minder veelvoorkomend is secundaire IDH wat je vaak ziet in combinatie met een aandoening zoals een schildklierprobleem, een nierziekte of het slaap-apneusyndroom.

Maar eerst: wat is een gevaarlijk hoge bloeddruk?

Bijna iedereen wordt op de lange termijn beïnvloedt door de risico’s van een hoge bloeddruk. Aangezien een hoge bloeddruk meestal geen symptomen heeft, weten mensen vaak niet dat ze hiervan last hebben. Omdat ze niet weten dat ze het hebben, wordt het ook nooit behandeld en over een periode van jaren blijft de bloeddruk dan hoog en beginnen de bloedvaten te beschadigen. Dit is wanneer de schade aan de bloedvaten kan leiden tot een hartaanval, een beroerte, hartfalen of een nierziekte. Daarom is het belangrijk om ervoor te zorgen dat je weet wat je bloeddruk is en als het te hoog is dat je een behandeling krijgt en dat je je ook aan die behandeling houdt.

Bloeddrukcijfers en categorieën

De vijf bloeddrukbereiken zijn:

Een normale bloeddruk

Je hebt een normale bloeddruk wanneer je bloeddrukgetal binnen het normale (optimale) bereik ligt van minder dan 120/80 mmHg. Houd dit vol en zorg voor een goede gezondheid van je hart door het aanhouden van gewoontes zoals het volgen van een evenwichtig dieet en het regelmatig doen van oefeningen.

Prehypertensie (een vroeg stadium van een hoge bloeddruk)

Prehypertensie is aan de orde wanneer de bloeddruk constant varieert tussen de 120-139/80-89 mmHg. Mensen met prehypertensie zullen waarschijnlijk een hoge bloeddruk ontwikkelen tenzij er maatregelen genomen worden om dit probleem te beheersen.

Hypertensie fase 1

Men spreekt over hypertensie fase 1 wanneer de bloeddruk constant varieert tussen de 140-159 / 90-99 mmHg. In dit stadium van een hoge bloeddruk zullen artsen waarschijnlijk levensstijlveranderingen voorschrijven en kunnen ze zelfs overwegen om bloeddrukmedicatie voor te gaan schrijven.

Hypertensie fase 2

Hypertensie fase 2 is aan de orde wanneer de bloeddruk consistent is bij niveaus van meer dan 160/100 mmHg. In dit stadium van een hoge bloeddruk zullen artsen waarschijnlijk een combinatie van bloeddrukmedicijnen en levensstijlveranderingen voorschrijven.

Hypertensieve crisis

Dit is wanneer een hoge bloeddruk dringend medische hulp nodig heeft. Als je bloeddruk hoger is dan 180/110 mmHg en je GEEN symptomen zoals pijn op de borst, kortademigheid, rugpijn, gevoelloosheid/zwakte, veranderingen in het gezichtsvermogen of moeilijkheden om te spreken ervaart, moet je ongeveer vijf minuten wachten en je bloeddruk nogmaals opnemen. Als de lezing nog steeds op dit niveau is, moet je contact opnemen met een arts.

Ken je bloeddrukcijfers en weet wat ze betekenen

De bloeddruk wordt geregistreerd in twee cijfers:

• De systolische bloeddruk (het bovenste cijfer) – geeft aan met hoeveel druk je bloed tegen je slagaderwanden aankomt als het hart pompt.
• De diastolische bloeddruk (het onderste cijfer) – geeft aan met hoeveel druk je bloed tegen je slagaderwanden aankomt, terwijl het hart tussen het pompen door rust.

Wat is belangrijker, het bovenste of het onderste cijfer?

Het is gebleken dat de systolische bloeddruk (het bovenste cijfer of de bloeddruk als het hart het bloed door het lichaam rondpompt) belangrijker is dan de diastolische bloeddruk (het onderste cijfer of de onderste bloeddruk tussen de hartslagen door) (1). Bij een verhoogd bovenste cijfer loop je een aanzienlijk risico op het krijgen van een beroerte of een hartaanval.

We weten bijvoorbeeld dat een bloeddruk van 160/80 mmHg ‘riskanter’ is dan een bloeddruk van 150/90 mmHg. Het hebben van een verhoogde systolische bloeddruk, terwijl je wel een normale of lage diastolische bloeddruk hebt, heet geïsoleerde systolische hypertensie (ISH) en zorgt voor een verhoogd risico op hartaanvallen of beroertes en moet daarom zeker behandeld worden.

Er zijn echter ook enkele omstandigheden waarbij de diastolische bloeddruk belangrijker kan zijn dan de systolische bloeddruk. Sommige onderzoeken suggereren bijvoorbeeld dat de diastolische bloeddruk bij mensen die jonger zijn dan 40 jaar een betere manier is om hun risico’s op aandoeningen te beoordelen.

Maar het is wel zo dat jongere mensen minder kans hebben op het krijgen van een beroerte of een hartaanval, zodat informatie over hun risico op toekomstige problemen beperkt is. Het kan zijn dat de diastolische bloeddruk belangrijker wordt als het zeer hoog is. Er zijn bewijzen dat bijvoorbeeld een bloeddruk van 180/120 mmHg een groter risico geeft op een beroerte of hartaanval dan een bloeddruk van 180/100 mmHg.

Een hoge onderdruk

De diastolische druk is de kracht die door het bloed wordt uitgeoefend op de wanden van de slagaders, aangezien het door deze bloedvaten stroomt. Bij mensen met een hoge onderdruk is de diastolische druk over het algemeen verhoogd omdat de kleine arteriën, ook wel arteriolen genoemd, in het lichaam smaller zijn dan normaal. Dit comprimeert het bloed dat door de arteriolen stroomt, waardoor de druk wordt verhoogd. Bij een hoge onderdruk veroorzaakt door primaire hypertensie is de onderliggende reden voor de arteriolaire vernauwing nog niet helemaal bekend. Ongewoon hoge niveaus van bepaalde stoffen die de bloeddruk verhogen, zoals bijvoorbeeld angiotensine, of een onjuiste samentrekking van kleine spieren in de arteriole wanden zijn ook twee mogelijke redenen. Genetische factoren kunnen ook bijdragen aan het ontwikkelen van deze aandoening.

Endocriene- en nierfalen

Een langzaamwerkende schildklier of hypothyreoïdie is één van de meest voorkomende secundaire oorzaken van een hoge onderdruk. Net als bij de primaire hypertensie is de verhoogde diastolische druk het resultaat van overmatige arteriolaire vernauwing. Hypothyreoïdie kan worden gezien bij een persoon met gewichtstoename, vermoeidheid en onverdraagzaamheid tegen koude, maar er zijn wel eerst bloedonderzoeken nodig om de diagnose te kunnen bevestigen. Endocriene ziekten die hoge niveaus van aldosteron, parathyroïdhormoon of corticosteroïden produceren, kunnen ook een hoge onderdruk veroorzaken.

De meeste ziekten die de nier beschadigen, kunnen ook een hoge onderdruk veroorzaken omdat het vermogen van de nieren om vloeistoffen uit het lichaam te verwijderen of de productie van angiotensine te verhogen afneemt. Renovasculaire hypertensie, door de vernauwing van de hoofdader die tot de nieren leidt, is een andere mogelijke oorzaak van een hoge onderdruk.

Slaapapneu en andere oorzaken

Het slaapapneusyndroom – episodische pauzes in de ademhaling tijdens de slaap – kan door een overmatige arteriolaire vernauwing en verminderde vloeistofuitscheiding door de nieren ook tot een verhoogde onderdruk leiden. De verhoogde hartfrequentie, die vaak bij mensen met het syndroom wordt gezien, kan hier ook aan bijdragen aangezien het de tijd tussen de hartslag vermindert zodat de bloedvaten meer tijd ervaren dat er een extra bloedstroom aanwezig zal zijn.

Overmatige slaperigheid overdag is een suggestie van het slaapapneusyndroom, maar er zal eerst een slaaponderzoek nodig zijn om de stoornis met zekerheid te kunnen diagnosticeren. Chronisch overmatig alcoholgebruik kan ook leiden tot een verhoogde onderdruk.

Dit zal waarschijnlijk gebeuren wanneer er leverschade optreedt, aangezien angiotensine gewoonlijk in de lever wordt afgebroken. Een hoge onderdruk kan ook worden veroorzaakt door medicijnen, zoals orale anticonceptiva, corticosteroïden of niet-steroïdale anti-inflammatoire geneesmiddelen zoals bijvoorbeeld ibuprofen.

Risicofactoren van een hoge onderdruk

Bepaalde risicofactoren kunnen het risico op een hoge onderdruk vergroten. Ze zijn geen directe oorzaak, maar hun aanwezigheid verhoogt de kans op het ontwikkelen vaneen hoge onderdruk wel aanzienlijk. De risicofactoren die werden waren vooral jonge mannen en mensen met overgewicht of obesitas. Inderdaad, dit en ander onderzoek wijst erop dat een hoge onderdruk meer voorkomt dan systolische of gemengde hypertensie bij volwassenen die jonger zijn dan 40 jaar (2). Aanvullende risicofactoren van een hoge onderdruk die in het onderzoek werden gemeld zijn:

• Een sedentaire levensstijl.
• Een hoog totaal cholesterolgehalte.
• Hoge koffie of thee consumptie.

Een hoge onderdruk: En nu?

Ongeacht de oorzaak mag een hoge onderdruk niet genegeerd worden. Bij veel mensen raakt de systolische druk ook heel geleidelijk met de tijd verhoogd. Het bleek dat 83% van de mensen met een verhoogde onderdruk in de tien jaar daarna gemengde hypertensie ontwikkelde. Zelfs als dat niet het geval is, verhoogt het hebben van een hoge onderdruk de kans op ernstige cardiovasculaire complicaties. Uit een ander onderzoek bleek dat in vergelijking met volwassenen met een normale druk, bij volwassenen met een hoge onderdruk het risico op cardiovasculaire complicaties, met inbegrip van hartaanvallen, beroertes of hartgerelateerde sterfte verdubbelen (3).

In het algemeen moet iedereen met een diastolische druk van 90 mmHg of meer behandeld worden, ongeacht of de persoon een hoge onderdruk of gemengde hypertensie heeft. Strategieën om de bloeddruk te verlagen kunnen onder andere gewichtsverlies, voedingsveranderingen, lichaamsbeweging en medicatie omvatten. Ook het verminderen van andere risicofactoren voor hart- en vaatziekten zoals het onder controle houden van de bloedsuikerspiegel en het cholesterolgehalte zijn zeer belangrijk.

Tot slot…

Een hoge onderdruk op zichzelf veroorzaakt doorgaans geen symptomen. Hoofdpijn, neusbloedingen en andere symptomen worden soms door een hoge bloeddruk veroorzaakt, maar het komt evenveel voor bij mensen met een normale bloeddruk. Zoek onmiddellijk medische hulp als je pijn op de borst, kortademigheid of duizeligheid ervaart, of een plotselinge aanval van zwakte, verandering in spraak of een verminderd bewustzijnsniveau opmerkt. Deze symptomen kunnen de aanwezigheid van een levensbedreigende complicatie van een hoge onderdruk aanduiden en kan een voorteken van bijvoorbeeld een hartaanval of een beroerte zijn.

Aanvullende Bronnen

www.medicinenet.com/low_blood_pressure/article.htm

www.bloodpressureuk.org/BloodPressureandyou/Thebasics/Whatislow

www.webmd.boots.com/heart-disease/guide/understanding-low-blood-pressure-diagnosis-treatment