Huidirritatie door de zon: Warmte-uitslag of Zonneallergie?

Het is weer volop zomer. We gaan lekker met vakantie en zoeken vaak de warmte op. Sommige jaren is dat in ons eigen kikkerlandje, maar regelmatig laat de zon het in Nederland afweten en wijken we uit naar Zuid-Frankrijk, Spanje of een ander warm land. Lekker de zon op je blote lijf, lekker bruin worden.

De zon is erg belangrijk voor ons. Nee, niet om bruin te worden, maar meer om de voordelen voor de gezondheid. Denk maar eens aan de aanmaak van Vitamine D: Een reactie die plaatsvind onder invloed van licht en zon. Blootstelling aan de zon heeft ook een effect op ons welzijn. Je krijgt een gelukkig gevoel, een gevoel van welbehagen, door de blootstelling aan de zon. Bij sommige mensen wordt met succes een lichttherapie toegepast in het geval van een (winter)depressie.

Ook heeft UV-straling de eigenschap om ontstekingen in en op de huid af te remmen. Het is om die reden dat mensen met bijvoorbeeld Psoriasis of eczeem vaak een lichttherapie voorgeschreven krijgen, waarmee ze blootgesteld worden aan UV-straling. (A en/of B).

Maar aan de andere kant is de zon ook onze vijand. Té veel zon kan erg schadelijk zijn voor de huid en zelfs huidkanker veroorzaken.

Zoals met alles in het leven: geniet van de zon, maar met mate!

Ultraviolette Straling

De straling van de zon bestaat uit verschillende UV-stralingen. We noemen deze UV-A, UV-B en UV-C. Dit zijn ultraviolette stralingen die, afhankelijk van de golflengte en de intensiteit, een effect hebben op je huid. Laten we even snel kijken wat de verschillende UV-stralen doen met je huid:

UV-A

De straling heeft een hele lange frequentie en bereikt heel gemakkelijk de aarde. Het is een vorm die de minste schade aanricht aan de huid, maar toch erg vervelend kan zijn als je huid er té veel mee geconfronteerd wordt.

UV-B

Ultraviolette B wordt voor het overgrote deel tegengehouden door de dampkring, de ozonlaag en de wolken. Maar op een wolkeloze dag bereikt toch nog een groot deel het aardoppervlak. Deze vorm van UV-straling is de grootste oorzaak voor het ontstaan van huidkanker en verbranding van de huid. UV-B dringt vrij diep door in de huid, en zorgt voor de roodheid die je ziet na verbranding van de huid. Deze roodheid verandert later in een bruin kleurtje.

UV-C

Deze frequentie van UV-straling is de meest krachtige van de drie. Zouden we hieraan blootgesteld worden, dan heeft dit hele grote gevolgen. Gelukkig bereikt deze frequentie UV het aardoppervlakte niet.

Op het moment dat je té lang in de zon ligt, kan dit op de korte termijn voor veel verschillende ongemakken zorgen. Denk hierbij maar eens aan sneeuwblindheid, een verdikking van de huid, pigmentvlekken, het verbranden van je huid en een remmend effect op je immuunsysteem.

Dit laatste is een minder bekend effect, maar wel erg belangrijk. Door deze rem op je immuunsysteem krijgen slapende infecties plotseling de kans om de kop op te steken. Een voorbeeld hiervan is het krijgen van een koortslip na dat je in de zon hebt gelegen. Dit is een duidelijk, indirect, gevolg van de té hoge blootstelling aan de zon. Allemaal vervelende ongemakken, maar niet direct schadelijk. De gevolgen voor de langere termijn kunnen veel ernstiger zijn. Huidkanker is daar het meest bekende voorbeeld van. Maar ook huidveroudering is een onvermijdelijk verschijnsel.

De huid verliest haar elastische vermogen en zal, in extreme gevallen, aanvoelen als een soort leer: Bruin, maar zonder elasticiteit en met veel rimpels. Dit komt omdat de UV-straling de elastine in je huid afbreekt. Elastine wordt door je huid aangemaakt om de soepelheid te behouden. De productie hiervan wordt steeds minder naarmate je ouder wordt. En als de zon dan ook nog eens de laatste elastine vernietigd, kun je je voorstellen dat de huid veel sneller ouder wordt dan normaal het geval zou zijn geweest.

Ok, nu even genoeg over de voor- en nadelen van de zon. In dit artikel wil ik even verder ingaan op twee veelvoorkomende, en heel erg lastige aandoeningen als gevolg van de zon: Warmte-uitslag en Zonneallergie. Twee soorten huidirritaties die heel erg veel op elkaar lijken, maar er zijn toch een aantal duidelijke verschillen. Lees snel even verder!

Warmte-uitslag

Deze vorm van huidirritatie is niet direct verbonden aan zonnestraling, maar meer aan de warmte die de zon genereert. Een hele vervelende aandoening die met name in de zomerperiode veel voorkomt, met name bij mensen met overgewicht (huidplooien), baby’s en kleine kinderen, en natuurlijk ook bij volwassenen.

Als er sprake is van warmte-uitslag, dan zijn de zweetklieren niet meer capabel om al het geproduceerde zweet op tijd weg te werken. Dit kan voorkomen bij mensen die bijvoorbeeld strakke kleding dragen. De strakke kleding blokkeren de zweetklieren. Maar de grootste oorzaak moet je zoeken in de huidplooien. Denk maar eens aan de huidplooien in de buik, onder de borsten, en tussen de billen. Het zweet kan de zweetklieren niet verlaten omdat de verdamping van het zweet gehinderd wordt. De huid kan hierdoor heel erg gaan irriteren, met name door het hoge zoutgehalte in het zweet.

Symptomen van warmte-uitslag

De warmte-uitslag kan zich op verschillende manieren uitten. De meest voorkomende is de vorming van wit-gele of rood-roze bultjes op de betreffende plekken. Deze worden veroorzaakt door de verstopping van de zweetklieren, en lijken wel een beetje op kippenvel. Door het vele zout gaat de huid irriteren en gaat jeuken. Als je aan de jeuk toe gaat geven, dus gaat krabben, kunnen er heel vervelende ontstekingen ontstaan.

Op sommige plaatsen op het lichaam kunnen er ook roze of rode verdikkingen ontstaan. Deze kunnen zich voordoen op het hele lichaam als de warmte-uitslag te lang duurt. Ook deze plekken kunnen enorm jeuken.

Verzorging van warmte-uitslag

In de meeste gevallen gaat de warmte-uitslag vanzelf weer over als je een minder warme omgeving hebt opgezocht. De plekken op je huid die jeuken en irritatie vertonen, kun je proberen om heel voorzichtig te wassen met zeep, het liefst mild zonder aroma of iets dergelijks. Doe dit heel voorzichtig en wrijf niet te veel. Hierdoor kan de huid nog meer gaan irriteren. Doe dit meerdere keren per dag, en droog het af, met een zachte handdoek, door te deppen, en beslist niet door te wrijven!

Huisarts raadplegen?

Op het moment dat de uitslag na een paar dagen niet minder wordt, of dat er na een week nog steeds uitslag aanwezig, kan er een bacteriële infectie bij betrokken zijn. Waarschuw dan de huisarts. Je moet de huisarts ook waarschuwen als er een combinatie is van warmte-uitslag met koorts, duizeligheid, hoofdpijn, misselijkheid, of overgeven.

Zonneallergie

Hoewel in veel gevallen een zonneallergie dezelfde symptomen heeft als een warmte-uitslag, ligt de oorzaak en de behandeling duidelijk anders. Bij een zonneallergie is er sprake van een overgevoeligheid voor ultraviolet licht. Dit wordt meestal veroorzaakt door een immunologische reactie die afwijkend is. Ik heb al eerder gezegd dat een blootstelling aan zonlicht een verminderde functie van het immuunsysteem veroorzaakt, tenminste in normale gevallen. Bij een zonneallergie is het tegenovergestelde het geval. Bij blootstelling aan zonlicht wordt het immuunsysteem juist heel erg actief en kan geen onderscheid meer maken tussen ziekmakende cellen en gezonde cellen. Het gevolg is dat je lichaam zichzelf aan gaat vallen, met alle gevolgen van dien.

Symptomen van zonneallergie

De symptomen die bij zonneallergie horen, treden van na 1 of 2 dagen op, vanaf het moment dat het betreffende deel van de huid aan de zon blootgesteld is. In veel gevallen is dit de nek, het gezicht, de ellebogen en/of de onderbenen. Het gezicht blijft vaak buiten schot, omdat deze gewend is aan de zon. Deze is zelden tot nooit bedekt.

De symptomen waar je bij zonneallergie mee te maken kunt krijgen zijn de volgende:

• Zwelling van de huid
• Een schilferige huid
• Hele kleine blaartjes die jeuken
• Een rode huiduitslag, die erg pijnlijk kan zijn.

Als je na het constateren van deze symptomen uit de zon blijft, zal dit binnen 7 a 10 dagen weer genezen. Je houdt er verder niets aan over. Maar een volgende blootstelling aan de zon zal dezelfde reactie opleveren. Het is niet uitgesloten dat de symptomen zich zullen uitbreiden naar overige delen van het lichaam.

Behandeling van zonneallergie

Voor zonneallergie zijn er verschillende soorten behandeling mogelijk. Natuurlijk kun je de zon zo veel mogelijk vermijden, en altijd goed gekleed de deur uit gaan. Maar dit is in de praktijk heel erg lastig. Mocht je hier toch aan gebonden zijn, draag dan UV-werende kleding, draag altijd een hoed en gebruik een zonnebrandcrème met een hele hoge beschermingsfactor. Een andere oplossing is gewenning.

Door middel van een lichttherapie kun je steeds vaker blootgesteld worden aan een grotere hoeveelheid straling. Deze gewenning kan de allergie voor het grootste deel oplossen. Dit werkt hetzelfde als gedurende de zomermaanden. Als de zomer vordert, treden er steeds minder verschijnselen op. Alleen duurt deze laatste oplossing wat langer.

Huisarts raadplegen?

Bij een zonneallergie is het altijd raadzaam om de huisarts te waarschuwen. Met de huisarts kun je overleggen of een lichttherapie noodzakelijk is.

Tot slot…

De symptomen van warmte-uitslag en een zonneallergie lijken in sommige opzichten heel erg op elkaar. Het grote verschil is het feit dat de warmte-uitslag vaak in huidplooien voorkomt, en irritatie kan opleveren als het warm is, dus niet noodzakelijkerwijs in de zon. Bij een zonneallergie gaat het om directe blootstelling aan de zon, waarbij de symptomen binnen 1 tot 2 dagen zichtbaar en voelbaar worden.