Lidocaïne Injectie bij Fibromyalgie: de stand van zaken

Pijnbestrijding bij fibromyalgie kan op verschillende manieren. Enige tijd terug is er onderzoek gedaan naar pijnbestrijding met behulp van lidocaïne injecties, een verdovend middel wat al in gebruik is bij bijvoorbeeld tandartsen voor een lokale verdoving.

Wat waren de resultaten van dit onderzoek, en wat zijn de vooruitzichten?

Wat is fibromyalgie?

We hebben allemaal wel eens last van onze spieren en gewrichten. Dit kan bijvoorbeeld ontstaan nadat je werk hebt gedaan met vreemde houdingen of na het sporten. Op zich helemaal niet erg, want na een paar dagen verdwijnt deze pijn vanzelf weer.

Maar als de pijn niet verdwijnt, is er waarschijnlijk meer aan de hand. De gang naar de huisarts is dan natuurlijk snel gemaakt, en deze zal je dan gaan onderzoeken. Verschillende diagnoses zijn dan mogelijk, waaronder fibromyalgie.

Letterlijk vertaald betekent fibromyalgie dat je pijn hebt in je spieren en in je bindweefsel. In de volksmond wordt deze aandoening dan ook wel eens weke-delen reuma genoemd. Je spieren en bindweefsel behoren tot die groep, in tegenstelling tot je botten die hier uiteraard niet onder vallen.

Fibromyalgie lijkt op chronische reuma, maar er is geen sprake van ontstekingen. Natuurlijk wil dit niet zeggen dat je geen ontstekingen kunt krijgen, of niet hebt, maar dan heet het officieel geen fibromyalgie meer. De pijn die ervaren wordt betreft de weke delen, en dan met name de spieren en de aanhechtingen van de pezen.

Mensen die fibromyalgie hebben, ervaren niet alleen maar de eerder genoemde pijn. Er is in de meeste gevallen sprake van veel bijwerkingen en klachten die hiermee samenhangen.

Om een paar voorbeelden te noemen van deze bijkomende klachten:

• problemen met de spijsvertering,
• bloedsomloop,
• allergieën,
• mat gevoel,
• uitputting,
• zwellingen en stram in de gewrichten,
• migraine,
• problemen met darmen en maag,
• pijn in de kaken/kiezen/tanden,
• problemen met je gehoor, wazig zien,
• dubbel zien,
• problemen met onthouden en concentreren,
• oorsuizen,
• insomnia

Deze lijst is natuurlijk niet compleet, maar geeft je zo wel een idee van de verscheidenheid aan mogelijk bijkomende klachten als je last hebt van fibromyalgie.

Voor alle duidelijkheid: fibromyalgie is geen aandoening die ‘tussen de oren’ zit, ook al is er niks aanwijsbaars. Ik denk dat veel mensen die fibromyalgie hebben dit graag zouden inruilen voor een gebroken been. Niet om de aandoening zelf, maar het is dan visueel duidelijk dat er iets aan de hand is.

Bij fibromyalgie is dit niet het geval, wat vaak tot onbegrip leidt.

Is fibromyalgie te genezen?

Helaas bestaan er geen medicijnen om van fibromyalgie te genezen. Vaak bestaat de behandeling uit het bestrijden van de pijn, met behulp van pijnstillers of andere manieren van pijnbestrijding. Daarnaast wordt er vaak voor een multidisciplinaire behandeling gekozen, om mensen te ondersteunen als ze in het dagelijks leven té veel last ondervinden van de aandoening.

Dit is dan een langdurige behandeling in samenwerking met psycholoog, maatschappelijk werker, een fysiotherapeut en een reumatoloog.

Naast deze behandelingen is de eigen instelling ook een belangrijke factor bij het omgaan met fibromyalgie: patiënten moeten leren om hun eigen grenzen te bewaken en bewuster te leven.

Dit wil niet zeggen dat fibromyalgie altijd behandeld moet worden. Bij veel patiënten is behandeling niet noodzakelijk om redelijk normaal hun dagelijks leven weer op te kunnen pakken. Ook hoeft fibromyalgie geen chronische aandoening te zijn of te worden. In sommige gevallen verminderen na verloop van tijd de klachten of verdwijnen ze zelfs helemaal.

Pijnbestrijding bij fibromyalgie

Eén van de behandelmethodes bij fibromyalgie is pijnbestrijding. Dit is niet om te genezen van de fibromyalgie, maar om de pijn dragelijk te maken zodat de aandoening je dagelijkse leven zo weinig mogelijk in de weg staat. Pijnbestrijding wordt vaak gedaan met pijnstillers. Deze werken niet altijd, en zullen ook nooit de pijn helemaal wegnemen. De pijnstillers halen als het ware de scherpe kantjes van de pijn af.

Lidocaïne injectie als pijnbestrijding

Een paar jaar geleden is er een studie gedaan naar het verlichten van de pijn met behulp van een injectie met lidocaïne.

Deze verdovende stof wordt normaal onder andere gebruikt door de tandarts om de keelholte te verdoven. Ook bij kleine ingrepen wordt lidocaïne gebruikt om lokaal te verdoven. In andere gevallen wordt lidocaïne ook toegepast om een slijmbeursontsteking te bestrijden, in combinatie met corticosteroïden. Dit wordt dan toegediend met een injectie in het betreffende gewricht.

Ook zogenaamde Trachitol zuigtabletten bevatten deze verdovende stof.Deze zuigtabletten worden toegepast bij een beginnende keelpijn en zal de keel plaatselijk enigszins verdoven.

Daarnaast is er nog een andere, meer onverwachte, toepassing van lidocaïne: Deze stof wordt vaak gebruikt om de veel duurdere cocaïne mee te versnijden. Beide stoffen zorgen voor een plaatselijke verdoving van het tandvlees en het slijmvlies in de neus.

Het onderzoek

Het idee van het onderzoek leek erg logisch: Waarom niet de pijnplekken als het ware verdoven, zodat de patiënt geen last zou hebben van de pijn, of in ieder geval veel minder last. Een soort lokale verdoving. Dr. Roland Staud van de Universiteit van Florida leidde dit onderzoek.

Volgens hem waren de normale medicatie en verdovende middelen niet voldoende om chronische pijn te bestrijden. Hij hoopte dit te vinden in de lidocaïne injecties.

Het onderzoek werd gedaan met 62 proefpersonen, allemaal vrouwen met fibromyalgie. Iedere vrouw kreeg totaal 4 injecties. Twee van deze injecties werden in de billen gegeven, en de andere twee in het spierweefsel van de schouders. De helft van de vrouwen kregen de echte lidocaïne injecties, de andere helft kreeg een zogenaamde placebo injectie, een injectie met een zoutoplossing.

Voordat de injecties werden gegeven, werd iedere vrouw getest met pijnstimulaties, zowel met behulp van warmte als met behulp van mechanische middelen. Deze bevindingen werden per proefpersoon genoteerd, waarna de injecties werden gegeven. Deze test werd 30 minuten na de injecties herhaald met dezelfde pijnstimulaties.

Het resultaat was aan de ene kant zoals te verwachten viel, maar aan de andere kant gaf het ook weer nieuwe inzichten:

Het bleek duidelijk dat de groep die lidocaïne had gekregen, dat deze vrouwen minder gevoelig waren voor pijnprikkels. De placebogroep had identieke resultaten zoals deze gevonden waren voordat de injecties gegeven waren. De lidocaïne groep was duidelijk minder gevoelig geworden voor pijnprikkels in het algemeen.

In tweede instantie bleek dat de pijn zelf bij beide groepen ruim 38% minder was geworden. Dit was natuurlijk een erg verrassende uitkomst. Zowel de groep met de verdovende injecties als de groep met de zoutoplossing voelde minder pijn. Hieruit konden de onderzoekers concluderen dat in dit geval niet het product de oorzaak was van de pijnvermindering, maar de injectie zelf.

Vergelijk het maar eens met acupunctuur: Binnen de acupunctuur zijn bepaalde drukpunten gedefinieerd, die allemaal verband houden met bepaalde functies binnen het lichaam. Door de injectie zijn er waarschijnlijk bepaalde drukpunten geactiveerd, waardoor de pijn minder werd.

Voor alle duidelijkheid: dit staat los van de gevoeligheid voor pijnprikkels, die wel beduidend lager was geworden bij de groep die lidocaïne had gekregen.

De algemene conclusie van de onderzoekers en de reumatologen in het algemeen, waren een beetje verdeeld: Hier is nog veel meer onderzoek nodig om exact vast te stellen wat lidocaïne kan doen voor mensen die fibromyalgie hebben.

In het bijzonder de vermindering van de pijngevoeligheid zal hierin het speerpunt moeten worden.

Daarnaast vraagt deze conclusie natuurlijk om verder onderzoek naar de effecten van acupunctuur op fibromyalgie. Om daar een goed antwoord op te geven, zullen ook andere lichaamsdelen hierin betrokken moeten worden, samen met de kennis van de drukpunten die binnen de acupunctuur gebruikelijk zijn.

Het is mij op dit moment niet bekend of een onderzoek hiernaar al is gestart, of niet.

De vooruitzichten

Zoals eerder gezegd, hier is nog veel onderzoek nodig om een redelijk voorspelbare uitkomst naar de patiënt te kunnen garanderen. Hierbij moeten toevalligheden worden uitgesloten door ook andere lichaamsdelen hierin te betrekken. Daarnaast zal er ook uitgebreid onderzoek gedaan moeten worden naar de mogelijkheden van acupunctuur. Persoonlijk vind ik dit een heel interessant gegeven: op een natuurlijke manier, dus zonder gebruik van (zware) medicatie de pijn bestrijden.

Er zijn praktijken die fibromyalgie al behandelen met behulp van acupunctuur. Deze beweren dat ze uiteraard nooit de fibromyalgie kunnen laten ‘verdwijnen’. Het is geen wondermiddel. Maar ze kunnen wel bepaalde symptomen van de fibromyalgie sterk verminderen. Denk hierbij aan migraine, hoofdpijn, allergische reacties, gewrichtspijnen, ochtendstijfheid, spierpijn en vermoeidheid.

Tot slot…

Pijnbestrijding met behulp van Lidocaïne injecties is nog niet afdoende onderzocht, maar dat er een positieve werking is op de gevoeligheid van pijnprikkels is wel duidelijk. Daarnaast zal er onderzoek verricht moeten worden naar de toepassing van acupunctuur op niet alleen de pijnbestrijding maar ook op de algemene symptomen van fibromyalgie.

Bronnen:

http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/j.1532-2149.2013.00422.x/abstract;jsessionid=033271386276E820FD3156684FE1D3FC.f02t03?deniedAccessCustomisedMessage=&userIsAuthenticated=false