We hebben allemaal wel eens van die dagen dat alles even anders loopt. De stoelgang is daar een onderdeel van. Een onregelmatige stoelgang kan voorkomen tijdens een vakantie, wanneer de eetgewoontes drastisch wijzigen en het dag- en nachtritme wat anders is.
Dat is heel normaal, en niet iets om je echt zorgen over te maken, behalve dan dat het erg lastig kan zijn en veel vakantieplezier kan bederven. Maar als de onregelmatige stoelgang zich manifesteert in het dagelijkse leven, zonder duidelijke veranderingen in eet- en leefgewoontes, dan is er waarschijnlijk meer aan de hand.
Wanneer spreken van een onregelmatige stoelgang?
Iedereen heeft zijn of haar eigen gewoonte voor wat betreft de stoelgang. De één doet iedere morgen na de eerste kop koffie de grote boodschap, terwijl de ander met één keer per drie dagen voldoende heeft. Dit is per persoon verschillend, maar iedereen weet wel van zichtzelf wat het eigen, normale, patroon is. Op het moment dat je hierin regelmatig een afwijking opmerkt spreken we van een onregelmatige stoelgang. Dit kan zowel vaker zijn, als minder vaak. Iemand die dus normaal 1 x per dag naar het toilet gaat, en nu plotseling maar 1 x per drie dagen aandrang heeft, heeft last van een onregelmatige stoelgang. In dit geval waarschijnlijk veroorzaakt door een obstipatie, wel of niet gecombineerd met een storing in de spijsvertering.
Hier zijn dus geen regels voor. Iedereen moet dit zelf bepalen. De arts gaat je natuurlijk veel vragen stellen over de normale situatie, de frequentie, en de huidige situatie. Op deze manier kan hij een gedeeltelijke diagnose stellen. Maar je hoeft niet gestudeerd te hebben om deze conclusie te kunnen trekken.
De basis: je spijsvertering
Op het moment dat je spijsvertering niet goed functioneert, om wat voor reden dan ook, heeft dit een direct effect op je stoelgang. Niet alleen met betrekking tot bijvoorbeeld obstipatie of diarree, maar juist ook in de (on)regelmatigheid van de stoelgang. Een gezonde en goed werkende spijsvertering is de basis van een goede en regelmatige stoelgang.
Mogelijke oorzaken
Een onregelmatige stoelgang kan heel veel oorzaken hebben. Dit is sterk afhankelijk van het leef- en voedingspatroon. Ook medicijngebruik kan invloed hebben op de stoelgang. Laten we de meest voorkomende oorzaken even op een rijtje zetten:
- Psychologische factoren, zoals een depressie
- Ouder worden is op zich geen reden om een onregelmatige stoelgang te hebben, maar het komt wel vaker voor bij ouderen door met name een verhoogd medicijngebruik en minder lichaamsbeweging.
- Een voedingspatroon met relatief (te) weinig vezels
- Te weinig water drinken
- Gebruik van medicijnen die een onregelmatige stoelgang, met name obstipatie, als bijwerking hebben.
- Storingen en aandoeningen in het spijsverteringskanaal
- Niet op tijd naar het toilet gaan, dus té lang de ontlasting ophouden. Hierdoor geeft het lichaam op een bepaald moment geen signalen meer dat er aandrang is omdat er toch niet op gereageerd wordt.
- Inactieve schildklier
- Ziekte van Parkinson
- Een té hoge calciumspiegel.
10 tips voor een regelmatige stoelgang
Zoals eerder gezegd, een regelmatige stoelgang begint bij je spijsvertering. Als er iets niet in de haak is met je spijsvertering, zal je stoelgang onvermijdelijk onregelmatig worden, wel of niet in combinatie met een opgeblazen gevoel, buikpijn of zelfs obstipatie. Hierbij een aantal waardevolle tips om je spijsvertering, en daarmee je stoelgang, te verbeteren:
1.     Kruiden
Er zijn verschillende kruiden beschikbaar die je spijsvertering goed doen en op gang helpen. Regelmatig een kopje pepermuntthee is bijvoorbeeld een hele goede keuze in plaats van het ‘normale’ kopje koffie. Ook in de keuken tijdens de bereiding van de maaltijd kun je hier al rekening mee houden. Gebruik bijvoorbeeld eens gember of Keltisch zeezout. Allebei stimuleren ze de stoelgang.
2.     Appelazijn
Ook appelazijn kan wonderen doen voor je spijsvertering. Drink een paar keer per dag een glas water, aangevuld met een eetlepel appelazijn. Het zuur van het appelazijn vult je maagzuur enigszins aan zodat het een positieve bijdrage kan leveren aan de zuurgraad in je maag. Waar je overigens wel op moet letten is het feit dat je appelazijn koopt zonder enige vorm van gist erin verwerkt.
3.     Water drinken
Voldoende water drinken is, en blijft, één van de belangrijkste adviezen wat ik je kan geven. Niet alleen voor je spijsvertering heel goed, maar voor je hele lichaam. Drink minimaal 1,5 liter water per dag en je zult zien dat je je een stuk beter voelt. Voor wat betreft je stoelgang helpt het water dat de ontlasting soepel wordt zodat er minder kans op een verstopping is. Het drinken van water is erg belangrijk in combinatie met voldoende vezels eten.
4.     Sporten
Sporten, of in ieder geval regelmatig bewegen, werkt positief voor de beweging van de darmen. Tijdens de spijsvertering houden de darmspieren je darmen constant in beweging, een belangrijk onderdeel van het spijsverteringsproces. Als je gaat sporten, met name de sporten waarbij je onderlichaam veel in beweging is, helpt de darmen om te bewegen om zo tot een betere spijsvertering te komen.
5.     Op tijd naar het toilet
Regelmatig of onregelmatig: Als je aandrang hebt om naar het toilet te gaan, stop dan waar je mee bezig bent en ga direct! Op het moment dat je je ontlasting op zo’n moment ophoudt kan dat leiden tot obstipatie. Profiteer dus van de aandrang en ga dan ook direct naar de WC.
6.     Niet eten vlak voor het slapen
Ga niet direct na het eten naar bed. Met andere woorden: Ga niks meer eten in de 2 a 3 uren voordat je gaat slapen. Op het moment dat je met een volle maag gaat slapen is de kans heel erg groot dat de spijsvertering niet volledig plaats vindt. Je gaat immers slapen en dan is je lichaam in rust. Je spijsvertering moet dan ook gaan slapen, maar moet dan overwerken. Dit leidt onherroepelijk tot protesten met als gevolg dat je spijsvertering heel traag en onvolledig plaats gaat vinden.
7.     Een kleine wandeling
Met name de ouderen doen dit al regelmatig, en dat is niet voor niets: Na een forse maaltijd een kleine wandeling maken zorgt er voor dat je spijsvertering uit de ‘stand-by’ stand wordt gehaald. Voor de wandeling is immers energie nodig dus gaat de spijsvertering dan direct aan het werk. Dit is overigens ook een hele goede manier om direct de nodige calorieën te verbranden voor het geval je aan het afvallen bent. We weten immers dat na het eten het lichaam de keuze maakt om de ingenomen energie direct te verbruiken of eventueel op te slaan als lichaamsvet, voor eventueel later gebruik.
8.     Niet drinken en roken
Roken en (overmatig) drinken van alcohol is niet goed voor je gezondheid, dat weten we allemaal. Dit heeft ook zijn weerslag op de spijsvertering. Alcohol zorgt bijvoorbeeld voor een sterke irritatie van de slijmvliezen in je maag, in je slokdarm en in je mond. Ook roken zorgt voor irritatie van dezelfde slijmvliezen. Hierdoor kan onder andere maagpijn ontstaan, mocht je daar gevoelig voor zijn. Maar wat zeker is: Roken en alcohol verstoren je spijsvertering op alle niveaus.
Met name het maagslijmvlies heeft een belangrijke functie in de spijsvertering. Een ander nadeel van roken en drinken is het feit dat je smaak achteruitgaat. Hierdoor eet je met minder smaak en ga je automatisch minder kauwen. En juist het kauwen is een eerste, hele belangrijke, stap in het hele proces.
9.     Eet gezond en gevarieerd
Gezond en gevarieerd eten is goed voor je lichaam. Dat roep ik heel regelmatig. Met name de spijsvertering vaart hier wel bij, want in een gezond voedingspatroon zitten ook voldoende vezels. Deze vezels, in combinatie met water drinken, geven een hele positieve bijdrage aan je spijsvertering.
10. Goed kauwen
Ik heb al eerder aangegeven dat goed kauwen een eerste, en hele belangrijke, stap is in de spijsvertering. Door goed te kauwen komen de enzymen in je eten vrij, en er worden door je speeksel ook nog enzymen toegevoegd. Het zijn deze enzymen die het voedsel voorbereiden voor het verteringsproces in je maag, zodat deze minder werk hoeft te verzetten. Ook wordt door goed te kauwen het eten in kleinere stukjes gesplitst. Ook weer een kleine verlichting voor de maag.
Tot slot
Voor een gezonde en regelmatige stoelgang is met name vezelrijke voeding bestaande uit een ruime hoeveelheid brood, fruit en groente van groot belang. Dit in combinatie met een beperkte hoeveelheid verzadigd vet. Daarnaast is veel water drinken en voldoende lichaamsbeweging noodzakelijk.
Op het moment dat je een onregelmatige stoelgang hebt, of andere problemen met je ontlasting, zonder dat je daarvoor een logische oorzaak kunt vinden, is het van belang om snel een afspraak met je huisarts te maken. Deze kan dan onderzoeken of er achterliggende oorzaken zijn waar je zelf (nog) geen weet van hebt. Hoe eerder dit soort oorzaken ontdekt worden, hoe beter te behandelen.
