De gevaren van super snel afvallen

Een groot deel van de volwassenen zijn ooit in hun leven aan het ‘diëten’ geweest. In de meeste gevallen om af te vallen, en liever nog: super snel afvallen! Want dat laatste is de wens van iedereen die last heeft van overgewicht. Het kan niet snel genoeg gaan, en dat ongeduld begrijp ik heel erg goed.

Maar als je één blik werpt op alle beschikbare voedingsadviezen en voedingsschema’s die op het internet beschikbaar zijn, dan kan ik me ook heel goed voorstellen dat je je direct overweldigd voelt, je weet niet waar je moet beginnen. En daarbovenop blijkt nog eens dat veel informatie erg tegenstrijdig is.

Dieetpillen, crash-diëten, sap-detox-diëten en allemaal andere diëten zijn beschikbaar. Maar super snel afvallen met deze extreme diëten: Is dat effectief? En nog belangrijker, is het wel gezond? Maken deze extreme diëten niet meer kapot dan ze eventueel goed doen?

Super Snel Afvallen

Het overgrote deel van de voedingsdeskundigen zijn het er over eens dat het grootste probleem met super snel afvallen, met behulp van bijvoorbeeld crash-diëten, is dat het niet duurzaam is. Natuurlijk kun je hele voedselgroepen gedurende een bepaalde periode uitsluiten, of letterlijk ‘overleven’ op schrikbarend weinig calorieën. Veel minder dan je lijf eigenlijk nodig heeft. 

Maar langer dan een paar weken gaat zo’n ‘alles-of-niets’ dieet vaak niet mee. Onmogelijk om dit lang vol te houden. Niet alleen mentaal onmogelijk, maar ook nog een ontzettend ongezond.

Extreme voedingsadviezen initiëren vaak het vertragen van het metabolisme, het verhogen van angst of stress over je voedselkeuzes, en het verlagen van je energieniveaus als gevolg van een disbalans van de schildklier.

Voor alle duidelijkheid: Het aanbrengen van bepaalde wijzigingen in je voedingspatroon, zoals het weglaten van bewerkte voedingsmiddelen en te vervangen door verse producten, is zeer verstandig en zal nooit problemen veroorzaken. Maar het is ook belangrijk om te beseffen dat iedereen anders is, en dat een dieet wat goed werkt voor iemand anders, misschien niet het beste zal zijn voor jou.

Om kort te gaan: In plaats van super snel afvallen met crash-dieren, raad ik je aan om geduld te beoefenen en je te concentreren op een aanpak voor de langere termijn. Ontwikkel een gezonde levensstijl om uiteindelijk duurzaam en blijvend af te vallen.

Wat zijn eigenlijk ‘crashdiëten’?

Volgens een veelgebruikte definitie, kunnen we een crashdieet als volgt omschrijven (1):

“Een crashdieet is een dieet waarbinnen je heel beperkt voedsel eet, of een ongewone combinatie van voedingsmiddelen voor een relatief korte periode, moet als doel om heel snel af te vallen. De meeste mensen hebben hier al snel genoeg van omdat het heel moeilijk is om dit vol te houden. Deze mensen vallen weer terug in hun oude voedingsgewoonte, en de verloren kilo’s zullen heel snel weer terug komen. Vaak zelfs nog meer!”

Crash-diëten zijn vaak onderdeel van een rage, een modebeeld. Op het ene moment is dieet A in de mode, en na een paar jaar wordt het plotseling dieet B. Deze modebeelden worden vaak gedicteerd door de media, en dan met name (vaak misleidende) advertentiecampagnes.

Crash-diëten heb je grofweg in twee varianten: Koolhydraatarm in combinatie met veel eiwitten, en koolhydraatrijk in combinatie met vetarm.

Een paar voorbeelden van diëten die in de mode zijn voor super snel afvallen zijn:

• • Macrobiotisch dieet
  • Atkins dieet
  • Ornish Dieet
  • South Beach Dieet
  • Master Cleanse Dieet

Extreme diëten: Cijfers en trends

Crash-diëten zullen blijven komen en gaan, ondanks het feit dat het duidelijk is dat het gewoon niet werkt.

Volgens onderzoekers van de Boston School of Medicine, weten de mensen niet dat dit soort diëten vaak niet langer werken dan een paar weken. Ze zijn ook niet op de hoogte dat dit soort diëten hun gezondheid negatief beïnvloed en waarom crash-crash-dieren zo vaak falen.

Even een paar cijfers uit dit onderzoek (2):

• Maar liefst 98 procent van de mensen die afvallen met een dieet, krijgt het verloren gewicht binnen vijf jaar weer terug.
• En erger nog: 90 procent van de mensen die afvallen krijgt meer kilo’s terug dan ze oorspronkelijk verloren hadden.
• Slechts 5 tot 10 procent van de mensen behoudt het nieuwe gewicht. (dat groter is dan 10 procent van hun oorspronkelijke gewicht.)
• Enkele van de redenen dat diëten zo vaak lijken te falen zijn afvallers die hun wilskracht of motivatie verliezen en terugkeren naar hun oude gewoonten, mensen die ziek worden van honger en moe worden door ontbering en gevoelens van de beperkingen, en door de veranderingen in de "interne signalen" (hormonale signalen) die het verlangen om te eten stimuleren.

4 reële gevaren van super snel afvallen

Super snel afvallen is allesbehalve gezond, dat weten we allemaal. Maar voordat je jezelf toch gaat verleiden om dit te doen, wil ik je wijzen op een viertal reële gevaren van super snel afvallen.

Super Snel Afvallen: Geen energie en een zwak gevoel

Omdat populaire diëten vaak worden aangeboden aan mensen die koste wat het kost willen afvallen, zijn ze vaak beperkt in de soorten voedingsstoffen en bevatten ze veel te weinig calorieën. Het innemen van de juiste hoeveelheid calorieën is belangrijk, en is ook nog eens erg persoonlijk. Hier is geen standaard voor. Het is afhankelijk van je beweging en heel veel andere factoren, waaronder erfelijkheid.

Als je veel lager gaat zitten, kan dit een averechts effect hebben: Je lichaam zal reageren met de zogenaamde ‘hongermodus’: Dat wil zeggen dat je lichaam denkt dat er een probleem is met de voedselvoorziening, dus gaat het op de spaarstand. Alle mogelijke beschikbare energiebronnen worden opgeslagen voor het geval dat deze crisis langer gaat duren.

Onthoud heel goed dat ook al zegt de weegschaal dat je gewicht kwijtraakt, dit niet automatisch betekent dat het ook goed is voor je lichaam. Het verlies van onderhuids vet is natuurlijk heel erg goed, en wordt onder andere in verband gebracht met een verbetering van de insulinegevoeligheid. Maar super snel afvallen betekent ook dat je veel massa verliest in delen van je lichaam waar het niet gewenst is, onder andere je spieren. Verlies van spiermassa is een groot probleem bij dit soort extreme diëten.

Vele onderzoeken (3) hebben aangetoond dat constant diëten, zeker in combinatie met extreem sporten, negatieve effecten hebben op je metabolisme, het hongergevoel, je energie, je humeur, je kwaliteit van slapen, je hormoonbalans, je gewicht, en je reproductieve gezondheid.

Drastische en super snelle veranderingen in je gewicht kunnen zelfs het weefsel van je vitale organen aantasten, je botdichtheid verminderen, en je kunt zelfs spiermassa verliezen. Bovendien zullen je cognitieve processen (zoals denken, coördinatie, en geheugen) trager worden als je jezelf niet van de juiste brandstof voorziet, en natuurlijk in de juiste hoeveelheid! Het gevolg: Slecht humeur, constante vermoeidheid, en spierzwakte.

Een ander gevolg is een lagere productie van Adenosine-Trifosfaat (ATP), een chemische stof die je cellen van energie voorziet. Er zullen signalen naar je hersenen gaan dat er iets aan de hand is, waardoor informatie verkeerd kan worden geïnterpreteerd. Al deze dingen vormen een negatief effect op je energieverbruik in rusttoestand en kunnen zelfs het risico verhogen op het krijgen van problemen met je metabolisme, zoals bijvoorbeeld schildklieraandoeningen.

Super Snel Afvallen: Je stofwisseling en je hormonale gezondheid

Minder eten dan je lichaam nodig heeft, kan leiden tot een soort oergedrag om de inname van calorieën heel snel te verhogen. Met andere woorden, je krijgt een duidelijk signaal dat je honger hebt. Als je niet op dit signaal reageert door meer te eten, zal je metabolisme vertragen waardoor je uiteindelijk weer aan gaat komen. (4) Ondanks het feit dat je weinig calorieën eet. Schiet allemaal dus niet op…

Crash-diëten met veel te weinig calorieën, kunnen je vermogen om de energie te gebruiken waar het zou moeten, verminderen. De hormonale signalen die naar je lijf gestuurd worden proberen juist energie te besparen en elders op te slaan omdat er sprake is van een voedselcrisis.

Extreme diëten worden vaak in verband gebracht met slaapstoornissen, onvruchtbaarheid, acne, uiteindelijke toename van lichaamsvet, minder (spier)kracht, en zelfs een depressie.

Super Snel Afvallen: Stress, schuldgevoelens, en angstgevoelens

Misschien kun je je het nog herinneren: Na weer een mislukte poging om af te vallen, heb je waarschijnlijk gemerkt dat je mentale staat, zoals je humeur, onder druk komen te staan. 

Op het moment dat je een keuze maakt voor een dieet, dan ben je vaak heel erg zwart-wit aan het denken. Jij hebt de keuze gemaakt, en dat is voor jou de enige juiste: Een ‘gezond’ dieet wat nu eindelijk eens gaat werken. Als gevolg daarvan ga je je omgeving veel kritischer bekijken. Andere mensen die een ander dieet volgen zijn in jouw ogen mensen die verkeerde keuzes maken. Je gaat in discussie, wat soms heel slecht af kan lopen. Maar niet alleen naar je omgeving, maar ook naar jezelf: Als je een keer een ‘scheve schaats’ rijdt, dan voel je jezelf heel schuldig omdat je het niet gehaald hebt. En dit leidt vaak weer tot vreetbuien, als troost-voedsel.

Onderzoek heeft aangetoond dat lijders zich vaak schuldig voelen, of zich schamen, wanneer ze de fout in gaan. Deze schaamte, in combinatie met het eetgedrag, is vaak een sterk signaal dat er sprake is van een eetstoornis. (Vreetbuien, Anorexia, Boulimia) (5)

Dus als je je steeds maar weer schuldig, angstig, en/of oncontroleerbaar voelt over eten, of je doet niet anders dan anderen overtuigen van jouw successen en dat ze dat ook moeten volgen, dan wordt het hoog tijd dat je je eigen benadering van ‘gezond’ eten opnieuw gaat bekijken.

Super Snel Afvallen: Het werkt niet, een verspilling van tijd en moeite!

Het is natuurlijk erg verleidelijk om in te gaan op een aanbod waar plechtig belooft wordt dat je super snel af gaat vallen met een speciaal dieet. Dit zijn bekende marketing-trucjes, maar dat was natuurlijk wel waar je naar op zoek was, wat je wilt horen, want je wilt dat overgewicht graag zo snel mogelijk kwijt, en dan het liefst zonder al te veel moeite. Zo’n boodschap komt vaak binnen op een moment van zwakte, of een moment van euforie omdat je de beslissing hebt genomen om iets aan je overgewicht te gaan doen.

Maar als je bijvoorbeeld allergisch bent, intolerant bent, of hooggevoelig bent voor bijvoorbeeld zuivel of gluten, dan is het natuurlijk logisch dat je deze producten gaat vermijden. Maar als je je prima voelt terwijl je deze producten met mate eet, dan kan het een grote verspilling van moeite zijn om deze helemaal te vermijden. Je dieet zal, met de te vermijden producten, waarschijnlijk beter in balans zijn.

Houd er rekening mee dat crash-diëten, om super snel af te vallen, de levensstijl helemaal over de kop gooit en je doet geloven dat ze dit ene specifieke dieet moeten volgen, want anders zal het slecht met je aflopen… (6)

Op je gevoel spelen, weer zo’n slimme marketingtruc!

Maar wat dan wel? Hoe kun je blijvend afvallen?

Diëten werken dus in het nadeel van je gezondheid, en zijn uiteindelijk ineffectief. Dat hebben we net al vastgesteld.

Maar toch, iedereen is nagenoeg wanhopig om gewicht te verliezen. Hoe doe je dat dan wel?

Hoewel er geen wondermiddelen bestaan om af te vallen, zijn er wel degelijk belangrijke stappen te ondernemen om duurzaam gewicht te verliezen, en tegelijkertijd je gezondheid te verbeteren.

Het aloude advies “Minder eten, meer bewegen” is waar, maar beslist niet compleet. Het maakt ook uit WAT je eet!

Sinds de voedselschappen gevuld zijn met ‘vetvrije’ en ‘magere’ voedingsmiddelen (die nagenoeg altijd veel toegevoegde suikers hebben) zijn we dikker dan ooit geworden. Hierin worden we misleid: De marketing zegt dat het gezonder is, maar dat is helemaal niet het geval. Helaas, ze vertellen nooit het hele verhaal…

De onderstaande lijst met gezonde voedingsgewoonten is zeker niet compleet, en zou moeten dienen als een lijst met korte hints om je de goede weg op te sturen. De weg naar een betere gezondheid en een gezond gewicht.

Stop met tellen van calorieën

Een bewerkte maaltijd wat vetvrij is, suikervrij, en geraffineerde ingrediënten bevat, is misschien de juiste weg, maar in zo’n maaltijd zitten ook geen voedingsstoffen voor je lichaam. Bovendien bevredigt het ook niet jouw trek en goede smaak in vergelijking met voedzame ingrediënten zoals groenten, mager vlees, volle granen, en gezond vet. (7)

Als je meer voedzaam gaat eten, en dit combineert met meer beweging, dan zal je lichaam automatisch zijn natuurlijke gewicht bereiken.

Vervang (light) frisdranken met ongezoete dranken

Dieetdranken, de zogenaamde ‘light’ dranken, werken niet. Door deze dranken blijf je hunkeren naar zoetigheden. Bovendien geven deze dranken je een vals gevoel van veiligheid: Je denkt dat je het goed doet, maar in feite maak je alle andere moeite helemaal kapot.

In plaats van (light) frisdranken kun je bijvoorbeeld zelfgemaakte ijsthee drinken, of gewoon water (met bubbels) met een schijfje citroen. Ga geen Icetea kopen, of citroenwater kopen, want dan ben je weer helemaal bij af.

Zo nu en dan ‘zondigen’ is toegestaan

Tenzij er een medische reden is om dit niet te doen, is het toegestaan om zo nu en dan te zondigen. Door jezelf zo nu en dan toe te staan om een heerlijke pizza te eten, of even langs McDonalds te gaan, heb je tussendoor geen hunkering naar je (voormalig) favoriete eten. Je voelt je daardoor minder gefrustreerd en ben je beter in staat om je nieuwe levensstijl te omarmen en door te zetten.

Verban bewerkt voedsel

Ruim je koelkast, diepvries, en de voorraadkast op. Verban alle voedsel die je in de verleiding zal brengen om te gaan snacken. Een gezonde voorraadkast zorgt voor gezonde bewoners. Voorwaarde hiervoor is wel dat iedereen mee moet doen, want anders zullen twee voorraadkasten noodzakelijk zijn, waarvan eentje met een slot…

Het is veel gemakkelijker voor iedereen om het als een familie-uitdaging te beschouwen. En uiteindelijk zal de hele familie profiteren van alle voordelen voor hun gezondheid.

Zorg dat je een voorraadje hebt

Het is belangrijk om altijd een voorraadje gesneden groenten en fruit in de koelkast te hebben, klaar om gegeten te worden. Op deze manier kun je ze gemakkelijk nuttigen op de momenten dat je het even moeilijk hebt en geneigd bent om naar de winkel te rennen voor een grote zak chips. Ook kun je op deze manier gemakkelijk even wat meenemen voor onderweg.

Eet iedere ochtend een gezond ontbijt

Het eten van een goed ontbijt verhoogd direct je metabolisme. (8) Als je het ontbijt overslaat, ga je later op de dag last krijgen van je lege maag, en ben je alsnog in de gevarenzone om ongezond te snacken. 

Bij iedereen die ik spreek over hun ervaringen tijdens hun wijziging in levensstijl gedurende de afgelopen 5 jaar, valt me steeds weer op dat ze allemaal zeggen dat hun gezonde ontbijt, iedere morgen, enorm heeft geholpen.

Gezond ontbijt kan bijvoorbeeld bestaan uit gekookte havermout, volkoren granen, volkoren brood, eieren, en eventueel tofu met een verse salade. Dit zijn allemaal stuk voor stuk gezonde keuzes, en bovenal héérlijke keuzes!

Vermijd bewerkte koolhydraten

Geraffineerde koolhydraten (cake, snoep, koekjes, muffins, cupcakes, frisdrank, vruchtensap, chips, en supermarktbrood) die je eet en niet door je lichaam wordt verbrand, worden omgezet in vet. Lichaamsvet. En dat is wat je juist niet wilt!

Zelfs voedingsmiddelen zoals fruityoghurt en veel ontbijtgranen bevatten véél te veel toegevoegd suiker in wat voor vorm dan ook.

Vervang de fruityoghurt voor ongezoete Griekse yoghurt, kies voor vezelrijk, en voeg kleine hoeveelheden gezond vet toe aan je maaltijden met behulp van bijvoorbeeld plakjes avocado, ongezouten noten, zaden, en olijfolie.

Tot slot…

Super snel afvallen is een buitengewoon ongezond idee. Ook al ben je nog zo ongeduldig, het heeft gewoon geen effect: De verloren kilo’s zullen in no time weer terugkomen.

In plaats daarvan is een gezonde levensstijl een veel beter, en duurzamer, idee. Niet alleen om af te vallen, maar vooral ook voor je algehele gezondheid!

Wat is jouw verhaal over afvallen? Vertel je verhaal in de comments hieronder.