Wat doet dopamine met je lichaam?

Je hebt vast wel eens van dopamine gehoord. Het wordt ook wel eens het ‘geluksstofje’ genoemd en wordt vaak in verband gebracht met genotsmiddelen zoals drugs en alcohol. Nu heb ik al een eerder artikel geschreven over dopamine. Echter, dit zal een aanvulling zijn op het bestaande artikel vanwege een aantal vragen die ik heb mogen ontvangen.

 Laten we eens kijken wat dopamine precies is, en wat het doet met je lichaam.

De dopamine zelf

Dopamine wordt ook wel het ‘gelukshormoon’ of het ‘geluksstofje’ genoemd. En dat is niet verwonderlijk, want dopamine speelt een hele grote rol in je hersenen voor wat betreft het beloningssysteem. Op het moment dat er in de hersenen een bepaalde hoeveelheid dopamine wordt aangemaakt, krijg je een heerlijk gevoel van blijdschap en genot, de beloning na een bepaalde lichamelijke inspanning of na het nemen van bepaalde voeding.

De dopamine is een stof wat alleen in de hersenen aangemaakt worden, en daar ook blijven. Het is een zogenaamde neurotransmitter, een stof die de communicatie mogelijk maakt tussen de verschillende zenuwcellen in de hersenen. De dopamine heeft zelf geen bepaalde werking, maar maakt het mogelijk door zich aan zogenaamde receptoren in de hersenen te koppelen.

Afhankelijk van de soort receptoren, zal er een bepaalde reactie of een bepaald gevoel plaatsvinden. Er zijn verschillende receptoren die afhankelijk zijn van deze dopamine. Welke deze zijn, en wat voor effect dit heeft op je lichaam, lees je verderop in dit artikel.

Dopamine speelt ook een belangrijke rol in het vormen van een verslaving(1). Aangezien dopamine een onderdeel uitmaakt van het beloningssysteem van de hersenen, speelt dit ook een belangrijke rol in het vormen en in stand houden van een verslaving. Als je iets doet, eet of drinkt wat je een prettige ervaring vindt, dan wordt er dopamine in je hersenen aangemaakt.

Denk hierbij aan momenten zoals het nemen van drugs, het hebben van seks, lekker eten en drinken. Voor de hersenen is dit een cadeautje, en je hersenen willen later graag weer dopamine vrijgeven om het zelfde euforische gevoel terug te krijgen.

Je lichaam krijgt een seintje om hetzelfde nog een keertje te doen, waardoor het dopamine niveau weer gaat stijgen.

Als dit maar vaak genoeg gebeurt, zal je lichaam wennen aan de dopamine en zal er sprake zijn van een verslaving. Dit is een belangrijk proces bij alle vormen van verslaving zoals alcoholverslaving, verslavende werking van de sigaret en natuurlijk ook seksverslaving.

Daarnaast hebben veel soorten medicijnen een negatieve invloed op de dopamine. Deze hebben de nare eigenschap om het hergebruik van dopamine te saboteren, waardoor de bestaande dopamine langer blijft hangen. Hierdoor is er sprake van een zogenaamde over-stimulatie wat de hersenen een nog prettiger gevoel geeft.

Maar hier kleeft een groot nadeel aan, want de hersenen gaan hier aan wennen. Maar door het medicijngebruik, en de invloed hiervan op de dopamine, is er iedere keer weer meer dopamine nodig om hetzelfde niveau van geluksgevoel en euforie te krijgen.

Het kan natuurlijk ook voorkomen dat je een tekort hebt aan dopamine. Misschien omdat je lichaam dit zelf niet genoeg aanmaakt, of omdat je niet de juiste voedingsmiddelen eet. Wetenschappelijk onderzoek heeft uitgewezen dat er een duidelijk verband bestaat met een lusteloos gevoel, een laag libido, ziekte van Parkinson, ADHD en schizofrenie.

De invloed van dopamine op je lichaam

Dopamine is dus een hele belangrijke stof in je lichaam. Om te illustreren hoe ver dit gaat, een vijftal weetjes en feiten over de rol van dopamine in je lichaam:

Daling van dopamine door vermoeidheid

Op het moment dat je moe wordt en je bent toch aan het werk, dan gaat alles even een paar versnellingen lager. Je lichaam maakt dan steeds meer een overweging tussen de benodigde energie voor een bepaalde actie en de beloning daarvoor in de vorm van dopamine. Het dopamineniveau is vaak al erg laag(2) als je moe bent, dus zal het effect van een actie niet direct tot het gewenste resultaat leiden.

Het niveau dopamine om tot dat lekkere gevoel te komen wordt dan niet snel bereikt. Dus is het lichaam niet gemotiveerd om nog tot actie te komen.

Relatie dopamine en anorexia

Anorexiapatiënten hebben een ontzettend laag gewicht, dat is bekend. Maar minder bekend is het feit dat hyperactiviteit een ander symptoom is. Dit is een neerwaartse spiraal, want door deze hyperactiviteit wordt veel energie verbrand(3), waardoor de behandeling steeds moeilijker wordt.

Hoe de relatie precies werkt is niet helemaal duidelijk, maar feit is dat iemand die veel te weinig eet een heel hoog niveau dopamine in de hersenen heeft, wat direct leidt tot extreem hoge activiteiten.

Relatie dopamine en ziekte van Parkinson

Ook de ziekte van Parkinson heeft een duidelijke relatie met de stof dopamine(4). Dopamine wordt gebruikt in verschillende delen van de hersenen, maar voor wat betreft de Ziekte van Parkinson, gaat het om de dieper gelegen delen van de hersenen, deze wordt ook wel de zwarte kern genoemd.

Vanuit dit deel worden met name de bewegingen geregeld die automatisch gaan, waar we niet bewust bij na hoeven te denken. De zenuwcellen in dit deel gaan heel langzaam stuk waarna er een tekort aan dopamine ontstaat.

Pas als meer dan 80% van de zenuwcellen stuk zijn, is er sprake van de bekende symptomen van de ziekte van Parkinson.

Je vermogen om beslissingen te nemen

Je hebt wel eens een ‘voorgevoel’ over iets, waarop je dus een beslissing neemt(5). In een normale situatie werkt dit prima. Dat zogenaamde ‘voorgevoel’ is gebaseerd op ervaringen uit het verleden. Als er sprake is van een tekort aan dopamine, ben je slechter in staat om deze ervaringen toe te passen op nieuwe beslissingen.

Dopamine en seks

Op een indirecte manier is je libido, dus je zin in seks, afhankelijk van dopamine. Om zin in seks te hebben, is het hormoon testosteron noodzakelijk. Dit is weer afhankelijk van de hoeveelheid Prolactine in je lijf. De aanmaak van Prolactine is op zijn beurt weer afhankelijk van de aanwezigheid van dopamine in je de zogenaamde hypothalamus.

Een laag niveau dopamine in je lijf heeft dus wel degelijk een grote invloed op je libido. Dit geldt voor zowel mannen als vrouwen, maar mannen zijn hier wel gevoeliger voor.

Dopamine aanmaken op een natuurlijke manier

Dopamine aanmaken met behulp van genotsmiddelen zoals drugs en roken is een slecht idee, dat mag duidelijk zijn. Als je bijvoorbeeld rookt, dus de stimulerende stof nicotine inhaleert, dan stijgt de dopamine heel sterk. Je voelt je fantastisch! Maar na een poosje zakt het niveau weer naar de normale stand waarna je emoties kunt krijgen zoals een onrustig gevoel, prikkelbaar reageren en irritaties.

Deze vervelende gevoelens en uitingen van emoties verdwijnen pas weer op het moment dat er weer dopamine aangemaakt wordt. Zoals we eerder gelezen hebben, ontstaat een verslaving op deze manier.

Je lichaam is ook zelf in staat om een bepaalde basishoeveelheid dopamine aan te maken. Hier kun je weinig direct invloed op uitoefenen, maar wat je wel kunt doen is de juiste voedingsstoffen tot je nemen om de dopamine zo veel mogelijk te helpen.

Hier een klein lijstje van voeding waar belangrijke stoffen in verwerkt zitten. Stoffen die je lichaam nodig heeft voor de aanmaak van dopamine:

• Amandelen bevatten heel veel goede voedingsstoffen zoals vitamines, mineralen en antioxidanten. Niet alleen goed voor de aanmaak van dopamine, maar goed voor je hele lijf.
• Pure chocolade. Kies wel de variant waar minimaal 70% pure chocolade in verwerkt is. Natuurlijk zonder toegevoegde suikers. Dit geeft je natuurlijk geen vrijbrief om direct die hele reep maar op te eten, hoe verleidelijk dit ook mag zijn. Voor de productie van dopamine, en andere positieve effecten op je lichaam, is een stukje van 20 gram per dag voldoende.
• Eiwitten zijn heel erg belangrijk voor je lichaam, en speciaal voor de aanmaak van dopamine. Veel eiwitrijk voedsel eten dus.
• Ook omega-3 speelt hier een rol in. Regelmatig, minimaal 1 x per week, vette vis op het menu zetten is hier voor dé oplossing. Vis is namelijk een hele rijke bron van omega-3 vetzuren.
• Van de afdeling fruit, bevatten bananen, appels en aardbeien de belangrijkste stoffen voor de productie van dopamine.

Videofragment

Maar er zijn nog meer manieren om dopamine aan te maken, buiten de eerder genoemde voedingsmiddelen. Denk hierbij eens aan lichaamsbeweging. Probeer bijvoorbeeld eens om minimaal eens per week een uur te fietsen. Nee, niet op de hometrainer, maar gewoon lekker in de buitenlucht.

Even een frisse neus halen. Maar ook op andere manieren kun je bewegen, zonder dat dit (veel) extra tijd kost. Denk hierbij eens aan wat vaker de fiets pakken als je de stad in moet, het uitlaten van de hond iedere dag een kwartiertje verlengen, wat vaker de trap pakken en natuurlijk de fiets pakken als je naar je werk gaat. De auto dus wat vaker laten staan!

Niet alleen goed voor de productie van dopamine, maar voor je hele lijf.[/vc_column_text][vc_toggle title="Onderzoeken:" open="false"]1. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17998440
2. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17004850
3. http://www.nutritionandmetabolism.com/content/5/1/35
4. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmedhealth/PMH0001762/[/vc_toggle][/vc_column][/vc_row][vc_row][vc_column width="1/1"][/vc_column][/vc_row]