Alles over E-nummers deel 1:
Wat zijn E-nummers

Met slechts een blik op de ingrediëntenlijst van voorverpakte en bewerkte voedingsmiddelen in de supermarkt is de kans groot dat je een E-nummer of twee vermeld ziet staan. Maar wat zijn deze mysterieuze nummers precies en waarom zitten er zoveel E-nummers in het eten en drinken wat vandaag in de supermarkt te koop is?

E-nummers lijken misschien op een modern element in ons voedsel, maar dat is niet noodzakelijkerwijs het geval. Eeuwenlang hebben mensen al geprobeerd voedsel langer te kunnen bewaren door het toevoegen van extra ingrediënten. Zo kunnen uien en eieren worden ingemaakt door de toevoeging van azijn, en bacon en varkensvlees kunnen langer worden bewaard (geconserveerd) door de toevoeging van zout en bepaalde specerijen.

Naast het conserveren van voedsel, spelen additieven ook verschillende andere rollen bij ons eten. Bijvoorbeeld op de volgende manieren:

• Ze voegen kleur toe en verbeteren het uiterlijk van voedsel of dranken.
• Ze voegen zoetheid toe aan voedingsmiddelen en dranken.
• Ze zorgen ervoor dat producten makkelijker samenkomen of dikker worden, dit helpt bij het verbeteren van het uiterlijk van voedsel.
• Ze fungeren als smaakversterkers, dit helpt de smaak van producten te verbeteren.
• Ze worden gebruikt om voedsel een veel langere houdbaarheidsdatum te geven dan ze normaal zouden hebben zonder deze toevoegingen.

Zodra bewerkte voedingsmiddelen populairder begonnen te worden in de tweede helft van de 20e eeuw, en producten langer in de schappen van de supermarkten werden gehouden, begon de vraag naar levensmiddelenadditieven steeds groter te worden. Maar terwijl sommige additieven worden verkregen uit natuurlijke bronnen komen vele anderen uit kunstmatige bronnen. Het zijn vooral deze kunstmatige additieven die tot veel controverse hebben geleid, en veel mensen zijn er niet van overtuigd dat we deze kunstmatige additieven nodig hebben in ons voedsel.

Gesynthetiseerde additieven
Gesynthetiseerde additieven kunnen zowel natuur-identiek of kunstmatig zijn. Natuur identiek betekent dat hoewel het additief kunstmatig gemaakt is, het dezelfde chemische samenstelling heeft als een natuurlijke stof. Wanneer een additief kunstmatig is, dan heeft het een verschillende chemische structuur die we niet tegenkomen in natuurlijke stoffen.

De oorsprong van E-nummers

Om de gigantische hoeveelheid van additieven bij te houden werd het E nummering systeem ontwikkeld en werd de vermelding hiervan een wettelijke verplichting op de verpakking van onze levensmiddelen rond 1980. De E in E-nummers staat voor ‘Europees’ en het betekent dat deze nummers getest zijn op veiligheid en gebruikt mogen worden in de Europese Unie (EU). Sommige nummers die geen aangewezen E-nummer hebben mogen soms worden gebruikt in het Verenigd Koninkrijk en hebben waarschijnlijk niet alle tests doorstaan om in alle Europese landen te mogen worden gebruikt.

Uniek nummer
Elk E-nummer krijgt een eigen uniek nummer. Dit maakt het een stuk gemakkelijker voor fabrikanten om aan te geven welke additieven zijn opgenomen in onze voedingsmiddelen, vooral omdat de chemische namen vaak erg lang zijn en moeilijk op etiketten zouden passen. Daarnaast maakt dit het ook gemakkelijker voor de consument om te bepalen welke E-nummers in onze voedingsmiddelen die we kopen zijn opgenomen. Het is makkelijker om drie of vier cijfers te onthouden en te kijken of het in het voedingsmiddel zit dan te proberen een lange, technische naam te onthouden.

De lijst en de hoeveelheid van E-nummers die vandaag de dag in ons voedsel worden gebruikt is de laatste jaren sterk gegroeid. Het nummeringssysteem helpt ons E-nummers in verschillende categorieën te plaatsen. Zo worden bijvoorbeeld kleur additieven meestal aangegeven met getallen tussen de 100 tot 181, de antioxidanten krijgen de nummers 300 tot 340, smaakversterkers krijgen de nummers 600 tot 650, en glansmiddelen bestaan uit 900 tot 910. Zo lang de lijst maar blijft groeien en er meer additieven worden toegevoegd zullen uiteindelijk ook andere nummers worden gebruikt.

Hoe veilig zijn E-nummers?

E-nummers worden op een grote schaal opgenomen als ingrediënten in veel voedingsmiddelen en dranken die we tegenwoordig eten en drinken, maar hoe veilig zijn ze echt?

Over het algemeen zijn de meeste E-nummers relatief veilig en worden ook daadwerkelijk flink getest voordat ze worden opgenomen in voedingsmiddelen en dranken in onze supermarkten. E-nummers begonnen op de etiketten van levensmiddelen in de jaren 1980 te verschijnen als het gevolg van de nieuwe wetgeving, maar velen van deze e-nummers waren al lang hiervoor opgenomen in onze producten. Voor die tijd wisten we echter niet dat ze in onze voedingsmiddelen en dranken zaten.

Niet alles is schadelijk

Hoewel deze nummers een 'E' voorvoegsel hebben betekend dit zo als eerder gezegd niet dat alle E-nummers kunstmatig zijn. Integendeel zelfs, sommige E-nummers zijn onschadelijk en worden gewoon een E gegeven om ze beter te kunnen classificeren. Bijvoorbeeld, E162 is gewoon bietensap. E300 is vitamine C. E101 is vitamine B2, en E601 is caroteen.

Andere E-nummers worden kunstmatig gemaakt, maar zelfs sommige van deze nummers kunnen we natuurlijk tegenkomen. Wanneer een additief volledig kunstmatig is dan zal het een heel andere chemische structuur hebben dan natuurlijke stoffen, en juist dat is zo problematisch voor het menselijk lichaam.

Het E-nummer testproces

E-nummers worden aan verschillende testprocessen onderworpen voordat ze worden toegelaten voor gebruik in levensmiddelen. Onder de eisen van de EU-wetgeving moet van e-nummers worden bewezen dat de additieven kunnen worden gebruikt in combinatie met Good Manufacturing Practice. Dit betekent dat fabrikanten niet zomaar iets toe kunnen voegen zonder dat er hiervoor een aantoonbare reden is. Wat wordt toevoegt moet een bepaald doel hebben en bijdragen tot het behoud van de kwaliteit van het voedsel. Hierna worden tests uitgevoerd om de veiligheid van E-nummers te onderzoeken en te zien of ze eventuele nadelige gevolgen hebben, zowel op de korte als de lange termijn.

Dit testproces varieert, maar kan zelfs meerdere jaren duren. Wanneer de resultaten uiteindelijk worden ontvangen worden ze geanalyseerd door onafhankelijke deskundigen (dit zijn niet de deskundigen van de voedingsfabrikant) en dan zullen deze onafhankelijke deskundigen beoordelen of toevoegingen veilig zijn om te worden opgenomen in de voeding. Deze onafhankelijke deskundigen helpen ook bij het identificeren van de aanvaardbare dagelijkse inname (ADI) - het veilige niveau dat mensen dagelijks kunnen binnenkrijgen.

Ondanks de controles en tests zijn er situaties waarin additieven in voedsel worden gebruikt en het pas duidelijk is dat er een probleem ontstaat nadat een consument een bijwerking ervaart. Dit is zeker het geval als we het hebben over de link bij hyperactiviteit in kinderen en additieven. Dit was namelijk volgens de verschillende tests geen probleem, maar werd pas duidelijk nadat families veranderingen in het gedrag van hun kinderen zagen na het eten of drinken van bepaalde voedingsmiddelen.

Niet de perfecte manier natuurlijk!

Zoals je natuurlijk kunt begrijpen is dat niet een ideale manier om problemen te ontdekken, vooral niet wanneer iemand moet lijden onder de gevolgen. Maar helaas zijn er verschillende situaties waarin het tijdens alle veiligheidstests niet lukt om alle mogelijke problemen met een additief te ontdekken. Soms is het zo dat dit soort problemen toch nog een positief effect kunnen hebben, vooral wanneer fabrikanten ervoor zorgen dat het gebruik van ingrediënten die problemen kunnen veroorzaken vermindert of zelfs helemaal elimineert.

Dit is natuurlijk niet iets dat gebeurt zonder goed onderzoek, maar bijvoorbeeld in het geval van kleurstoffen hebben fabrikanten gemerkt dat de consumenten bezorgd zijn en gebruiken nu vaker natuurlijke kleurstoffen in plaats van kunstmatige kleurstoffen.

Als je iemand kent die een vreemde reactie heeft op eten of drinken dan is het belangrijk om een arts dit te laten weten en te proberen de oorzaak van het probleem te achterhalen. Als je precies weet waardoor de reactie ontstond dan is het een goed idee dit de fabrikant te laten weten. Als mensen niet doorgeven dat er bepaalde bijwerkingen optreden, dan weet de fabrikant het misschien nooit dat er ongewenste bijwerkingen waren bij de consumptie van hun product.

Gevaren en bijwerkingen van dit proces

Omdat niet alles getest kan worden zal het altijd zo blijven dat we voortdurend ontdekken dat bepaalde E-nummers bij sommige mensen bijwerkingen en ongewenste reacties produceren. Daarom is het ook een goed idee om (de volgende keer) te kijken naar een paar E-nummers waarvan we weten dat ze bij sommige mensen problemen kunnen opleveren.

Omdat een probleem of bijwerking is geïdentificeerd bij een bepaald E-nummer betekend natuurlijk niet dat iedereen die het binnenkrijgt er last van zou krijgen. Verre van dat zelfs, want veel mensen zullen het zonder enig merkbaar probleem kunnen binnenkrijgen. Maar mensen die bijzonder gevoelig zijn voor de stof, of lijden aan andere aandoeningen die hun gevoeligheid zouden kunnen verhogen, hebben vaak toch wel last van eventuele bijwerkingen.

De symptomen die mensen kunnen oplopen variëren van huiduitslag en huidreacties, tot bronchiale en ademhalingsproblemen, hoofdpijn, problemen met de spijsvertering, misselijkheid, en hyperactiviteit. Vooral kinderen lijken bijzonder gevoelig voor hyperactiviteit en het is gekoppeld aan veel verschillende stoffen die op grote schaal worden gebruikt in producten zoals frisdranken!

Klik hieronder om deel 2 te lezen:
Alles over E-nummers deel 2: Welke E-nummers zijn niet goed voor ons?