De rol van stress bij de ontwikkeling van overgewicht

De correlatie stress en overgewicht is waarschijnlijk niet onbekend voor je. Maar ken je de onderzoeken wel? Het kan heel goed zijn dat afvallen niet goed lukt vanwege te veel stress in je leven.

In dit artikel zal ik het naderhand gaan hebben over het verband tussen stress en de ontwikkeling van overgewicht, en wat je het beste kunt doen om zowel je gewicht als stress onder controle te krijgen!

Stress heeft op ratten vaak het effect dat ze gewicht verliezen. Helaas is de situatie van mensen en ratten niet altijd vergelijkbaar. Daarom is men meer onderzoek gaan verrichten op mensen en hoe de mens omgaat met eten als je onder druk staan.

Uit onderzoek (1) hoe mensen reageren op stress wat betreft voeding blijkt het volgende:

Bij mensen kan het twee kanten uitgaan:

• Of de trek in eten verdwijnt en je valt erg af, dit is bij 30 procent van de mensen het geval.
• Of je hebt juist meer zin in eten door de constante stroom van adrenaline die door je lichaam gaat en daardoor kom je juist aan.

Stresshormoon cortisol is de boosdoener

Al in de eerste 24 uur van stress komen stofjes vrij in de hersenen. Vooral cortisol heeft invloed op het deel in je hersenen dat een beloning wilt. Dit hormoon komt vrij bij stress.

Dit betekent helaas niet dat stress een beloning is, maar de oorzaak is voor het vinden van een beloning.

Hierdoor ga je juist veel meer eten en veel vetter eten. Dit komt omdat vet en chocolade wel als beloning worden geaccepteerd (door de gestreste hersenen), maar een wortel of cracker weer niet.

Dat is in essentie het probleem van emotioneel eten.

Als je langere tijd cortisol hebt wordt het deel in je hersenen dat moet stoppen met cortisol afgeven buiten spel gezet. Het systeem dat dit reguleert krijgt geen “negatieve feedback” waardoor je nog meer cortisol in je bloed krijgt.

Hierdoor krijg je nóg meer zin in eten.

Uit dit onderzoek  blijkt ook dat vooral stress door een uitdagende baan die je nog wel aankan leidt tot het eten van meer voeding.

Stress op de werkplek

Een ander onderzoek (2) beschrijft het BMI van sociale werkers. Dat werk wordt als stressvol beschreven. Deelnemers moesten een vragenlijst invullen over de zwaarte van de baan en hoeveel persoonlijk zeggenschap ze hadden in hun baan. Dus hoeveel ze zelf konden inbrengen.

Uit het onderzoek bleek dat vooral mensen met een drukke baan, met weinig vooruitzichten en weinig persoonlijk zeggenschap, vaak een hoger BMI hadden dan mensen die een minder stressvolle baan hadden.

Vooral mannen hadden hier meer last van ten opzichte van vrouwen.

Chronische stress kan dus een factor zijn waarom je aankomt. Er zijn verschillende manieren waarop chronische stress kan ontstaan. Zoals eerder beschreven kan je werk een factor zijn waardoor je chronische stress hebt.

[pullquote]Heb jij een baan waar de werkdruk hoog is, maar waar persoonlijke inbreng niet gewaardeerd wordt? [/pullquote]

Dan kan dat de reden zijn waardoor je aankomt. Een prettige werkomgeving is erg belangrijk. Dus als je nog een beetje invloed hebt op de werkomgeving, probeer dit dan voor jezelf te gebruiken.

Andere oorzaken van stress kunnen gebeurtenissen zijn die veel tol van je eisen. Dit hoeft dus niet per sé een slechte relatie te zijn, maar kan ook het organiseren van je bruiloft zijn!

Het kopen van een huis en een promotie kunnen ook stress opleveren.

Zorg ervoor dat dit niet te lang duurt. Hoe jij als persoon bent bepaalt vaak of iets voor stress zorgt of niet. Wat voor de ene persoon stressvol is, hoeft dat niet voor de andere te zijn.

Bijvoorbeeld perfectionisme, een alles of niets mentaliteit, inflexibiliteit in het denken, pessimistisch zijn, negatief zijn en constante zorgen.

Er zijn toch een paar algemene dingen die voor langdurige stress kunnen zorgen:

• Grote levensveranderingen
• Werk of school
• Problemen in je relatie
• Financiële problemen
• Te druk zijn
• Familie en kinderen

Symptomen van stress

Omdat niet ieder persoon van dezelfde dingen last heeft is het soms makkelijker om na te gaan of je stress hebt door naar de volgende symptomen te kijken. Deze zijn onderverdeeld in: gedachte symptomen, emotionele symptomen, lichamelijke symptomen en gedragssymptomen.

Gedachten symptomen

• Concentratie problemen
• Vergeetachtigheid
• Constante zorgen
• Gedachten die alle kanten op gaan
• Alleen negatieve dingen kunnen zien
• Slecht inschattingsvermogen

Emotionele symptomen

• Humeurig
• Kort lontje/lange tenen
• Niet kunnen ontspannen
• Gevoel van overweldiging
• Gevoel van isolatie en eenzaamheid
• Depressie of ongelukkigheid

Fysieke symptomen

• Pijntjes
• Diarree of juist constipatie
• Misselijkheid/duizeligheid
• Pijn op de borst, snelle hartslag
• Geen zin in seks / slecht libido
• Regelmatig verkouden

Gedragssymptomen

• Meer of minder eten
• Te veel of juist te weinig slapen
• Jezelf isoleren
• Uitstelgedrag of negeren van verantwoordelijkheden
• Gebruik maken van alcohol, sigaretten of drugs om te ontspannen
• Nerveuze gewoonten zoals nagelbijten o.i.d.

Gevaren van overgewicht en stress

De combinatie van veel stress en veel eten leidt tot een hoger insuline gehalte, waardoor cellen in je lichaam daar na verloop van tijd resistentie tegen opbouwen. Doordat je chronische stress hebt en meer gaat eten heb je kans op het ontwikkelen van obesitas, diabetes type 2, vergrootte kans op hart- en vaatziekten en uiteindelijk zelfs het metaboolsyndroom.

Wat te doen tegen stress

Door het eten van stress kan je weer een extra stressfactor krijgen. Je lichaam verandert terwijl je dat misschien helemaal niet wilt. Een manier om van stress en je overgewicht af te komen is lichaamsbeweging! Twee vliegen in één klap.

Door lichaamsbeweging maken je hersenen endorfine aan. Dit is een gelukshormoon. Hierdoor voel je je minder gestrest.Vooral duursporters kennen dit gevoel van de zogenaamde “runners high”.

Ga onnodige stress uit de weg. Is er iemand die je stress bezorgt negeer die persoon dan gewoon. Wil je baas je een extra opdracht geven, maar zit je agenda echt al helemaal vol, zeg gewoon een keer “NEE”.

Stress is een grote boosdoener op het werk. Je kan beter af en toe iets weigeren dan opeens in de ziektewet te komen door een burn-out. Je baas zal het daar mee eens zijn.

Ga problemen niet uit de weg, maar pak ze aan. Laat een gevoel niet opgekropt worden, maar spreek ontevredenheid uit. Op die manier kan de ander er ook wat aan doen, waardoor je stress kan verminderen.

Pas je aan als je de situatie niet kan veranderen. Probeer de positieve kant van dingen te benoemen. Bekijk de positieve kant van de situatie en hoe je die in jouw voordeel kan gebruiken.

En vooral, eet gezond!!

Een lichaam vol gezonde voedingsstoffen is beter bestand tegen stress dan een lichaam dat niet voldoende belangrijke voedingsstoffen binnenkrijgt. 

Heb je zelf nog handige tips om zowel stress tegen te gaan en afvallen? Laat het mij weten door hieronder een reactie achter te laten!

Bronnen:

1. http://www.news-medical.net/health/Obesity-and-stress.aspx

2. Brunner EJ, Chandola T, Marmot MG. Prospective effect of job strain on general and central obesity in the Whitehall II Study. Am J Epidemiol. 2007;165:828-837.