Dopamine, méér dan alleen een gelukshormoon!

De meesten van ons kennen vast wel de term ‘gelukshormoon’, dat vreemde stofje in je hersenen die er voor zorgt dat je je goed voelt, dat je je gelukkig voelt. Ook wordt dopamine veel genoemd in verband met je libido. Allemaal waar, maar er is nog veel meer.

Laten we eerst even wat feiten over dopamine op een rijtje zetten, waarna we gaan kijken hoe je zelfstandig je dopamine-productie kunt stimuleren met behulp van je voeding. Op een natuurlijke manier.

Een vijftal feiten over Dopamine

Om duidelijk aan te kunnen geven hoe belangrijk dopamine is voor je lichaam, wil ik een vijftal feiten met je delen. Feiten die je misschien al wist, maar ook feiten die je niet direct zou verwachten:

1 Dopamine en moeheid

Heb jij wel eens dat gevoel dat je zo ontzettend moe bent dat je, zowel privé als op je werk, steeds meer fouten maakt? Deze moeheid zorgt er voor dat je dopamine-gehalte fors gaat dalen. Door het gebrek aan dopamine kan het feit dat je fouten maakt je helemaal niks schelen, en omdat het je niks kan schelen ga je ook geen oplossing zoeken voor je moeheid.

Gevolg: Nog meer moeheid en dus nog minder dopamine. Een vicieuze cirkel waar je, zonder actie van jouw kant, niet meer uitkomt.

Dit heeft alles te maken met het feit dat dopamine het deel van de hersenen stimuleert waar het beloningscentrum ligt. Zonder dopamine ga je niet zo snel actie ondernemen olm problemen op te lossen, eenvoudigweg omdat er geen ‘beloning’ tegenover staat. Daarnaast stimuleert dopamine ook het maken van keuzes in je hersenen. Zonder dopamine ben je simpel gezegd niet in staat om een keuze te maken, in dit geval om uit die vicieuze cirkel te komen.

Het feit dat je moe bent is dus een hele grote alarmbel van je lichaam, een duidelijk signaal die aangeeft dat je rust moet nemen!

2 Dopamine en Anorexia Nervosa

Iemand die deze psychiatrische aandoening heeft, is alleen maar bezig met één ding: Vermageren op alle mogelijke manieren. Het gevolg hiervan is bekend: Een extreem laag gewicht door een sterk verlaagde inname van voedsel. Maar minder bekend is een ander gevolg: Hyperactiviteit. En juist door deze hyperactiviteit wordt erg veel energie verbruikt, waardoor de uiteindelijke behandeling alleen nog maar moeilijker wordt.

Uiteraard wordt hier regelmatig onderzoek naar gedaan, en uit de laatste onderzoeken is duidelijk gebleken dat deze hyperactiviteit een heel sterk verband heeft met de aanmaak van dopamine. Als gevolg van een zeer complex proces werden bij de proefpersonen die heel weinig aten, een sterk verhoogd dopamine-niveau in de hersenen gemeten.

Dit is de directe oorzaak van de hyperactiviteit. In de conclusie van het onderzoek verklaarden de wetenschappers dat deze resultaten van belang kunnen zijn voor de behandeling.

Met de juiste medicatie zou het dopamine-niveau in de hersenen verlaagd moeten worden, waardoor uiteindelijke behandeling van Anorexia Nervosa gemakkelijker zou kunnen worden.

3 Dopamine en de Ziekte van Parkinson

Bij de ziekte van Parkinson ligt het allemaal wat duidelijker: Deze aandoening ontstaat door een sterk tekort aan dopamine in bepaalde delen van de hersenen, met name in de Substantia Nigra (een diep gelegen deel van de hersenen die ook wel de ‘zwarte kern’ wordt genoemd).

Al je automatische bewegingen worden gecontroleerd in dit deel van de hersenen. Als er sprake is van de Ziekte van Parkinson, dan sterven de hersencellen in dat deel af en is er een tekort aan Dopamine.  Patiënten zijn dan bijvoorbeeld niet meer in staat om een glas water vast te houden zonder te morsen: De bevingen in de handen, en andere lichaamsdelen, zijn niet meer te controleren.

4 Dopamine en je hersenen

Dopamine is de stof die ook voor een groot deel verantwoordelijk is voor het nemen van beslissingen, voor het maken van goede keuzes en de slechte keuzes te vermijden. Mensen met een normaal dopamine-niveau zijn niet alleen in staat om op rationele feiten betere beslissingen te nemen, maar hebben vaak ook dat ‘voorgevoel’ waarop vaak een keuze wordt gemaakt.

Mensen die een (veel) te laag dopamine-niveau hebben hier veel meer moeite mee en zijn soms helemaal niet meer in staat om een verantwoorde beslissing te nemen.

5 Dopamine en je libido

Dopamine wordt naast ‘gelukshormoon’ ook wel eens het ‘sekshormoon’ genoemd. En dat is niet voor niets. Hoewel er nog veel meer factoren zijn die de zin in seks bepalen, is dopamine daar wel één van de bekendste van. De dopamine heeft een indirect, maar wel heel belangrijk effect:

Het ‘zin hebben in seks’ wordt, voor zowel mannen als vrouwen, bepaald door de hoeveelheid  testosteron in je lichaam. De productie van de Testosteron wordt bepaald door de concentratie van een andere stof: Prolactine. Deze Prolactine staat op zijn beurt, in de Hypothalamusweer, onder controle van dopamine.

Uiteindelijk kan dus een laag dopamineniveau grote gevolgen hebben voor je libido. Overigens is het wel zo dat mannen hier gevoeliger voor zijn dan vrouwen.

Zelf je dopamine-niveau verhogen

Gezien het voorgaande lijstje, is het van belang om je dopamine-niveau op een goed niveau te houden. Er zijn natuurlijk allerlei middeltjes in de handel die je dopamine kunnen verhogen. Dit kan variëren  van voorgeschreven medicijnen van je huisarts tot gekochte pillen op het internet.

Bij met name deze laatste groep zou je hele grote vraagtekens moeten zetten. In veel gevallen gaat je creditcard-niveau naar beneden, maar je dopamine-niveau verroert zich niet. Wat het dan wel doet, is niet bekend. Speel niet met je gezondheid en maak verantwoorde keuzes!

Dopamine is een stof die aangemaakt wordt door je lichaam, je kunt het dus niet eten of in de vorm van een ‘dopamine-pilletje’ of een ‘dopamine-shot’ innemen. Maar om je lichaam in staat te stellen om de dopamine te maken, heb je een aantal andere stoffen nodig. Deze stoffen kun je gewoon in voedingsmiddelen vinden, maar dan moet je wél de juiste eten.

Hierbij een lijstje van de meest belangrijke:

Aardbeien

Aardbeien zijn, net als alle andere soorten bessen in dezelfde familie, heel erg rijk aan antioxidanten, mineralen en vitaminen. Met name vitamine C is rijkelijk aanwezig. Erg gezond allemaal, maar de aardbeien zelf hebben nog meer pluspunten: Ze bevatten ook ellagitannines, anthocyanen en fenol. Allemaal hele sterke antioxidanten die een belangrijke functie vervullen in het beschermen van de dopamine-cellen. Het is verstandig om de biologisch geteelde aardbeien te eten. Hier zitten wat meer gezonde voedingsstoffen in dan de ‘normaal’ geteelde aardbeien.

Appelen

Regelmatig een appel eten is erg gezond, en speciaal voor dit doel. Appelen bevatten namelijk polyfenolen en quercetine. Dit zijn hele sterke antioxidanten die helpen om je dopamine-gehalte op een goed niveau te houden. Wist je overigens dat de schil van de appel in totaal 5 x meer Polyfenolen bevat dan de hele appel zelf? Volgende keer dus goed wassen, en met schil en al opeten!

Vis

Zoals we allemaal weten is vis een hele belangrijke leverancier van Omega-3 vetzuren. Niet alleen goed voor je hele lichaam, maar ook om je hersenfuncties te ondersteunen. Deze gezonde vetzuren zijn namelijk van levensbelang voor de aanmaak van neurotransmitters in je hersenen, zoals onder andere Dopamine.

Vis heeft nog veel meer voordelen, maar dat valt buiten de focus van dit artikel. Als je regelmatig bijvoorbeeld haring, ansjovis of paling eet, ben je goed bezig voor je dopamine én voor je algehele gezondheid.

Bananen

Voor de productie van dopamine is de stof Thyroxine, een belangrijk aminozuur. Deze stof is heel sterk aanwezig in onder andere bananen. Daarnaast leveren bananen ook nog eens kalium en vele voedingsvezels die van belang zijn voor een goede stoelgang en een efficiënte spijsvertering.

Chocolade

Chocolade is een bekend voedingsmiddel waardoor je je gelukkiger gaat voelen. Ook wordt het door sommigen beschouwd als een afrodisiacum, een libido verhogend voedingsmiddel. Dit is inderdaad waar. Chocolade is een hele goede bron van Phenylalaline, een stof die in je lichaam omgezet wordt in Dopamine.

Eet dus lekker je dagelijkse portie chocolade, maar overdrijf dit niet. Hou een maximum aan van 20 gram per dag voor een volwassenen persoon. Overigens moet gezegd worden dat de échte, pure en donkere chocolade, dus met minimaal 70% cacao, het hoogste percentage Phenylalaline.

Amandelen

Amandelen hebben dezelfde effecten als de eerder genoemde chocolade. Ook amandelen bevatten namelijk een hoge concentratie aan Phenylalaline. Geef hierbij de voorkeur aan onbewerkte amandelen, die de hoogste concentratie bevatten. Daarnaast bevatten onbewerkte amandelen ook nog eens veel minder natrium. Amandelen vormen een belangrijk en gezond tussendoortje.

Naast de voorgaande voedingsmiddelen, die allemaal stuk voor de dopamine-productie stimuleren, zijn er ook nog andere acties die je kunt ondernemen:

• Wissel-douche nemen: Om de aanmaak van dopamine in je lichaam te stimuleren, kun je afwisselend een koude en een warme douche nemen.
• Mediteren: Regelmatig mediteren heeft ook een gunstig effect op de aanmaak van Dopamine.
• Lichaamsbeweging: Als je iedere dag minimaal 30 minuten wandelt, in de frisse buitenlucht wel te verstaan, krijgt je dopamine een échte boost.

Conclusie

Dopamine is een stof die vaak onderschat wordt. Dit is erg jammer, want een gezond niveau dopamine heeft heel veel voordelen voor je lichaam, en dus uiteindelijk ook voor je levensgenot.