Het Paleolithisch Dieet: zouden we allemaal moeten eten zoals in het stenen tijdperk?
Onze leefomgeving is in sneltempo verandert sinds het stenen tijdperk, zeker als je het vergelijkt met de snelheid waarop onze genen zich kunnen aanpassen. Met die wetenschap in het achterhoofd is er een beweging ontstaan die pleit voor het zogenaamde paleolithisch dieet.
Als we gezond willen blijven zouden we volgens de aanhangers van dit dieet ons moeten voeden zoals onze voorouders circa 8000 jaar geleden deden.
Nadat er echter een Amerikaans rapport uitkwam waarin het 'paleo-dieet' erg slecht scoorde, zeker voor wat betreft de effectiviteit ervan om gewicht te verliezen, is er een enorme discussie losgebarsten op het internet. We vatten de pro en contra argumenten over het oerdieet voor jou samen.
Voor het bewuste kritische rapport beoordeelden 22 experts, waaronder voeding- en dieetspecialisten, cardiologen en diabetes-specialisten, 20 populaire diëten. Maar de voorstanders van het paleolithische dieet verdedigen zich. Ze zeggen dat er voldoende onderzoek is dat heeft aangetoond dat eten zoals een holbewoner de gezondste keuze is die je in je leven kan maken.
Het dieet is gebaseerd op het eten van voornamelijk of alleen fruit, groenten, mager vlees, vis en noten. Mensen die het volgen moeten ook zoveel mogelijk zout, suiker, melk en granen mijden. In het stenen tijdperk waren die voedingsmiddelen immers niet beschikbaar.
Nadat het rapport met de slechte cijfers voor het oerdieet verscheen postte Loren Cordain, een aanhanger van het dieet en professor gezondheidswetenschappen aan de universiteit van Colorado, al snel een antwoord op internet. Daarin stelde hij dat vijf klinische onderzoeken hadden aangetoond dat het paleo-dieet de bloeddruk en cholesterol deed dalen en de insulineresistentie verbeterde.
De onderzoeken, die specifiek gingen over het oerdieet, waren klein (met gemiddeld minder dan 30 onderzochte proefpersonen) maar ze vonden veel weerklank. Aanhangers van het dieet getuigden ook over de gunstige gezondheidseffecten die ze zelf hadden ervaren.
Op de website waar het kritische rapport uitkwam postten wel 3000 mensen dat ze positieve effecten van het dieet hadden gemerkt, terwijl er maar 80 negatieve beoordelingen kwamen. Het nummer-1 dieet, van Weight Watchers, kreeg maar 1883 positieve beoordelingen tegen 800 negatieve.
“De 'expert' die dit dieet negatief beoordeeld heeft was duidelijk niet op de hoogte van de wetenschap erachter,” aldus Cordain. “Een evaluatie van iets maken en zoveel bewijzen negeren is gewoon slechte wetenschap. Er zijn nu al vijf klinische onderzoeken die hebben aangetoond dat dit dieet een krachtig middel is om je gezondheid en welzijn te bevorderen.”
Maar de uitgever van het rapport waarin het dieet ondermaats scoorde blijft erbij dat zijn conclusies correct zijn.
“Voor we kunnen zeggen dat het paleo-dieet effectief is zouden we daar bijkomende bewijzen van moeten zien,” aldus Ben Harper, woordvoerder van de uitgever. “De meeste relevante studies zijn erg kleinschalig. We hopen dat onderzoekers meer zullen publiceren en grotere studies zullen opzetten over dit dieet zodat we in de toekomst eventueel onze beoordeling daarop kunnen aanpassen.
Cordain zegt dat de wetenschap achter het oerdieet ondersteund wordt door “evolutie via natuurlijke selectie. Ons leefmilieu is veel sneller veranderd dan dat onze genen zich hebben kunnen aanpassen.
We zijn als mens gebouwd en best aangepast aan een leven buiten in de natuur, waar we veel energie moesten stoppen in het vinden van voedsel dat ons terug energie moest leveren,” zo zegt hij. In onze moderne wereld is die link echter gebroken, wat maakt dat we in de woorden van de professor 'oermensen zijn in het ruimtetijdperk'.
Het 'oerdieet' krijgt veel steun
Dr. David Katz, directeur van het Preventief onderzoekscentrum van de universiteit van Yale zat in het panel van 22 experts die het dieet zo negatief beoordeelden. Hijzelf vond niet noodzakelijk dat het dieet het slechtst mogelijke dieet was om gewicht te verliezen maar hij stelt zich wel vragen bij wat het dieet nu eigenlijk inhoudt. Onze voorouders in het stenen tijdperk waren volgens hem meer verzamelaars dan jagers en hun dieet was grotendeels plantaardig.
“Het vlees dat men in die tijd at is in niets te vergelijken met het vlees dat we vandaag voorgeschoteld krijgen,” aldus Katz. “Wanneer is de laatste keer dat je mammoetvlees in de supermarkt zag? Ik ben dus niet overtuigd.”
Hoewel Katz zegt dat het idee achter het dieet op zich goed is, zou het in deze moderne tijden gemakkelijk fout geïnterpreteerd kunnen worden.
“Het is het dieet-patroon waar we het best op aangepast zijn, dat staat vast. En op die manier kan het ons veel informatie verschaffen over wat goed is voor ons. Maar als je wil kan je het dieet ook interpreteren als een argument voor het eten van zoveel mogelijk hamburgers, dat kan niet de bedoeling zijn en zal zeker je gezondheid er niet op vooruit helpen.”
Keith Ayoon, professor pediatrie aan het A. Einstein College voor geneeskunde in New York zegt dat hij er geen enkel probleem mee heeft als mensen veel proteïnes, vers fruit en groenten willen eten,” maar dat ze geen volkoren graanproducten en magere zuivelproducten willen consumeren is wel een probleem.
“Ik kan geen dieet aanbevelen dat hele voedingsgroepen gewoon uitsluit. Voedingsmiddelen zoals bonen, yoghurt, melk en volkorengranen zijn wel degelijk een belangrijk onderdeel van een gezond dieet. En een leven lang zonder zuivelproducten geeft je een groot risico op osteoporosis en botontkalking later. De paleolithische mens moest zich daar geen zorgen over maken, die was dood op z'n 40e, maar wij leven gemiddeld veel langer en liefst toch ook in goede gezondheid.”
Maar Cordain argumenteert dat zuivel geen noodzakelijk onderdeel van ons dieet is. Volgens hem is 65% van de bevolking lactose-intolerant en is de mens pas relatief recent zoogdierenmelk beginnen drinken.
“Ze leefden voornamelijk buiten en waren dus veel meer aan de zon blootgesteld,” aldus Cordain. “Hun bloed bevatte daardoor waarschijnlijk hogere concentraties aan vitamine D, wat de opname van calcium uit hun dieet bevorderde. We denken altijd dat we enkel zoveel mogelijk calcium in ons dieet moeten stoppen maar hoe goed we die calcium opnemen is minstens zo belangrijk.”
Dr. Lynda Frassetto, professor geneeskunde aan de universiteit van Californië in San Francisco heeft onderzoek gedaan naar het paleo-dieet. Hoewel ze niet onderzocht of het dieet kon leiden tot gewichtsverlies had ze wel kunnen vaststellen dat mensen die het dieet strikt volgden hun cholesterol- en insulinewaardes zagen verbeteren.
Oerdieet-aanhangers zeggen dat overgewicht en diabetes 10.000 jaar geleden niet voorkwamen en dat het dus interessant zou zijn de dieetgewoontes en levensstijl van deze periode als voorbeeld te nemen om deze moderne ziektes te voorkomen.
Hoewel Ayoob dus zegt dat de paleolithische mens niet lang genoeg leefde om dit soort gezondheidsproblemen te ontwikkelen (ze stierven gemiddeld rond de leeftijd van 35), geeft hij wel toe dat het eten van lokaal geproduceerde producten en de hoeveelheid lichaamsbeweging die ze hadden positieve kenmerken van hun levensstijl waren.
“Als mensen vandaag met ons dieet maar met de hoeveelheid fysieke beweging van een neolithische mens zouden leven zouden we ook geen overgewicht zien,” aldus nog Ayoob.
“Fysieke activiteit is vaak de beslissende factor in veel van onze gezondheidsproblemen. Diabetes type-2 bijvoorbeeld is gerelateerd aan overgewicht en in plaats van ons enkel op ons dieet te focussen zouden we ook naar lichaamsbeweging moeten kijken. Fysieke activiteit kan de insulineresistentie, lichaamsgewicht, cholesterol- en triglyceridenwaarden, de gezondheid van onze gewrichten enzovoort allemaal ten goede komen. Zonder voldoende lichaamsbeweging heb je geen uitgebalanceerde levensstijl, welk dieet je ook volgt.”
Hoe denk jij hierover? Had je al van het neolithische dieet gehoord of heb je er ervaring mee? Laat het me weten!
