Wat de precieze oorzaak van eczeem is blijft ook voor de wetenschap nog vaak een raadsel. Wel staat vast dat een heleboel factoren mee aan de basis ervan kunnen liggen. Allergische reacties op bepaalde producten kunnen bijvoorbeeld de 'trigger' zijn voor het krijgen van eczeem op een bepaald deel van de huid. En een genetische factor speelt waarschijnlijk ook zo goed als altijd een rol.
Mensen met eczeem lijken over een huidtype te beschikken dat slecht in staat is zichzelf gezond te houden. Maar nog een belangrijke factor op het krijgen van eczeem lijkt de invloed van stress te zijn.
Bij mensen die regelmatig uitbraken van eczeem krijgen in periodes waarin ze zich psychologisch gestrest of angstig voelen spreken artsen dan ook soms van stress-eczeem. Er zijn verschillende studies die inderdaad lijken aan te tonen dat er een verband is tussen de mate waarin mensen zich gestrest of angstig voelen en de regelmaat en ernst van hun eczeem uitbraken.
Dit wil niet zeggen dat stressgevoelens de enige oorzaak van eczeem zijn bij deze mensen, wel dat het factoren zijn die een invloed hebben bij mensen die aangeboren gevoelig zijn voor deze aandoening.
Laten we eens nader bekijken hoe deze relatie juist werkt...
Cortisol
Het helpt ons lichaam om als reactie op een bedreiging (een stressvolle situatie dus) naar een 'vechten of vluchten'-modus te switchen. Een kleine verhoging van de cortisolwaarden in ons bloed zorgt ervoor dat we over meer energie beschikken, dat ons geheugen beter begint te werken, dat we minder gevoelig zijn voor pijn en dat ons immuunsysteem tijdelijk afgezwakt wordt.
Dit kan ons inderdaad allemaal helpen om goed te reageren op bedreigende situaties.
Het probleem zit 'm erin dat ons lichaam in onze huidige drukke en stressvolle maatschappij soms constant in deze stress-modus blijft vastzitten en dat we dus permanent met verhoogde cortisolwaarden in ons bloed rondlopen. En dan begint die overdaad aan cortisol schadelijk te worden voor onze gezondheid.
Zo zorgt die permanente onderdrukking van ons immuunsysteem ervoor dat we veel gemakkelijker ontstekingen oplopen. Dat is bij mensen die reeds over een gevoelig huidtype beschikken vaak de druppel die ervoor zorgt dat eczeem uitbreekt.
Hoe stress nog een andere rol speelt bij eczeem
Zo toonde een recente studie aan dat om een nog mysterieuze reden het belangrijk is voor de gezondheid van je huid dat je ruim voor twee uur 's nachts in slaap valt. Mensen die regelmatig later gaan slapen, bijvoorbeeld omdat ze nachtdiensten werken, blijken een ongezondere huid te hebben.
En dan is er nog de rol die stress speelt bij het jezelf krabben. Het is sowieso al erg moeilijk voor iemand met eczeem om dit onbewuste gedrag onder controle te krijgen. Maar in periodes dat iemand zich angstig of gestrest voelt verhoogt de frequentie van het krabben vaak en dit maakt de huidirritatie en eczeem alleen maar erger.
Wat kan je zelf doen om stress onder onder controle te krijgen
Als je denkt dat jouw huidproblemen te maken hebben met het feit dat je regelmatig of zelfs constant gestrest bent dan is het belangrijk te proberen deze stress beheersbaar te maken en te doen afnemen. Sommige oorzaken van stress zijn dan wel moeilijk aan te pakken, denk aan een stressvolle baan, maar toch is het goed jezelf de vraag te stellen of je bijvoorbeeld je werk echt niet anders kan aanpakken om zo minder gestrest te raken.
Er bestaan echter ook technieken die je zelf kan toepassen om je lichaam te leren zich sneller te ontspannen en niet zo snel gestresseerd te raken. Kijk eens op internet of vraag een therapeut of arts om een aantal ontspanningsoefeningen. Ook kun je de volgende techniek toepassen.
Mindfulness op het werk is bijvoorbeeld een goede techniek om minder last te hebben van stress. Door mindful te zijn ben je met je gedachten in het hier en nu. Stress is namelijk vaak een gevolg van onze angsten en die zijn gericht op scenario's die we voor de toekomst voorspellen. Als je bijvoorbeeld een presentatie moet geven op je werk kunnen van te voren allerlei beelden door je hoofd spoken over hoe mis die presentatie gaat, zoals dat de power-point het niet doet, dat je vergeet wat je wilt zeggen enzovoort.
Door met je aandacht in het hier en nu te blijven gaat de fantasie niet met je op de loop en heb je al veel minder last van stress.
Daarbij zorgt mindfulness ook voor een betere connectie tussen lichaam en geest. Spierspanningen door stress merk je eerder op als je minder aan het fantaseren bent over die angstige toekomst waardoor je ze bewust kunt ontspannen.
Veel van die mindfulness oefeningen zijn erg eenvoudig uit te voeren en hebben onmiddellijk effect. Vergeet ook het belang niet van lichaamsbeweging. Verschillende studies hebben aangetoond dat lichaamsbeweging neurotransmitters stimuleert en hormonen produceert die helpen om cortisol en de gevoelens van stress die ermee gepaard gaan onder controle te krijgen.
Heb jij eczeem of andere huidproblemen die de kop opsteken of erger worden in periodes waarin je je erg gestrest voelt? Ik ben erg benieuwd naar de manieren die jij hebt gevonden om daarmee om te gaan. laat het me weten!
Wil je nog meer tips tegen eczeem? Download dan het gratis e-book vol met tips tegen eczeem. Bijna iedereen die het heeft gelezen is super tevreden met de tips die erin staan.
Ik heb er heel erg last van sinds vorig jaar. De zomerperiode was het uitgedoofd en had ik er dus geen last van. Nu weer wel. Ik zit in een stressvolle periode (fulltime stagelopen + afstdeerplek vinden). Hier heb ik geen invloed op helaas want ik moet er doorheen. Maar t feit dat nn schouder en mijn hele rug elke dag jeuken en zichtbare vlekken vertonen is geen pretje.
Eerder al een test dmv een biop. Echter kwam er niks uit. Cremepjes werken ook niet.
Interessant! Dankjewel. Ik heb atopisch eczeem, ben nu 34 jaar en zit nu paar jaar in een piek periode met m'n allergieën en eczeem. Probeer vooral m'n leefstijl aan te passen. Maar soms heb ik een doorbraak nodig met een prednison kuur omdat het de spuigaten uitloopt, niet meer slaap etc. Nu ben ik er van overtuigd dat stress, cortisol een belangrijke uitlokker is van eczeem / uitslag. Maar ik vroeg me af, hoe zit het dan met die prednison, dat eigenlijk hetzelfde is als cortisol?! Want dit werkt meteen bij mij. Stel dat ik langdurig een verhoogd cortisol gehalte zal hebben dat m'n eczeem verergerd, wat maakt dan dat de prednison kuur helpt? Dat is iets wat me bezighoudt en ik wel intrigerend vindt.
Hallo Anne,
Dat is een erg interessante vraag! Ik vermoed dat het te maken heeft met de reden van de cortisol. Prednison neem je namelijk alleen in bij een behandeling ergens voor (of je smeert het dmv zalf). De steroïden geleiden de witte bloedcellen naar de plaats waar de ontsteking aanwezig is, zodat deze beginnen met het herstel. Cortisol als reactie op stress bevindt zich ergens anders in het lichaam en werkt daardoor ook niet voor je eczeem.
Cortisol helpt wel in kleine hoeveelheden, wanneer je het zelf aanmaakt, maar bij langdurige stress werkt het juist averechts omdat je witte bloedcellen dan ook "gezonde" delen aanvallen en je juist vastbaarder bent voor ziekte (of in dit geval eczeem).
Ik zou het zeker ook aan je huisarts of dermatoloog vragen. Die kunnen hier wat dieper op in gaan.
Groetjes, Rozemarijn (Team OptimaleGezondheid)
Hey,
Heel interessant stuk! Ik heb in tijden van stress heel veel last van eczeem op mijn romp. Ik ben in 2019 begonnen met een Reiki cursus en as dit dagelijks toe op mijzelf. Daarbij mediteer ik bijna dagelijks en probeer zo mindful mogelijk te werk te gaan in alles wat ik onderneem.
Ik vond het eerst lastig te accepteren dat mijn lichaam zo op stress reageert, maar uiteindelijk is het een signaal dat je anders met jezelf om mag gaan.
Groetjes Bernice
Hoi Bernice,
Fijn dat het lijkt alsof reiki en mediteren goed werkt tegen stress! Het is inderdaad een teken dat je soms gewoon wat aardiger voor jezelf moet zijn en dat helpt vaak al een hele hoop.