Inderdaad, een heel lastig woord. Opzoeken in de Dikke van Dale helpt wel enigszins, maar verklaard lang nog niet alles. Daarom deze driedelige special met een duidelijke uitleg over de Orthomoleculaire Geneeskunde, wat de mogelijkheden zijn voor verschillende aandoeningen en welke voedingsstoffen je kunnen helpen in een genezingsproces.
Wat is Orthomoleculaire Geneeskunde?
De Orthomoleculaire Geneeskunde is een alternatieve behandelmethode die gebruik maakt van het toedienen van optimale hoeveelheden voedingsstoffen zoals mineralen, aminozuren, essentiële vetzuren en vitamines, als aanvullende therapie naast een reguliere behandeling.
De term Orthomoleculair bestaat onder andere uit het woord ‘ortho’, wat Grieks is voor het woord ‘goed’, ‘recht’ of ‘gezond’. Het Griekse woord ‘moleculair’ staat voor het Nederlandse woord ‘molecuul’. De term Orthomoleculair wil dus zeggen dat er gebruik gemaakt wordt van geoptimaliseerde, gezonde hoeveelheden voedingsstoffen, om het genezingsproces te ondersteunen.
De Nobelprijswinnaar en prominent scheikundige Linus Pauling omschreef het in 1968 als volgt:
Orthomoleculaire therapie heeft als doel het behouden van een goede gezondheid en het behandelen van ziektes door het veranderen van de concentraties van substanties die normaal in het menselijk lichaam aanwezig zijn.
Om de optimale concentraties van bepaalde stoffen in het lichaam te bereiken, worden vaak doseringen toegediend die vele malen hoger liggen dan de aanbevolen dagelijkse inname.
De basisgedachte is dat ons moderne, dagelijkse voedingspatroon niet genoeg zou zijn om de benodigde voedingsstoffen binnen te krijgen met als doel om het lichaam optimaal te laten functioneren.
De oorsprong van orthomoleculaire therapie
De hele Orthomoleculaire geneeskunde is voor het grootste deel gebaseerd op het werk van Nobelprijswinnaar en scheikundige Linus Pauling, die dit in 1968 publiceerde in het tijdschrift Science, en toen ook voor de eerste keer de naam Orthomoleculaire Geneeskunde introduceerde.
De gedachtegang stamt al uit de jaren ’50, toen Amerikaanse wetenschappers enkele patiënten behandelden met een zeer hoge dosis Vitamine B3. De patiënten die Schizofrenie hadden, reageerden hier verbazingwekkend goed op. In feite was dit ook een logische gedachte, want het bloedbeeld van mensen met Schizofrenie wijkt heel sterk af in de waarden voor bijvoorbeeld Vitamine B3, Vitamine B6, selenium en zink. Het is dan erg zinnig om dit aan te vullen. Helaas werden deze resultaten een twintigtal jaren later weerlegd door een onderzoek waaruit zou blijken dat het toedienen van hoge doseringen vitamines geen enkele therapeutisch effect zouden hebben.
De uitgangspunten
De Orthomoleculaire Geneeskunde kent een aantal uitgangspunten. Deze punten vormen de basis van alle afgeleide stellingen, beweringen en behandelingen.
Voedingsstoffen zijn beter dan geneesmiddelen
Binnen de Orthomoleculaire geneeskunde gaan de behandelaars er van uit dat natuurlijke voedingsstoffen beter voor het lichaam zijn dan geneesmiddelen. Dit is gebaseerd op het de aanname dat het lichaam tijdens de evolutie al vertrouwd is geraakt met voedingsstoffen in het algemeen.
Alle stoffen, dus ook medicijnen, die de laatste 40 jaar zijn ontwikkeld zijn minder goed voor het lichaam omdat het lichaam de stoffen niet kent en er niet aan gewend is geraakt in de relatieve korte periode.
Hoge dosering om herstel te bevorderen
Behandelaars maken gebruik van hoge tot zeer hoge doseringen om het herstel te ondersteunen en te bevorderen. Dit wordt toegediend in de vorm van voedingssupplementen. De hoge doseringen worden, volgens de wetenschappers, toegepast omdat de persoonlijke behoefte aan extra voedingsstoffen verschillend kan zijn door bijvoorbeeld een (recente) ziekte.
Een mooi voorbeeld hiervan is een hoge dosering Vitamine C in het geval van een griep. Dit werd al heel lang gedaan door grootmoeders raad op te volgen: extra sinaasappels eten als je griep hebt.
Veranderend milieu, veranderende behoeftes
Volgens de basisprincipes van de Orthomoleculaire geneeskunde is in de loop van de tijd de milieuvervuiling toegenomen. Deze vervuiling van water, lucht en grond zorgt er voor dat je ook meer giftige stoffen binnenkrijgt door voedsel, inademen van vervuilde lucht etc.
Hierdoor is er duidelijk behoefte aan extra voedingssupplementen om deze toxische stoffen te bestrijden en eventueel te verwijderen uit het lichaam. Een mooi voorbeeld hiervan is de toename van PCB’s die onder andere zorgen voor een verstoord hormoonpatroon.
Logisch zou zijn om extra groenten (vers!) te nemen die zink bevatten, om deze PCB’s te kunnen bestrijden. Maar door het gebruik van kunstmest is inmiddels alle zink uit de grond verdwenen. Het is dus de vraag of je voldoende zink binnenkrijgt als je verse groente eet ter bestrijding van die PCB’s. Volgens de Orthomoleculaire geneeskunde zou je dus voedingssupplementen met zink moeten nemen, om de PCB’s te bestrijden.
De bewezen feiten
Er zijn inmiddels verschillende claims van Orthomoleculaire onderzoekers, die aangeven dat de behandelwijze inderdaad zou werken. Deze claims zijn allemaal gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek. Voor de eerlijkheid moet ik er wel bij zeggen dat de onderzoeken uitgevoerd werden door voorstanders van de behandelmethode.
Aminozuur tegen depressies
Het aminozuur S-Adenosylmethionine (SAMe) is een aminozuur waarvan geclaimd wordt dat het bij een hoge dosis zou werken tegen depressiviteit. De eerste tekenen van herstel zouden beginnen binnen enkele dagen tot een week.
Let er wel op dat het nemen van SAMe niet op zichzelf staat in de behandeling tegen depressies, maar altijd een onderdeel van een behandelplan vormt. Niet iedere depressie is op Orthomoleculair niveau het zelfde.
Sulfaat tegen artrose van de knie
In het jaar 2005 is Glucosaminesulfaat geregistreerd als geneesmiddel om de symptomen van artrose in de knie te verlichten. De registratiecommissie vond de bewijsvoering en de onderbouwing met wetenschappelijk onderzoek voldoende voor een registratie, maar vermelde erbij dat het wel een zwakke bewijsvoering is.
Glucosaminesulfaat is ook als voedingssupplement op de markt.
De kritiek
Ondanks de successen, is er ook veel kritiek. Er is bijvoorbeeld erg veel kritiek over de deugdelijkheid van de klinische onderzoeken, ondanks het feit dat de Orthomoleculaire geneeskunde zich, naar eigen zeggen, baseert op deugdelijk wetenschappelijk onderzoek.
Hoge doseringen vitamines werken niet!
Eén van de paradepaardjes van de critici is het feit dat hoge doseringen vitamines niet zullen werken. Er is bijvoorbeeld van Vitamine C aangetoond dat een extra dosering geen invloed heeft op een verkoudheid of een griep.
De hoge dosering Vitamine C wordt door het lichaam beschouwd als overschot, en zal vrijwel direct via de urine het lichaam weer verlaten. Een bijkomend nadeel zou zijn dat de hoge dosis Vitamine C de urine erg zuur zal maken.
Hoge doseringen van bepaalde vitamines zijn schadelijk
Met name bij zwangere vrouwen kan een hoge dosering van Vitamine A en vitamine D schadelijk zijn voor de ongeboren vrucht. Dit is een algemeen aanvaard en wetenschappelijk aangetoond standpunt. Overigens zijn de aanbevolen hoeveelheden vitamine D aan verandering onderhevig.
Wat vroeger als schadelijk werd gezien, is nu een normale dosering. Juist om een onbedoelde hoge dosering tegen te gaan, stelt de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit dat er een strikt plafond is voor de toevoeging van deze twee vitamines aan voedsel. Als je langdurig meerdere vitamine A of vitamine D supplementen slikt, kan er dus een gevaar voor overdosering optreden.
De mogelijkheden bij verschillende aandoeningen
In het tweede deel van deze special gaan we stuk voor stuk de meest voorkomende aandoeningen behandelen, met de Orthomoleculaire geneeskunde in ons achterhoofd. Lees snel verder!
Klik hieronder om deel 2 te lezen:
Orthomoleculaire Geneeskunde deel 2: Voedingssupplementen voor verschillende kwalen
