Dat te zout eten een te hoge bloeddruk – of hypertensie– kan veroorzaken weten de meeste mensen wel. Maar er is een heel scala aan oorzaken die ten grondslag kunnen liggen aan een verhoogde bloeddruk. Gek genoeg is er bij de meeste mensen niet bekend wat de oorzaak van hun hypertensie is. Als de oorzaak onbekend is wordt het primaire hypertensie of ook wel essentiële hypertensie genoemd. Het is mogelijk dat het bij een deel van de gevallen de hoge bloeddruk erfelijk bepaald is(1). Ongeveer 90-95% van alle hypertensiepatiënten hebben primaire hypertensie. De overige 5-10% hebben secondaire hypertensie.

Wat betreft de erfelijkheid van primaire hypertensie lijkt er een gen te zijn dat anders omgaat met kalium dan bij mensen die secundaire hypertensie hebben(2). Dit gen kan meerdere mutaties hebben waardoor de lichaamscellen anders op kalium reageren dan normaal. Hierdoor worden de bloedvaten minder goed onderhouden dan bij mensen die geen last hebben van primaire hypertensie. Op het moment zijn onderzoekers bezig met het ontwikkelen van medicatie hiervoor.

Juist omdat de meeste gevallen van hoge bloeddruk primaire hypertensie is, zijn onderzoekers veel bezig met het voorkomen en achterhalen wat daar nu de oorzaak van kan zijn. Zo zijn er in de Verendigde Staten voorstellen om tijdens schoolonderzoeken de bloeddruk van kinderen en jongvolwassenen te meten om te kunnen achterhalen of kinderen al kans hebben op een primaire hoge bloeddruk of niet(3). Dit komt doordat mensen die er gezond uitzien, toch last kunnen hebben van een hoge bloeddruk als het gaat om de primaire vorm ervan. Door die groep vroeg te kunnen achterhalen is het mogelijk om verder onderzoek uit te voeren naar de mogelijke oorzaken en het voorkomen van een hoge bloeddruk.

Ook wordt er gekeken naar het effect van acupunctuur om primaire hypertensie te kunnen verlagen. In dit onderzoek werd acupunctuur vergeleken met langzame ademhaling, of meditatie waarbij de focus op de ademhaling ligt. Uit het onderzoek bleek dat acupunctuur totaal geen effect had voor het verlagen van primaire hypertensie, maar dat de bloeddruk wel door de meditatie verlaagd kon worden(4).

Hoge bloeddruk en meditatie

Uit onderzoek blijkt dat 10 minuten per dag mediteren kan helpen om stress te verminderen, ook dit kan van invloed zijn op een hoge bloeddruk. Dat meditatie ook al zonder stress invloed heeft op een hoge bloeddruk is geweldig nieuws voor iedereen met primaire hypertensie.

Als je mediteert zoek je een rustige en comfortabele plek op. Je sluit je ogen en je haalt rustig adem. Je ademt bijvoorbeeld vier tellen in, houd je adem een tel vast en ademt vervolgens ook weer vier tellen uit. Tijdens het ademen focus je de aandacht op de ademhaling. Gedachten kunnen door je hoofd gaan, maar die laat je komen en weer gaan.

Door dit vijf of tien minuten achter elkaar te doen is het mogelijk om je bloeddruk te verlagen. In ieder geval direct op dat moment.

Secundaire hypertensie

In tegenstelling tot bij primaire hypertensie is de oorzaak van de te hoge bloeddruk bij secondaire hypertensie wel aan te wijzen. Meestal is deze leefstijlafhankelijk; overgewicht, te zout eten, alcohol, roken en het eten van teveel drop kunnen allemaal een negatief effect hebben op de bloeddruk.

De behandeling van deze hypertensie bestaat dan ook meestal uit een leefstijladvies. Zo kunnen mensen met overgewicht gewicht verliezen. Het is in dit verband aangetoond dat 5kg gewichtsverlies al een meetbaar effect op de bloeddruk kan hebben.

Stoppen met roken heeft doorgaans ook een direct positief effect op de secundare hypertensie.

Wat alcoholgebruik betreft wordt aangeraden dat vrouwen met een te hoge bloeddruk niet meer dan één, en mannen met een te hoge bloeddruk niet meer dan twee alcohol consumpties per dag drinken.

Behalve teveel eten kan ook het type voedsel dat je eet van invloed zijn op de bloeddruk.

Teveel zout in het dieet verhoogt de bloeddruk, net als rood vlees, terwijl de bloeddruk meetbaar omlaag gaat van het eten van volkorenproducten, groente en fruit. Ook bewegen is een goed middel om de bloeddruk te verlagen. Er is aangetoond dat bij 71% van de mensen die aan hypertensie lijden de bloeddruk omlaag gaat als ze meer gaan bewegen.

Hoge bloeddruk en de zout inname

Het verlagen van de bloeddruk lukt vaak pas als er verschillende leefstijlgewoontes zijn aangepast, dus als iemand meer is gaan bewegen en minder is gaan drinken, of gestopt is met roken en meer fruit is gaan eten. Eén van de veranderingen die bijna altijd door de arts wordt aangeraden is het verminderen van de zoutinname.

Zout is chemisch gezien natriumchloride, en het is de natrium in de formule die de boosdoener is voor de bloeddruk. Veel mensen beseffen zich niet goed hoeveel zout ze binnen krijgen en wat nog gezond is. De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid is niet meer dan 6 gram zout, al gaan er stemmen op om dit naar 2 gram te verlagen. Als er op een verpakking echter ‘natrium’ staat in plaats van ‘zout’ dan moet je het gewicht vermenigvuldigen met 2,5. Een kop kant-en-klare tomatensoep bevat bijvoorbeeld 0,6 gram natrium, dus 1,5 gram zout, dat is een kwart van je dagelijkse zoutinname!

Als een leefstijlverandering niet mogelijk is, of als het doorvoeren van de verandering te weinig effect heeft op de hypertensie is het altijd nog mogelijk om de bloeddruk met medicijnen te verlagen. De meeste artsen geven er echter de voorkeur aan om eerst te proberen om de hypertensie te verminderen door veranderingen in de leefstijl op gang te brengen.

Tot slot..

Omdat het voor artsen lastig is om primaire hypertensie te verklaren worden alle mogelijkheden onderzocht om die vorm van hoge bloeddruk te verlagen. Als je bijvoorbeeld al een gezonde levensstijl hebt, kan een aanpassing van het dieet niet. Uit onderzoek is gebleken dat meditatie dan een oplossing kan zijn, naast medicatie.

Secundaire hypertensie is eenvoudiger te verklaren en heeft vaak een aanwijsbare reden. Voor de meeste mensen is dit het consumeren van te veel zout. Daarom wordt er vaak een dieetadvies gegeven om de zoutinname te verminderen. Dit kan bijvoorbeeld door minder vlees en (oude) kaas te eten.

Daarnaast wordt ook regelmatige beweging aangeraden om een hoge bloeddruk te verlagen.

Lees meer: “Hoge Bloeddruk”

Bronnen:

1. https://academic.oup.com/edrv/article/40/3/825/5257798?login=true
2. https://www.pnas.org/content/109/7/2533.short
3. https://www.acpjournals.org/doi/10.7326/0003-4819-159-9-201311050-00725?articleID=1747317&csrt=16966170584056514523&
4. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S2211766015300013

Last van primaire of secundaire hypertensie? Ontdek de meest complete totaaloplossing om je bloeddruk te verlagen!