Rugpijn deel 1: Verschillende soorten en het ontstaan van rugpijn

Maar liefst 70% van de Nederlanders krijgt er vroeg of laat mee te maken: Rugpijn! Ondanks dat het erg pijnlijk is, gaat dit in 95% van de gevallen gelukkig weer over. In deze special gaan we bekijken hoe rugpijn ontstaat, welke soorten rugpijn er zijn, hoe je rugpijn kunt voorkomen en wat je het beste kunt doen als je al rugpijn hebt.

De opbouw van de rug

De rug is een zeer complex, maar ontzettend belangrijk deel van je lichaam. Zonder een stabiele rug zou je lichaam als een plumpudding direct in elkaar zakken. Een duidelijke uitleg over wat de rug is, en uit welke onderdelen het is opgebouwd is erg lastig, zonder heel erg technisch te worden. De beste omschrijving vond ik op Wikipedia. Deze gaf de volgende omschrijving:

“…De rug bij de mens is opgebouwd uit zeven nekwervels, twaalf borstwervels, vijf lendenwervels, vijf heiligbeenwervels en het staartbeen. Deze wervels zijn gescheiden door een tussenwervelschijf of discus. De wervellichamen zijn gestapeld, waardoor de wervelbogen een buis vormen waardoor het ruggenmerg loopt. Vanuit het ruggenmerg lopen tussen de wervels door zenuwen, die bijvoorbeeld de armen en benen aansturen…”

De genoemde wervels zijn dus niet zomaar als legosteentjes op elkaar gestapeld. De stabiliteit van de opeenstapeling wordt gewaarborgd door elastische banden en spieren. Dit geheel zorgt voor een juiste balans tussen stabiliteit en flexibiliteit. Het is juist deze balans die er voor zorgt dat de rug zijn gewicht kan dragen, en dat het lichaam niet in elkaar zakt. De flexibiliteit zorgt er voor dat je je soepel kunt bewegen, bijvoorbeeld als je je rug wilt draaien als je achterom wilt kijken.

Tussen de ruggenwervels vind je de veel zachtere tussenwervelschijven. Deze fungeren als een soort schokdemper om het mogelijk te maken dat je je soepel kunt bewegen. Zo’n tussenwervelschijf bestaat in de basis uit een vloeistof, omgeven door elastische banden.

De banden die de rug bij elkaar houden zijn tijdens het lopen of staan gewoon ontspannen. Als je vanuit de rug gaat bukken, of een andere beweging maakt waardoor de rug bol gaat staan, komen zowel de banden als de tussenwervelschijven onder hoge spanning te staan. Als dit heel erg vaak gebeurt, ontstaan er rugklachten. Iets doen met een bolle rug komt vaker voor dan je denkt.

Het zijn vaak heel onschuldige handelingen die een enorme belasting voor de rug zijn. Denk maar eens aan sokken en schoenen aantrekken, gewoon uit bed stappen of snel even iets oprapen van de vloer. Door dit herhaaldelijk bollen van de rug, kunnen er op termijn rugklachten ontstaan.

Verschillende soorten rugklachten

De lijst met soorten rugklachten is heel lang. Ik beperk me nu even tot de meest voorkomende, en voor het overzicht verdeel ik ze even in twee groepen. Er zijn rugklachten als gevolg van een verkeerde belasting van de rug, en zijn rugklachten die we aanmerken als ziekte of afwijking.

Foute belasting van de rug (A-specifieke rugpijn)

Het overgrote deel van alle rugklachten in Nederland is het gevolg van een onjuiste belasting van de rug. Gelukkig gaat dit meestal weer gewoon over, maar het blijft daarna wel oppassen geblazen! De mensen die hier last van hebben moeten leren om hun rug minder te belasten. Hierdoor kunnen de klachten verminderd worden, of zelfs helemaal verdwijnen. De aandoeningen als gevolg van deze verkeerde belasting van de rug, zijn onder andere de volgende:

• Ischias
• Hernia
• Spit
• Lumbago
• Stijve rug
• SI Blokkade
• Pijn in de lies
• Pijn in de onderrug
• Instabiliteit van de onderrug

Afwijking of een ziekte (Specifieke rugpijn)

Gelukkig is maar een heel klein deel van de rugklachten het gevolg van een ziekte of een aandoening. Dit zijn meestal chronische aandoeningen die langdurige rug- en pijnklachten veroorzaken. Sommige van deze klachten zijn heel erg zeldzaam. Een persoonlijke training en de juiste behandeling kunnen de klachten verlichten. Denk hierbij aan de volgende afwijkingen en ziektes:

• Scoliose
• Artrose
• Scheuermann
• Bechterew
• Hypermobiliteit

Het ontstaan van rugpijn

In deze special gaan we ons verder focussen op de rugpijn door foute belasting. De zogenaamde A-specifieke rugpijn.

In 95% van de gevallen van lage rugpijn is er geen duidelijk aanwijsbare oorzaak, waarna de medici spreken van een A-specifieke rugpijn. A-specifieke rugpijn is de rugpijn die je voelt in het onderste deel van je rug, vanaf de bil-plooi tot de onderste ribben. Maar liefst 70% van de Nederlanders krijgen ooit in hun leven te maken met deze vorm van rugpijn, en dan meestal tussen de 35 en de 64 jaar. Dit is ook niet zo verwonderlijk, want het is juist dit deel van de rug die het meeste gewicht moet dragen. En daarbij komt ook nog het feit dat we het grootste deel van ons leven zittend doorbrengen.

Als we naar beroepen kijken, zijn er een aantal beroepsgroepen die dagelijks een overmaat aan belastende handelingen verrichten. Als deze niet correct uitgevoerd worden, leidt dit onherroepelijk tot rugklachten. Een paar voorbeelden van beroepsgroepen die een verhoogd risico hebben zijn:

• Schoonmakers
• Bouwvakkers
• Chauffeurs
• Stratenmakers
• Tandartsen
• Mensen die in de zorg werken
• ICT’ers en alle andere zitten beroepen

Maar het risico beperkt zich niet alleen tot bepaalde beroepsgroepen. Ook in je privéleven zijn er heel veel handelingen die een extra belasting voor de onderrug zijn. Denk bijvoorbeeld eens aan:

• Bukken
• Dingen van de grond pakken
• Sokken en schoenen aantrekken
• Vaatwasser in- of uitruimen
• Gaan zitten en weer opstaan uit een stoel
• Langdurig zitten
• In- en uit bed stappen

Op zich zijn dit niet belastende handelingen, mits ze op een goede manier uitgevoerd worden. De grootste fout, en tevens de meest belastende, is het feit dat er heel vaak vanuit de rug gewerkt wordt. Iets van de grond pakken zonder door de knieën te zakken, bijvoorbeeld. Dit is van toepassing op alle bovenstaande voorbeelden. Structureel vanuit de rug werken heeft onvermijdelijk rugpijn tot gevolg!

De exacte oorzaken van een A-specifieke rugpijn zijn niet echt bekend. Men vermoedt dat dit te maken heeft met een overbelasting van de pijngevoelige structuren in en rond de wervelkolom zoals de gewrichten, spieren, zenuwen en tussenwervelschijven. Zonder dit specifiek aan te kunnen duiden, zouden er wel belangrijke factoren zijn die de kans op lage rugpijn wel fors hoger maken:

• Alléén maar zittend werk doen
• Zwaar fysiek werk en/of veel zware lasten tillen
• Regelmatig draaien en/of buigen met de romp
• Zwangerschap (komen we later op terug)
• Weinig tot geen beweging
• Overgewicht
• Leeftijd
• Zwakke buik- en rugspieren

Zwangerschap en lage rugpijn

Als je zwanger bent, is de kans erg groot dat je last krijgt van je rug, met name in de lage rug. Ondanks dat dit inherent aan het zwanger zijn is, blijft het heel erg lastig. De oorzaak ligt in de toename van het lichaamsgewicht op een plaats waardoor het lichaam minder goed in balans te houden is. Het zwaartepunt van je lichaam veranderd door de dikker wordende buik.

Je bent steeds meer geneigd om je schouders naar achteren te trekken en met een holle rug te gaan lopen. Je rugspieren worden hierdoor zeer sterk belast. Ook de verandering in je hormoonspiegel zorgt er voor dat je gewrichtsbanden rondom je bekken verweken en soepeler worden. Dit is noodzakelijk om de weg vrij te maken voor de geboorte van de baby. Maar deze verweking zorgt er ook voor dat je bekken instabiel wordt, wat pijn gaat doen in je rug. Inderdaad, dit is de bekende bekkeninstabiliteit!

Wat kun je doen als je al rugpijn hebt?

Op het moment dat het in je rug schiet, is het al te laat. Je hebt de neiging om op bed te gaan liggen en niet te bewegen, maar dat is uit den boze. Waarom? Dat lees je in het tweede deel van deze special over rugpijn waarin we de verschillende soorten A-specifieke rugpijn behandelen, en wat je het beste kunt doen om de pijn en de rugpijn zo snel mogelijk te laten verdwijnen.

Klik hieronder om deel 2 te lezen:
Rugpijn deel 2: Wat te doen als je al rugpijn hebt