We kennen allemaal het standaard advies: oppassen met teveel zout in ons voedingspatroon en klaar is Kees. Dit is het advies dat je vaak krijgt voorgeschoteld, helemaal wanneer je te kampen hebt met een te hoge bloeddruk.
Helaas is het niet zo simpel als alleen maar minderen met de inname van zout en je bloeddruk gaat direct omlaag.
De waarheid is dat natrium 1 van de 4 elektrolyten is naast kalium, calcium en magnesium en die andere drie mogen zeker niet buiten beschouwing gelaten worden.
Waarom zijn deze elektrolyten zo belangrijk?
Elke keer als je hart bloed door je lichaam pompt komen deze elektrolyten om de hoek kijken. Zonder de juiste combinatie zou het niet mogelijk voor je hart zijn om te pompen.
Uit dat oogpunt kun je stellen dat elektrolyten noodzakelijk zijn voor het leven.
Dit is een heel ingenieus systeem waarbij er signalen door ons zenuwstelsel gaat en natrium een zenuwcel betreedt en kalium weggaat, dit wordt ook wel het natrium-kalium systeem genoemd en zonder dat zouden we niet leven.
Vandaar dat supplementen met enorm veel kalium schadelijk zijn! Maar ook een voedingspatroon met veel te veel zout!
Idem dito kan je lichaam ook niet zonder calcium en magnesium, je lichaam streeft altijd naar de juiste balans om jou zoveel mogelijk gezondheid te geven. Gelukkig kun je veel doen om je lichaam een handje te helpen, en je raadt het al! Je voedingspatroon vervult hierbij de essentiële schakel.
Laten we anders even dieper induiken op deze zogenaamde elektrolyten!
Elektrolyt nummer #1: Natrium
Allereerst is er al veel geschreven over zout en je gezondheid. Zo heb ik zelf ook meerdere artikelen gewijd aan het onderwerp zout. Aan de ene kant krijgen we in ons Westerse voedingspatroon veel te veel zout binnen! Slechts 1 theelepel is al voldoende om aan je dagelijkse hoeveelheid zout te komen.
Echter, we gebruiken het veel te veel! We gebruiken zout bij de bereiding van gerechten, maar ook een snufje zout op een gekookt eitje! Daarbij zitten de bewerkte voedingsmiddelen ook nog eens vol met zout! Dat allemaal om de producten langer houdbaar te maken en de smaak te versterken.
Opdracht: kijk eens op de verpakkingen van de voedingsmiddelen die je haalt uit de supermarkt naar de hoeveelheid zout! En realiseer je dat je slechts maar 1 theelepel nodig hebt per dag!
De reden waarom we zoveel zout gebruiken in plaats van de andere elektrolyten (kalium, calcium en magnesium) is dat het bij lange na niet zo goed smaakt! Je doet eenmaal geen kalium op je popcorn of in de chips. Voor je gezondheid zou het geweldig zijn wanneer je de inname kalium zou verhogen, dat alleen al omdat we zoveel zout binnenkrijgen. Maar ook moet je ervoor zorgen dat je voldoende calcium en magnesium binnenkrijgt.
Dus, minder zout /natrium?
Als je de officiële kanalen bijlangs gaat zal opvallen dat het advies vrijwel altijd hetzelfde is: veel minder zout/natrium consumeren! Voor veel mensen kan dit veel betekenen om de bloeddruk te verlagen (indien dat een grote oorzaak bij je is). Dit heeft vooral te maken hoe gevoelig je bent voor zout.
Meestal zijn we op oudere leeftijd gevoeliger (1) voor zout waardoor de bloeddruk omhoog kan gaan.
Maar dat is slechts 1 onderdeel van de bloeddruk omlaag puzzel!
Ook je genen spelen een grote rol, met name hoe je lichaam en vooral je nieren het zout verwerken. Indien je erg gevoelig bent voor zout en je consumeert een maaltijd dat erg rijk is aan zout gaat de bloeddruk omhoog (2).
Aan de andere kant, als je niet zout gevoelig bent heeft een dusdanige maaltijd niet direct invloed.
Waarom?
In je nieren vindt een chemische reactie plaats waardoor de productie van angiotensine aangemaakt wordt door een hoge inname zout/natrium. Deze zal de bloeddruk verhogen en vandaar dat bepaalde medicatie angiotensine blokkeert om de bloeddruk te verlagen.
De mate van zout gevoeligheid bepaalt hoeveel van deze angiotensine aangemaakt wordt door je lichaam. Dit zorgt ervoor dat er meer zout in je lichaam blijft waardoor er meer vocht in je lichaam blijft waardoor de bloeddruk omhoog zal gaan.
In het bekende wereldwijde onderzoek de “Intersalt Study” is naar voren gekomen dat landen met een enorme hoeveelheid consumptie zout de bloeddruk hoger is. Over het algemeen was er niet een overduidelijk verband (3).
Kortom, het is heel waardevol om te weten hoe gevoelig je bent voor zout/natrium! Zodoende weet je precies of je moet oppassen met de inname van zout.
Te weinig is zeker niet goed!
Als je veel leest over de connectie zout en bloeddruk kun je hierin doorslaan. Een zoutarm voedingspatroon is zeker niet altijd even gezond. In een onderzoek (2) gedaan is naar voren gekomen dat een te lage inname zout zelfs het risico op een hartaanval kan vergroten.
Daarnaast lijkt het er op dat een te lage zoutinname ook weer voor andere gezondheidsproblemen zorgen gerelateerd aan je hormoonhuishouding. (3)
Dit betekent niet dat je direct zout over al je maaltijden moet gooien. Echter, dit betekent wel dat de juiste balans van de elektrolyten van belang zijn, te veel of te weinig is nooit goed!
Wijsheid hierbij is om te testen of je gevoelig bent voor zout. Indien je gevoelig bent voor zout/natrium is het raadzaam om goed te letten op je inname van zout.
Indien je niet gevoelig bent hoef je niet op een zoutarm voedingspatroon te gaan.
Een waardevolle tip is om enorm te minderen in de hoeveelheid bewerkte voedingsmiddelen, denk aan fastfood, ingeblikt voedsel, vleeswaren etc. Dit alleen kan een enorm verschil maken!
En dan heb ik het nog niet eens over de effecten van geraffineerde suiker op je lichaam en zelfs op je bloeddruk!
Hoe kun je nog steeds genieten en gezond eten?
Als het een gewoonte is om zoutrijk te eten kan het een uitdaging zijn om dit om te gooien. Allereerst zijn we geconditioneerd om veel zout te consumeren. Je hoeft echt niet overal zout op te doen en er zijn zat alternatieven zodat je smaak niet hoeft op te geven.
Met name bewerkte voedingsmiddelen bevatten enorme grote hoeveelheden zout en wanneer je dat vermindert of daar volledig mee stopt hoef je je praktisch niet meer druk te maken over zout.
Wat te onthouden:
De eerste stap is altijd bewustwording dat de kans groot is dat je teveel zout momenteel binnenkrijgt. De volgende stap is om meer te gaan letten op je inname van zout en met name oppassen voor bewerkte voedingsmiddelen.
Daarbij hoef je smaak praktisch niet op te geven door met kleine stapjes te gaan werken. In plaats van een heel blik tomaten gebruik slechts de helft, of vers en je zet al grote stappen.
Het makkelijkste is om meer vers en puur te gaan eten, zodoende hoef je je praktisch niet druk te maken over je zoutinname, helemaal doordat de aanbevolen hoeveelheid 1 theelepel is en dat we dat vrij gemakkelijk halen.
Elektrolyt nummer #2: Kalium
Over het algemeen is het advies om de inname kalium te verhogen en natrium te minderen. De reden is heel simpel! Kalium is een element dat belangrijk is voor de spieren, het hart en zenuwstelsel. Daarbij heeft kalium een essentiële rol bij de bloeddrukregulatie.
Teveel natrium in het lichaam geeft je nieren het seintje om de bloeddruk te verhogen. Echter, te weinig kalium heeft hetzelfde effect. Natrium en kalium kun je zien als een "double edged sword" en over het algemeen is het Westerse voedingspatroon te rijk aan natrium en te arm aan kalium.
Belangrijk om te begrijpen is dat een verhoging van kalium (uit je voedingspatroon) helpt om de secretie van natrium te bevorderen, dit is ook wat je ziet bij medicatie zoals diuretica.
Kalium lijkt een oplossing te zijn voor een gevoeligheid voor zout.
Kortom, een voedingspatroon rijker aan kalium (veel verse groente, fruit) lijkt een groot deel van de oplossing te zijn tegen hoge bloeddruk. Daarbij heeft een voedingspatroon dat vers en puur is nog veel meer gezondheidsvoordelen los van een lagere bloeddruk.
Het interessante is dat onze voorouders blijkbaar een vergelijkbaar voedingspatroon hadden. Weinig zout en veel kalium, af en toe vlees en veel noten.
Helaas is het eenmaal zo dat we tegenwoordig te weinig groente en fruit binnenkrijgen. Daarbij is er ook zeker nog een discussiepunt over de kwaliteit van de bodem waar onze groente en fruit verbouwd wordt met oog op mineralen.
Vergeet niet dat supplementen gevaarlijk kunnen zijn omdat deze vaak erg hoog gedoseerd zijn, zodoende wordt de balans van de elektrolyten verstoord, teveel is nooit goed!
De ratio dat optimaal zou zijn is 1 (natrium) : 5 (kalium) volgens doctor Mercola (4) (autoriteit in Amerika).
Welke methoden zijn het meest geschikt om een te hoge bloeddruk tegen te gaan en hoe kom je zo snel mogelijk van de symptomen af? In mijn ebook ‘29 Tips Om Je Bloeddruk Te Verlagen’ leg ik je haarfijn uit waardoor een te hoge bloeddruk ontstaat en wat je hieraan kunt doen, zodat je zo snel mogelijk weer de controle hebt over je eigen gezondheid.
Welke voedingsmiddelen?
Denk aan donkere bladgroente, zoete aardappelen, bananen, avocado, pruimen, tomaten, meloen, abrikozen, bonen, vis, yoghurt etc.
De beste manier om dit in de praktijk te brengen is door een groene (SMOOTHIE) te drinken, aangezien je heel eenvoudig de kaliumrijke voedingsmiddelen in 1 super gezonde sommatie kunt doen.
Disclaimer: over het algemeen is het een uitstekend idee om je inname kalium te verhogen. Er zijn wel een paar uitzondering zoals nierproblemen of als je medicatie neemt zoals ACE blokkers etc.
Bij medicatiegebruik altijd even overleggen met je arts om zeker te zijn!
Elektrolyt nummer #3: Calcium
Er is de laatste tijd veel onderzoek gedaan naar een verhoging van de inname van calcium en een verlaging van de bloeddruk. In een Nederlands onderzoek (5) is naar voren gekomen dat calciumsupplementen de bovendruk met 3.1 mm Hg wist te laten zakken in een periode van iets meer dan 6 weken.
Waarom is calcium effectief?
Het mineraal heeft invloed op je bijschildklier en bijbehorende hormonen. Deze hebben weer invloed op de gezondheid van je aderen en wanneer de aderen stijver worden gaat de bloeddruk omhoog.
Nu moet je niet direct denken dat je veel melk moet drinken om voldoende calcium binnen te krijgen.
Er zijn voldoende natuurlijke bronnen zoals quinoa, zeegroente, groene bladgroente, bonen, linzen, eieren en mijn eigen favoriet kefir (dat ook rijk is aan magnesium). Daarbij krijgen we in Nederland over het algemeen meer dan voldoende calcium binnen (5).
Voor een grote lijst met waarom zuivel niet altijd even goed is, raad ik je aan om het artikel van Jesse van de Velde door te lezen (6).
Elektrolyt nummer #4: Magnesium
Tenslotte de laatste elektrolyt dat noodzakelijk is voor je gezondheid. Over het algemeen krijgen we daar niet voldoende van binnen. Een tekort aan magnesium kan de oorzaak zijn aan een verscheidenheid aan gezondheidsklachten.
Magnesium is belangrijk bij het omzetten van energie en essentieel voor je zenuwen en spieren. Indien je met spierkrampen te kampen hebt kan het zijn dat je een tekort hebt aan magnesium.
Maar hoe zit dat met de bloeddruk?
Volgens meerdere onderzoeken gedaan lijkt er een verband te bestaan tussen een tekort aan magnesium en een hogere bloeddruk. Door je inname te verhogen (ik focus mij op voedingsmiddelen) is het mogelijk om de bloeddruk te verlagen, aldus de onderzoeken.
Daarbij lijkt er ook een verband te bestaan tussen een tekort aan magnesium en een hoger risico op hart- en vaatziekten
Voedingsmiddelen rijk aan magnesium:
Over het algemeen krijgen we de meeste magnesium binnen uit zuivelproducten en vlees. Echter, magnesium is ook te vinden uit plantaardige voeding zoals bonen, bananen, amandelen, cashewnoten en groene bladgroente.
Elke dag een handvol noten (ongezouten) is een mooie manier om je magnesiuminname te verhogen!
Tot slot…
Over het algemeen krijg je het advies bij hoge bloeddruk om zoutarm te gaan eten. Echter, indien je niet gevoelig bent voor zout zullen de resultaten tegenvallen. Om daadwerkelijk je bloeddruk te verlagen is het belangrijk om het totaalplaatje in te zien, oftewel, alle 4 essentiële elektrolyten en dat daarin de juiste balans via je voedingspatroon gehandhaafd zal worden.
Iets wat je vandaag nog zou kunnen doen om je bloeddruk te verlagen en je gezondheid te verbeteren is om elke dag een groene smoothie te drinken. Hierdoor verbeter je de balans tussen de elektrolyten natrium en kalium. Daarnaast is het ook belangrijk dat je voldoende beweging krijgt.
Maar ook minder bewerkt gaan eten en een handvol noten eten elke dag zijn ministapjes met een groot resultaat!
Voor meer handige tips om je bloeddruk te verlagen, ga dan aan de slag met de (gratis) bloeddruk omlaag mini-cursus en ontvang direct mijn eBook 29 tips om je bloeddruk te verlagen direct in je e-mail inbox!
Bronnen:
- http://ajpregu.physiology.org/content/294/4/R1248
- http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25469390
- http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26024055
- http://articles.mercola.com/sites/articles/archive/2014/08/25/sodium-potassium-ratio.aspx
- http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/?term=8824852
- http://jessevandervelde.com/weg-met-zuivel-kies-voor-andere-calciumrijke-producten/
goed verhaal met eebdidelijk tekort.
Nergens staat duidelijk je hebt (bij bijv een bepaald gewicht/geslacht e.d.)
HOEveel Natriumzout, HOEVEEl Kaliumzout , magnesium encalcium je nodig hebt.
Dat is waar het voor de cobnsument concreet om gaat.
vriendelijk groeten.
jaap romeyn
Zelfde vraag als Jaap. Deze lijkt nog niet te zijn beantwoord. En verder:
Wat is een redelijke hoeveelheid zout per 100 gram? At gisteren spekjes van de vegetarische slager. Op het etiket stond 2,5 g/100 gram. Een dag eerder at ik een vegetarische burger met 0,25 g/100 gram. Geen idee of dit veel is of niet.