Een zwangerschap is meestal iets heel moois. Het is immers letterlijk een nieuw leven geven. Maar helaas kan een zwangerschap echter ook samen gaan met complicaties en soms zelfs met een dodelijke afloop. Een van die complicaties is zwangerschapsvergiftiging wat in ontwikkelde landen de belangrijkste oorzaak van sterfte van moeders en foetussen is.
Aangenomen wordt dat deze aandoening op ongeveer 3%-5% van alle zwangerschappen van invloed is, waardoor het belangrijk is om op de hoogte te zijn van de tekenen van een zwangerschapsvergiftiging. Wat is een zwangerschapsvergiftiging, wat zijn de symptomen en hoe kun je het voorkomen of behandelen om een gezonde en prettige zwangerschap te kunnen garanderen? Laten we die vragen eens gaan onderzoeken en samen de antwoorden op deze vragen vinden.
Wat is zwangerschapsvergiftiging?
Zwangerschapsvergiftiging is een aandoening waarbij een vrouw rond het laatste kwartaal of na 20 weken een abnormale ontwikkeling van de placenta, een hoge bloeddruk (hypertensie) en hoge niveaus van eiwit in de urine (proteïnurie) ervaart.
Zwangerschapsvergiftiging, dat voorheen ook bekend stond als ‘toxemie’ kan stoornissen aan de organen, vochtretentie, buikpijn en bepaalde ernstige zwangerschapscomplicaties veroorzaken. Daarom wordt zwangere vrouwen geadviseerd om de waarschuwingssignalen van PE te leren kennen zodat ze zichzelf nauwlettend in de gaten kunnen houden.
Zwangerschapsvergiftiging kan tijdens de zwangerschap een zeer ernstige en gevaarlijke aandoening zijn. Naast het verhogen van de bloeddruk van de zwangere vrouw kan het voorafgaand aan de bevalling ook schade toebrengen aan vitale organen, waaronder de lever, de hersenen, de nieren en de placenta en ernstige misvormingen bij de ongeboren baby veroorzaken. Hoewel de meeste vrouwen met zwangerschapsvergiftiging gewoon voldragen gezonde baby’s zullen krijgen, is dit niet altijd het geval - zwangerschapsvergiftiging is momenteel de oorzaak van ongeveer 15% van de vroeggeboorten in Europa (dat wil zeggen de geboorten voor de 37steweek in de zwangerschap).
Meestal wordt het beschouwd als een 'zwangerschapsspecifiek syndroom', wat betekent dat de symptomen van zwangerschapsvergiftiging normaal gesproken zodra de moeder haar baby heeft gekregen en de placenta veilig naar buiten is gekomen weer verdwijnt. Sommige vrouwen ontwikkelen echter postpartum zwangerschapsvergiftiging en blijven ook na de geboorte symptomen zoals een hoge bloeddruk ervaren.
Terwijl artsen geloven dat er geen remedie is tegen zwangerschapsvergiftiging - en onderzoekers nog steeds niet 100% weten waarom het zich eigenlijk ontwikkelt – is wel gebleken dat hoe eerder een vrouw de symptomen herkent en hulp zoekt, hoe beter de prognose zal zijn. In sommige gevallen kan zwangerschapsvergiftiging, als dat onbehandeld blijft, leiden tot een voortijdige bevalling, intra-uteriene groeirestrictie (IUGR), neurologische complicaties bij de pasgeborene en, helaas, de dood van pasgeborenen, wat betekent dat preventie en vroege interventie de beste dingen zijn, die een toekomstige moeder kan doen.
Natuurlijke manieren om zwangerschapsvergiftiging te voorkomen
Hoewel er geen manier is om volledig te voorkomen dat deze aandoening wordt ontwikkeld of nadat deze is gediagnosticeerd kan worden genezen, zijn er wel verschillende dingen die je kunt doen om je risico op het krijgen hiervan te verlagen. Onderzoek toont aan dat volgende natuurlijke remedies en veranderingen in de levensstijl je de grootste kans geven op een gezonde zwangerschap en een goede bevalling en dat je dan ook de minste kans loopt op het krijgen van zwangerschapsvergiftiging.
-
Handhaaf een gezond gewicht
Onderzoekers en artsen benadrukken dat het belangrijk is om je voor te bereiden op een zwangerschap en dat je dat kunt doen door een gezond lichaamsgewicht te bereiken, een voedzaam dieet te volgen en te werken aan een goede lichamelijke conditie. Binnen een gezond gewichtsbereik blijven - wat betekent dat je een body mass index (BMI) binnen het ‘normale bereik’ van 19-25 of onder de 30 hebt - kan je kans op zwangerschapscomplicaties aanzienlijk kan verminderen. Obesitas en het volgen van jojo-diëten kunnen schadelijk zijn voor de hormoonspiegels, je metabolisme beinvloeden en het kan de kans op ontsteking verergeren, wat allemaal redenen zijn waarom het wordt geassocieerd met een verhoogd risico op het krijgen van zwangerschapsvergiftiging.
-
Doe regelmatig je oefeningen
De voordelen van lichaamsbeweging tijdens de zwangerschap zijn onder meer een verminderde kans op ontsteking, hulp bij het bereiken en het behouden van een gezond gewicht en zelfs je lichaam beschermen tegen de gevolgen van stress. Bewegen op een gematigde, juiste manier wordt geassocieerd met een gezonde zwangerschap, minder kans op onvruchtbaarheid en een verminderde kans op zwangerschapscomplicaties.
-
Eet gezonde voeding om de bloeddruk te verlagen
Artsen raden je aan om je al vóór de zwangerschap te concentreren op het eten van veel vitamines, mineralen en voedingsmiddelen met veel antioxidanten om zo je lichaam klaar te maken op het geven van nieuw leven. Het is, voordat je zwanger wordt, ook een goed idee om minder zout te consumeren en veel kaliumrijk voedsel te eten, om zo een hoge bloeddruk te bestrijden. Het hebben van een voorgeschiedenis vóór de zwangerschap van een hoge bloeddruk of andere hartproblemen verhoogt de risico’s op het ontwikkelen van zwangerschapsvergiftiging en het HELLP-syndroom.
Focus je op het eten van veel vers fruit en groenten, wat belangrijke superfoods zijn voor een gezonde zwangerschap. Eet een verscheidenheid aan kleurrijke, verse voedingsmiddelen die grote hoeveelheden elektrolyten, waaronder alle soorten kalium leveren en vooral bladgroenten, avocado's, zoete aardappelen en bananen zijn geweldige keuzes.
Verpakte producten, snacks met veel suiker, kunstmatige toevoegingen en gefrituurd voedsel verminderen of elimineren, is je beste kans om gezond te blijven. Aangezien zwangerschapsvergiftiging hoge eiwitconcentraties in de urine kan veroorzaken, raden artsen aan om je dieet voordat je zwanger wilt worden aan te passen om de hoeveelheid eiwit die je eet te verlagen en een gezonde spreiding van ongeveer 15%-25% van de totale calorieën afkomstig van eiwitrijk voedsel aan te houden.
-
Voorkom uitdroging en vermoeidheid
Om gehydrateerd te blijven en de hoeveelheid natrium in je dieet in evenwicht te kunnen houden, moet je dagelijks voldoende water (minstens acht glazen water per dag) drinken en de inname van cafeïnehoudende of alcoholische dranken beperken. Zorg voor voldoende slaap (minstens zeven tot acht uur per nacht of zelfs meer als je zwanger bent) en bouw pauzes in je dag om stress te voorkomen en je lichaam rust te geven.
Ben je op zoek naar een aantal gemakkelijke natuurlijke stressverlichters die je overdag kunt gebruiken? Probeer jezelf uit te rekken om jezelf te kalmeren of eens vaker te gaan liggen en til je voeten dan op om je geest en lichaam snel te laten rusten.
-
Bezoek regelmatig je dokter
Bezoek je arts zo snel mogelijk nadat je erachter bent gekomen dat je zwanger bent, om zo eventuele risicofactoren, die je vatbaar kunnen maken voor zwangerschapsvergiftiging, uit te sluiten. Hoe eerder je weet of je gezond bent, hoe meer kans je hebt om complicaties te kunnen voorkomen.
Blijf tijdens je zwangerschap regelmatig op controle gaan en laat je bloeddruk en urine controleren. Als je plotselinge veranderingen opmerkt in hoe je je voelt of het gevoel hebt dat er iets niet klopt, raadpleeg dan meteen een arts.
Symptomen van een zwangerschapsvergiftiging
Een zwangerschapsvergiftiging treft zowel de moeder als de ongeboren baby. Bij zwangere vrouwen zijn de meest voorkomende symptomen van zwangerschapsvergiftiging onder meer:
- Hoge bloeddruk
- Een toename van eiwit in de urine
- Vochtretentie en zwelling van de handen, voeten en ledematen
- Intense hoofdpijn die vaak voorkomt
- Pijn rond het bekken of de buik
- Snelle gewichtstoename (zoals twee tot vijf pond of zelfs meer binnen slechts één tot twee weken)
- Duizeligheid
- Vermoeidheid
- Aanhoudende misselijkheid en braken (soms aangezien voor ‘ochtendmisselijkheid’)
- Verminderde urine
- Een scheiding van de placenta en de baarmoeder (placentale abruptie genoemd), waardoor de baby wordt afgesneden van voldoende doorbloeding
- Vaginale bloeding na 20 weken van de zwangerschap (dit kan een teken van placenta-abruptie zijn)
- Doodgeboorte
Bij ongeboren baby's kan zwangerschapsvergifting het volgende veroorzaken:
- Een afkapping van bloed en voedingsstoffen naar de baby en de placenta - hoge bloeddruk kan de bloedvaten in de baarmoeder en de placenta versmallen, waardoor de stroom voedsel en zuurstof door de navelstreng wordt geblokkeerd.
- Een te kleine of een hele kleine baby (de baby weegt minder dan vijf pond)
- Voortijdige geboorte
- Zenuw- en neurologische schade
- Leerstoornissen (later in het leven)
- Epilepsie of epileptische aanvallen
- Hersenverlamming
- Gehoor- en visuele problemen
Je merkt misschien al wel dat verschillende symptomen van zwangerschapsvergiftiging ook als ‘normale’ symptomen tijdens de zwangerschap optreden. Een van de kenmerkende tekenen van zwangerschapsvergiftiging is zwelling en pijn in de handen en de voeten, die zich tijdens de tweede helft van de zwangerschap, meestal in het late tweede of derde trimester, ontwikkelt.
Vrouwen met zwangerschapsvergiftiging ervaren ook hogere niveaus van eiwit in hun urine, die kunnen verschijnen op een test die wordt uitgevoerd door hun arts. Het is normaal om tijdens de zwangerschap wat ongemakken te ervaren, maar houd snelle veranderingen, hevige hoofdpijnen, wazig zicht of ernstige pijn in de bovenbuik echt goed in de gaten. Deze tekenen kunnen orgaanbeschadiging en veranderingen in de bloeddruk signaleren, wat betekent dat je meteen een arts moet bezoeken.
Hoewel de meeste zwangere vrouwen met zwangerschapsvergiftiging verschillende symptomen opmerken, die gepaard gaan met klachten, kunnen sommige vrouwen ook zwangerschapsvergiftiging zonder enige duidelijke symptomen ontwikkelen, wat de reden is dat artsen aandringen op het bewaken en voorkomen van hoge bloeddrukniveaus en op het controleren van het eiwitgehalte in de urine tijdens een zwangerschap. Dit geldt vooral voor vrouwen die meer vatbaar zijn voor het krijgen van zwangerschapsvergiftiging.
Zwangerschapsvergiftiging ontwikkelt zich in stadia, van milde tot ernstige zwangerschapsvergiftiging. Een van de grootste risico's van onbehandelde zwangerschapsvergiftiging komt van complicaties, die zich kunnen ontwikkelen en die kunnen worden omgezet in veel ernstigere aandoeningen zoals:
- Epileptische aanvallen
- Terugkerende hoofdpijn
- Bloedstollingsproblemen
- Bloedingen in de lever
- Bloedingen in de buik
- Visuele beperking en aandoeningen
- Verandering van de leverenzymen
- Vocht in de longen
- Hartfalen
- Schade aan de nieren, hersenen en andere organen
- Coma
- Potentieel overlijden
Risicofactoren voor zwangerschapsvergiftiging
Er zijn een aantal risicofactoren voor zwangerschapsvergiftiging geïdentificeerd en dit zijn onder andere:
- Hoge ontstekingsniveaus (die voldoende bloedtoevoer naar de baarmoeder kunnen afsnijden)
- Een voorgeschiedenis van hoge bloeddruk, zelfs vóór de zwangerschap, ook wel bekend als chronische hypertensie (in tegenstelling tot het ontwikkelen tijdens de zwangerschap wat ‘zwangerschapshypertensie’ wordt genoemd”)
- Genetische factoren (zwangerschapsvergiftiging lijkt in dezelfde families vaker voor te komen)
- Fysiologische factoren, zoals een hogere leeftijd (ouder dan 40 jaar), obesitas of een BMI buiten het ‘normale bereik’ en boven een BMI van 30 of een laag ongezond geboortegewicht
- Leefstijlfactoren, waaronder drugs- of tabaksgebruik, chronische stress en slecht dieet
- Meerlingzwangerschappen hebben (meer dan één baby dragen) en zwangerschapsvergiftiging hebben gehad tijdens een eerdere zwangerschap
- Ervaring met zwangerschapscomplicaties zoals foetale misvorming
- Na in-vitrofertilisatie (ook wel IVF genoemd)
- Een geschiedenis van auto-immuunziekten en andere gezondheidsproblemen, waaronder diabetes, nierziekte, lupus of reumatoïde artritis hebben
- Immunologische factoren zoals primi-paterniteit
Sommige onderzoekers speculeren dat nieuwe moeders een hoger risico op zwangerschapsvergiftiging kunnen lopen, hoewel de resultaten van de onderzoeken gemengd zijn. Sommige onderzoeksresultaten wijzen ook op het feit dat een kortere tijdsperiode van blootstelling aan het sperma de kans op zwangerschapsvergiftiging waarschijnlijker maakt.
Dit concept staat bekend als primi-paterniteit en het is gedocumenteerd in sommige onderzoeken waarin ziekenhuizen in vergelijking met diagnoses bij paren, die al langer samen zijn geweest, het aantal diagnoses van zwangerschapsvergiftiging bij nieuwe paren registreren.
Hoe ontwikkelt zwangerschapsvergiftiging zich?
Hoewel er nog steeds over wordt gediscussieerd, geloven onderzoekers dat de onderliggende oorzaak van zwangerschapsvergiftiging kan zijn dat het weefsel in de placenta niet goed wordt ontwikkeld. Een andere oorzaak van zwangerschapsvergiftiging is dat de bloedvaten vernauwen, wat resulteert in hoge bloeddruk en een verminderde bloedstroom, die essentiële voedingsstoffen en zuurstof kan afsnijden voor de ongeboren baby, evenals naar de organen van de moeder.
Een lage toevoer van gezond bloed dat zijn weg naar de baarmoeder bereikt, betekent dat er te weinig vruchtwater wordt geproduceerd, de baby onderontwikkeld en ondervoed raakt en de placenta kan worden gescheiden van de baarmoederwand (ook wel placenta-abruptie genoemd, een gevaarlijke aandoening voor de bevalling).
Zwangerschapsvergiftiging beschadigt zowel de organen van de moeder als de bloedvaten. Het bloed kan dan ook uit kleine haarvaatjes in verschillende weefsels waar het niet bedoeld is om te worden opgeslagen gaan 'lekken', wat leidt tot ontsteking, zwelling en vochtretentie (ook wel oedeem genoemd). De nieren lijden hieronder en kunnen ook beginnen met het lekken van eiwit in de urine, wat de reden is waarom zwangere vrouwen met zwangerschapsvergiftiging meestal tijdens testen hoge urine-eiwitconcentraties vertonen.
Voor artsen is één van de lastigste dingen aan het diagnosticeren en aan het behandelen van zwangerschapsvergiftiging dat de symptomen ervan veel overlap hebben met andere zwangerschapsgerelateerde stoornissen. Het HELLP-syndroom en zwangerschapshypertensie veroorzaken bijvoorbeeld vergelijkbare symptomen, waaronder een hoge bloeddruk, zwelling, indigestie en pijn.
Het HELLP-syndroom - wat staat voor (H) hemolyse of het afbreken van rode bloedcellen, (EL) verhoogde leverenzymen en (LP) laag aantal bloedplaatjes - komt ook voor tijdens latere stadia van de zwangerschap en wordt beschouwd als een variant van zwangerschapsvergiftiging. HELLP vormt een ernstig risico voor sterfte omdat tot 25% van de HELLP-zwangerschappen kan eindigen in een leverruptuur of een beroerte (ook wel cerebraal oedeem of een hersenbloeding genoemd). Schattingen tonen aan dat ongeveer 15% van de vrouwen met zwangerschapsvergiftiging het HELLP-syndroom gaat ontwikkelen.
Elk jaar sterven er in Europa, als gevolg van zwangerschapsvergiftiging of het HELLP-syndroom, meer kindjes (in ontwikkelde landen eindigen ongeveer 51 van de 1000 zwangerschappen in een doodgeboren kindje). De meeste sterfgevallen die worden veroorzaakt door zwangerschapsvergiftiging en HELLP kunnen worden toegeschreven aan de abruptie van de placenta (de placenta die voortijdig van de baarmoeder scheidt), intra-uteriene asfyxie (de foetus krijgt als gevolg van problemen met de placenta niet genoeg zuurstof) en extreme prematuriteit van de foetus voorafgaand aan de geboorte.
Hoe wordt zwangerschapsvergiftiging behandeld?
Gediagnosticeerd zijn met zwangerschapsvergiftiging is over het algemeen een enge ervaring omdat op dit moment de enige bekende ‘remedie’ tegen zwangerschapsvergiftiging, eclampsie of andere varianten zoals het HELLP-syndroom is om de baby te halen. Sommige artsen kiezen ervoor om vroegtijdig de geboorte in te leiden om zo de moeder te beschermen. Het exacte tijdstip van de geboorte hangt van verschillende factoren af, inclusief hoe ver de zwangerschap al is, hoe goed de baby zich ontwikkelt en hoe ernstig de zwangerschapsvergiftiging is geworden.
Zodra de zwangerschap ongeveer 37 weken heeft bereikt, is het gebruikelijker en veiliger om de bevalling op te wekken of een keizersnede uit te voeren om zo te voorkomen dat de zwangerschapsvergiftiging verslechtert. Maar over het algemeen willen dokters graag tot zo laat mogelijk in de zwangerschap wachten, want hoe dichter de bevalling bij de beoogde uitgerekende datum komt, hoe groter de kans is dat de baby zich volledig heeft ontwikkelt.
Vóór de bevalling worden vrouwen met zwangerschapsvergiftiging geadviseerd om veel te rusten (soms zelfs volledige bedrust te nemen). Sommige aanstaande moeders verblijven de weken voorafgaand aan de bevalling in het ziekenhuis (een periode die ook wel bekend staat als ‘antepartum’) om ervoor te zorgen dat de bloedtesten goed worden gecontroleerd en normaal zijn. Hoe dan ook, artsen moeten heel goed letten op de bloeddruk, de hartslag van de moeder en van de baby, het vasthouden van vocht, de concentratie van de urine en andere symptomen die zich als gevolg van de complicaties kunnen ontwikkelen.
Artsen gebruiken verschillende soorten medicijnen en behandelingen om zwangerschapsvergiftiging onder controle te houden. Enkele van deze medicijnen zijn:
- Bloeddrukverlagende medicijnen
- Frequente bloed-/vloeistof-/urinetesten voor het bewaken van eiwitniveaus en vochtretentie-medicatie om epileptische aanvallen te voorkomen
- Steroïde injecties om te helpen om de longen van de baby te ontwikkelen
- Magnesiumsulfaat om problemen met de bloedstroom en toevallen te helpen voorkomen
- Antihypertensive medicatie om de bloeddruk en hartslag te reguleren
Tot slot…
Zwanger zijn is één van de mooiste dingen die je mee kunt maken in je leven, tenminste als het allemaal goed gaat. Helaas zal niet iedere vrouw deze positieve ervaring delen als gevolg van een grote hoeveelheid aan problemen tijdens deze periode, waaronder zwangerschapsvergiftiging.
Bereid je goed voor, eet gezond en gevarieerd, en neem je rust. Dat zijn de belangrijkste adviezen die ik je kan geven, ongeacht het feit of je te maken hebt met problemen tijdens je zwangerschap, of niet.
Bronnen
en.wikipedia.org/wiki/Pre-eclampsia
americanpregnancy.org/pregnancy-complications/preeclampsia/
www.medicalnewstoday.com/articles/252025.php
