Hypercholesterolemie, of een te hoog cholesterol, komt voor bij ongeveer 20% van de Nederlandse volwassenen tussen de 35 en de 70 jaar. Daarnaast heeft ongeveer driekwart van de Nederlanders in diezelfde leeftijdsgroep geen ideaal cholesterol.
Dat is gevaarlijk, want een te hoog cholesterol brengt allerlei gezondheidsrisico's met zich mee zoals een grotere kans op aderverkalking, TIA's en hartaanvallen.
Bij mensen die last hebben van een te hoog cholesterol komt soms ook een aandoening voor die xanthomas heet.
De verschijnselen van Xanthomas zijn ongevaarlijk, maar ze kunnen wel een goede aanwijzing zijn dat een patiënt iets aan zijn cholesterol moet gaan doen.
Wat is cholesterol?
Cholesterol is een vetachtige stof die in ons eigen lichaam, in de lever, gemaakt wordt. Daarnaast nemen we een deel van de cholesterol die in ons bloed zit direct op uit onze voeding. Cholesterol is niet slecht, we hebben het nodig om bepaalde cellen er hormonen aan te maken.
Een teveel aan cholesterol in ons bloed is echter wel gevaarlijk voor onze gezondheid. Er wordt onderscheid gemaakt tussen het LDL cholesterol, of slecht cholesterol, en HDL cholesterol, of goed cholesterol. Het eerste type cholesterol kan neerslaan op de binnenwanden van de aders en dit kan het begin zijn van zogenaamde aderverkalking, wat weer een risicofactor is voor hart- en vaatziekten.
De kans dat het cholesterol zich vasthecht wordt ook groter als je hogere ontstekingswaarden in het lichaam hebt. Het is daarom belangrijk om in de gaten te houden hoe hoog je bloedsuiker is, omdat een hoog bloedsuiker vaak voor hogere ontstekingen kan zorgen. Die ontstekingen zorgen dan weer voor een beschadiging in de aderwand waardoor het cholesterol daarachter kan blijven haken.
Het HDL cholesterol zorgt er juist voor dat de vetachtige stoffen afgevoerd worden uit het lichaam. Van een te hoog cholesterol wordt gesproken als iemand een totaal cholesterolgehalte heeft van meer dan 5 mmol/liter, daarnaast wordt er ook naar de LDL en HDL waarden gekeken.
Xanthomas
De laatste jaren is het steeds duidelijker geworden dat er in sommige families een aanleg is voor een verhoogd cholesterol (1). In dit geval helpt een verandering in je eetgewoonten niet voldoende om het cholesterolgehalte in het bloed te verlagen.
Juist bij deze mensen komt Xanthomas vaak voor (2), gele vlekken op de huid, vooral rond de ogen en op de gewrichten, wat eigenlijk zichtbare ophopingen van cholesterol zijn. Deze vlekken kunnen er een aanwijzing voor zijn dat iemand een te hoog cholesterol heeft. In het geval van een erfelijke aanleg voor een verhoogd cholesterol zal dit doorgaans met medicijnen behandeld moeten worden.
Bij Xanthomas zijn medicijnen noodzakelijk om cholesterol te verlagen(3). Maar dat betekent niet direct dat levensstijl aanpassingen niet nodig zijn. Weliswaar zijn levensstijl aanpassingen niet voldoende om je cholesterol te verlagen. Maar nog steeds belangrijk!
2 factoren die extra bijdragen
Een te hoog cholesterolgehalte in het bloed kan het resultaat zijn van de leefstijl van een patiënt. Er zijn wat dit betreft twee factoren; het eten van cholesterolrijke voeding en het hebben van overgewicht. Van voeding die veel cholesterol bevat wordt de cholesterol ook gemakkelijk in het bloed opgenomen.
Voorbeelden van cholesterolrijk eten zijn eierdooiers, bepaalde soorten vis en volle melkproducten zoals boter, yoghurt en kaas. Mensen met overgewicht hebben over het algemeen een hoger cholesterol. Als ze ook nog eens teveel buikvet hebben is er bovendien veel kans op een ongunstige verhouding tussen het LDL en het HDL cholesterol.
Diabetespatiënten krijgen ook sneller een verhoogd cholesterol gehalte dan mensen die hier geen last van hebben. Het advies van de Hartstichting is om je dieet aan te passen om het cholesterol omlaag te brengen, ze hebben een handige folder met tips uitgegeven.
Levensstijl aanpassingen
Naast medicatie is het belangrijk om ook je levensstijl aan te passen om zo min mogelijk afhankelijk te zijn van de medicatie. Dit heeft ook als voordeel dat je dan minder last hebt van nare bijwerkingen van de medicatie.
Dieet
Hoewel het dieet in het geval van Xanthomas niet altijd zorgt voor een vermindering van de vlekken is het wel goed om te voorkomen dat de vlekken erger worden. Het is belangrijk om dierlijke producten, zoals zuivel, ei en vlees zo veel mogelijk te laten staan. Je kunt inderdaad zeggen dat je dan veganist wordt, met vis als uitzondering. Vis is namelijk rijk aan omega 3 en dat is weer goed voor de verhouding van goed en slecht cholesterol.
Beweging
Dagelijkse beweging is belangrijk om overgewicht aan te pakken. Door minder overgewicht heeft je lichaam ook minder vetcellen om cholesterol uit te halen. Dagelijks een half uur bewegen is een goed begin. Toch is het ook belangrijk om daarnaast intensief te sporten, zoals met een aerobicsles of door krachttraining uit te voeren. Dit kan ook met een les zoals bodypump of voor de echte fanatiekeling met cross fit.
Ritme
Een dagelijks ritme geeft houvast. Door een goed ritme weet je waar je aantoe bent en is het eenvoudiger om gezonde gewoontes aan te leren en vast te houden. Voldoende slaap is ook van belang om stress en te veel eten te verminderen. Dit helpt ook om het cholesterolgehalte beter onder controle te houden.
Tot slot...
Een hoog cholesterol is erg vervelend en al helemaal als het in je familie zit. Xanthomas is een aandoening waarbij het cholesterol zich rond de gewrichten ophoopt en dat kan zich uiten met witte vlekken. Deze aandoening moet met medicatie worden behandeld. Daarom is het belangrijk om contact met je huisarts op te nemen als je vermoedt dat je last hebt van deze aandoening.
Naast de behandeling met medicatie kun je jezelf helpen door je levensstijl aan te passen als je dat nog niet hebt gedaan. Door minder dierlijke eiwitten te eten is je lichaam afhankelijk van het cholesterol dat het zelf kan produceren en zorg je ervoor dat je niet te veel cholesterol binnen krijgt. Door minder suikers en koolhydraten te eten verminder je de ontstekingswaarden in het lichaam dat belangrijk is om beschadigingen aan de bloedwanden te beperken. Hierdoor wordt de kans op plaque kleiner.
Voor meer informatie en tips over het verminderen van cholesterol, ga dan naar de cholesterol blog!
Bronnen:
