Alles over LDL, HDL, en VLDL Cholesterol

Ik kreeg laatst een e-mail van een meneer over dat cholesterol altijd al in het lichaam aanwezig is en dat veel mensen te negatief kijken naar de term cholesterol. Daarom wil ik vandaag duidelijkheid scheppen over cholesterol en waar je juist op moet letten!

Mensen zijn de laatste jaren een stuk bewuster geworden over de risico’s van hoge cholesterol. Maar nog steeds zijn er fabeltjes en mythen over cholesterol waaronder dat cholesterol ‘’slecht’’ voor je is en vermeden moet worden.

Cholesterol is vet

Heel simpel gezegd is cholesterol vet, oftewel een lipide. Zo zijn er drie soorten vetten aanwezig in je lichaam, de zogenaamde triglyceriden, sterolen en de fosfolipiden.  De triglyceriden heb ik al een artikel aan gewijd, kortom wordt gebruikt voor vetweefsel en energie, maar bij cholesterol kan teveel slecht zijn voor je aderen en hart.

Als je cholesterol zou kunnen aanraken lijkt het op kaarsvet en vandaar dat veel mensen denken dat cholesterol slecht voor je is. Maar gelukkig heeft je lichaam hier iets op gevonden en vervoert de cholesterol door je bloedbaan door het te bedekken met een extra substantie zodat het niet vast blijft zitten in het bloed en gaat klonteren.

Lipoproteïnen LDL, HDL en VLDL

De indeling en samenstelling wordt bepaald aan de hand van de hoeveelheid eiwitten en vetten. De meest bekende vorm van lipoproteïnen zijn ‘’HDL’’ en ‘’LDL’’ lipoproteïnen.

Wanneer je kijkt naar je totale cholesterol kijk je eigenlijk naar de dichtheid van de cholesterol in het bloed.

Met andere woorden, de hoeveelheid LDL, HDL, en VLDL (wat betekent ‘’very low density lipoproteïnen’’), deze zorgen ervoor dat triglyceriden en cholesterol vanuit de lever door je lichaam worden getransporteerd. Je cellen gebruiken het cholesterol en uiteindelijk zorgt het HDL cholesterol er voor dat de cholesterolresten weer vanuit je bloed terug naar de lever wordt getransporteerd.

Dus de VLDL brengt cholesterol vanuit je lever naar je cellen, HDL funcioneert als een bezemwagen en ruimt alle cholesterolresten op en voert het weer af naar de lever.

Als we dan kijken naar je totale cholesterol weet je dat de verhouding tussen LDL, HDL, en VLDL (triglyceriden en cholesterol) van groot belang zijn voor je gezondheid en de kans op hart- en vaatziekten. Daarnaast kunnen je genen ook invloed hebben op welke verhouding handig is(1).

Daarom zegt je totale cholesterolwaarden weinig omdat je niks weet over de verhouding tussen de 3 soorten cholesterol. De genetische verschillen kun je daarna verder onderzoeken om bijvoorbeeld beroertes te voorkomen.

Tevens kan het risico op hart- en vaatziekten onderling erg verschillen door deze verhouding. Iemand met een relatief hoge totale cholesterolwaarden kan zelfs prima gezond zijn door een hogere HDL waarden in het bloed. Zelfs iemand met een totale cholesterol van 5 kan in de gevarenzone zitten door een te hoge LDL verhouding ten opzichte van HDL.

Niet voor niets zijn hart- en vaatziekten de doodsoorzaak nummer 1 en verwacht wordt dat 36% hieraan in de toekomst aan zal overlijden.

Het goede nieuws is dat je veel kunt doen om je LDL cholesterol waarden omlaag te brengen. Zelfs een kleine daling in je LDL waarden kan de kans op hart- en vaatziekten dramatisch doen verlagen.

Verhouding 3 soorten cholesterol zegt alles!
Je LDL cholesterol bepaald voor ¾ je cholesterolwaarden en de rest wordt onderverdeeld tussen HDL, en VLDL (triglyceriden).

De reden waarom mensen LDL ‘’slecht’’ noemen is dat te veel van deze vetten zich nestelen in de aderen waardoor er blokkades kunnen optreden met een verhoogt risico op hart- en vaatziekten als gevolg.

Aderverkaling wordt vooral veroorzaakt door vrije radicalen en oxidatie van LDL-C (een variant) aan de beschadigde vaatwanden. Met andere woorden, aderverkalking zul je niet aantreffen bij gezonde aderen.

Daarbij is aderverkalking een langdurig proces dat van jongs af aan al begonnen kan zijn. Vooral voeding hoog in anti oxidanten is belangrijk om dit proces tegen te gaan!

Het goede nieuws hierbij is dat de hoeveelheid LDL in je bloed altijd gerelateerd is aan de hoeveelheid verzadigde vetten en cholesterol. Daarom kun je heel goed LDL verlagen door minder verzadigde vetten te eten en meer onverzadigd.

Verschillende soorten vetten

De meeste mensen weten al het een en ander over verzadigde en onverzadigde vetten. Alle vetten zijn grotendeels gelijk, maar het grote verschil zit in de chemische structuur van deze vetten en hoe je lichaam hierop reageert.

Kortom, bij verzadigde vetten betekent dat de chemische structuur volledig verzadigd is en volledig bestaan uit waterstofatomen zonder onderbreking.

Deze grote hoeveelheid waterstof atomen maken deze vetten ongezond voor het lichaam en verhoogt het risico op de ontwikkeling van hart- en vaatziekten.

Onverzadigde vetten hebben een lagere hoeveelheid waterstofatomen en zijn gezond voor het lichaam doordat ze je HDL cholesterol stimuleren. Deze vetten zijn onderverdeeld is enkelvoudig en meervoudig onverzadigd en tref je aan bij de gezondere vetten zoals olijfolie.

Het verschil tussen deze vetten zit juist in de chemische structuur en of er een onderbreking is van waterstofatomen. Zoals je kunt zien zijn er bij de verzadigde vetten GEEN onderbrekingen en onverzadigde vetten WEL.

Deze zogenaamde onderbrekingen in de chemische structuur is het verschil tussen Gezond & Ongezond voor je lichaam.

Werking HDL Cholesterol

Heel simpel gezegd is HDL het tegenovergesteld van LDL cholesterol en maakt het onderscheid doordat er meer eiwitten inzitten dan vetten. De reden waarom HDL als ‘’goed’’ wordt beschouwd is doordat overmatige vetten in je lichaam absorbeert en terug transporteert naar het lever om deze vervolgens weer af te breken.

Daarom is het hebben van voldoende HDL cholesterol  in je bloed zeer krachtig voor een verminderd risico op hart- en vaatziekten.  Je kunt HDL cholesterol bevorderen door voldoende onverzadigde vetten te eten zodat de hoeveelheid LDL cholesterol daalt en HDL verhoogt.

Je lichaam maakt zelf cholesterol

Ongeveer een kwart van je totale cholesterol komt door wat je eet – de rest wordt door je lichaam zelf gemaakt. Zodra je cholesterol te laag is kan je lichaam dit wijzigen door de aanmaak van cholesterol te bevorderen.

Vooral je lever is hier verantwoordelijk voor en maakt van cholesterol lipoproteïnen zodat het door het lichaam veilig getransporteerd kan worden. Kortom, je lichaam maakt zelf cholesterol en de hoogte van je cholesterol is afhankelijk van je leefstijl en genetische factoren.

Zo kan het ook zijn dat je last hebt van hoge cholesterol doordat je lichaam zelf simpelweg teveel aanmaakt. Daarom is het een rekensommetje om te kijken hoeveel cholesterol je lichaam zelf aanmaakt en daarop kun je je leefstijl en voeding aanpassen.

Uit mijn ervaring kan ik zeggen dat veel mensen last hebben van teveel cholesterol in hun bloed door vet eten. Simpelweg, de westerse manier van leven en voeding zit eenmaal vol met vetten. Denk maar een lekkere rookworst of de fast food restaurants langs de snelweg. Het is beter om dit te laten staan en je bewust te zijn van voedingsmiddelen hoog in vet!

Wat te onthouden:

• Je hebt 3 soorten cholesterol: LDL, HDL, en VLDL en de verhouding onderling is belangrijker dan je totale cholesterolwaarden.
• LDL is voor ongeveer 70% verantwoordelijk voor je totale cholesterol en deze verlagen of onder controle houden is essentieel.
• HDL wordt ook wel ‘’goede’’ cholesterol genoemd en heeft als unieke eigenschap om teveel vet te absorberen en af te breken via je lever.
• VLDL is het pakketje waarin cholesterol+triglycerdiden verpak wordt en dit wordt afgegeven door je lever.
• triglyceriden zorgen voor energie, teveel hiervan kan het risico op hart- en vaatziekten verhogen(2).
• Cholesterol is niet persé slecht en wordt door je lichaam zelf geproduceerd, wat je eet bepaald voor een kwart je cholesterol. Met name te hoge LDL waarden is gevaarlijk en kan het risico op hart- en vaatziekten verhogen!
• Aderverkalking wordt veroorzaakt door een langdurig proces van oxidatie (vrije radicalen) en de beschadigide vaatwanden zijn hier vooral vatbaar voor. Gezonde aderen zullen geen last ondervinden van aderverkalking! Voeding hoog in antioxidanten is erg belangrijk om dit proces tegen te gaan.
• Je kunt LDL cholesterol verlagen en HDL verhogen door minder vet te eten en voldoende onverzadigde vetten binnen te krijgen(3). LDL wordt gestimuleerd door verzadigde vetten, maar HDL ook. Met een gezonde leefstijl kun je zowel HDL verhogen en LDL verlagen.
• Zorg dat je ook voldoende omega 3,6 en 9 binnenkrijgt, houd je wel aan de juiste verhouding (4:1).

Literatuur

National Cholesterol Education Program PDF document

Heb jij ook te horen gekregen dat je cholesterol veel te hoog is en dat je aan de pillen moet? Maar wil jij liever al die vervelende bijwerkingen vermijden en op natuurlijke wijze een gezond cholesterolniveau bereiken? Klik dan hier voor de Cholesterol Omlaag Methode!

Bronnen:

1. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0022510X12001748
2. https://jamanetwork.com/journals/jama/article-abstract/2722770
3. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4401469/